منو
حق السعی تمام پرداختی‌های مطابق با قرارداد کاری است.
حق السعی ایام بلاتکلیفی جزو سابقه کار محسوب میشود و مزایایی که قبل از اخراج کارگر به او پرداخت شده است را شامل میشود.
مزد شغل و مزایای ثابت پرداختی به تبع شغل در مقابل انجام کار و حق السعی تمام آیتم های پرداختی طبق قرارداد است.
حق السعی، حقوق، مزد و … از اولین مسایلی که در هنگام ورود به کار با آن مواجه میشویم اما تفاوت آنها چیست و …بدون شک اولین سوالی که در ذهن کارگران و کارمندان هنگام مشغول شدن به فعالیت در یک مجموعه به وجود می‌آید این است که حقوق و مزایایی که مطابق قانون کار به آنها تعلق میگیرد چیست؟ مفهوم حق السعی که بارها به گوششان رسیده است چیست؟ مزد چیست؟ و اینکه چگونه حق و حقوق آنها از نظر قانون محاسبه میشود؟ و بسیاری از این‌چنین سوال‌ها. در این سری از مقالات آموزش رایگان حسابداری شما را با مفهوم حق السعی بیشتر آشنا می‌کنیم. با ما همراه باشید.
هر کارگر در مقابل انجام کار در یک مجموعه، مبالغ مختلفی دریافت می‌کند. حقوق و دستمزد یک کارگر ماهانه می‌تواند شامل مواردی مانند حقوق و دستمزد، حق عائله مندی، هزینه‌های مسکن و خواروبار، ایاب و ذهاب، مزایای مختلف نقدی و غیر نقدی، پاداش‌های مختلف و غیره باشد. این موارد ممکن است مطابق قانون باشد و یا کارفرما به دلایل مشخصی این مزایا را برای نیروهای خود در نظر بگیرد. کلیه مبالغی که نیروی کار در مقابل کار انجام شده در یک کارگاه دریافت می‌کند، حق‌السعی نامیده میشود.
🔻نکته
کلیه موارد پرداختی به کارگر باید بر اساس قرارداد کار مابین نیروی کار و کارفرما تعیین شود؛ زیرا طبق ماده ۳۴ قانون کار، تنها پرداختی‌های مطابق با قرارداد کاری، جزو حق السعی محسوب میشود. به بیان دیگر، حق السعی یک دریافتی ویژه و مجزا از حقوق و دستمزد نیست؛ بلکه کل پرداختی‌ها که شامل انواع موارد قانونی و آنچه کارفرما برای نیروی کار خود در نظر گرفته را در برمی‌گیرد.
ماده‌های 34 الی 50 قانون کار در مورد حق السعی توضیح داده است. در این ماده‌ها در مورد مزد، مزد ثابت، مزد و مزایای کارگران پاره وقت، حداقل مزد کارگران و . . . به همراه تبصره هایشان کامل توضیح داده شده است. جزئیات حق السعی عبارتند از:
♦️ مزد ثابت
♦️ هزینه مسکن
♦️ هزینه خواروبار
♦️ هزینه عائله‌مندی
♦️ انواع مزایای غیرنقدی
♦️ پاداش افزایش تولید
♦️ سود سالانه مجموعه
♦️ هزینه ایاب و ذهاب
🔻نکته
ایام بلاتکلیفی و یا ایام تعلیق به فاصله زمانی اخراج کارگر تا صدور حکم نهایی هیئت حل اختلاف گفته میشود. حق السعی ایام بلاتکلیفی به عنوان سابقه کار محسوب میشود و مزایایی که قبل از اخراج کارگر به او پرداخت شده است را شامل میشود.
توصیه میشود بخوانید: شرایط اخراج کارگران
مزد به معنی وجوه نقدی و غیرنقدی که در مقابل کار به کارگر پرداخت میشود. مطابق با تبصره 1 ماده 35 قانون کار، تعریف مزد عبارت است از:
♦️ مزد مرتبط با ساعات انجار کار، مزد ساعتی است.
♦️ مزد بر اساس میزان انجام کار و یا محصول تولید شده، کارمزد است.
♦️ مزد بر اساس محصول تولید شده و یا میزان انجام کار در زمان معین، کارمزد ساعتی است.
🔻 نکته
حداکثر ساعت کاری کارگر، بدون در نظر گرفتن پرداختی به وی و نحوه محاسبه مزد او، از 8 ساعت قانونی کار در روز نباید بیشتر شود.
مطابق ماده 36 قانون کار، مزد ثابت مجموع مزد شغل و مزایای ثابت پرداختی به تبع شغل مورد نظر مانند سختی کار و یا فوق العاده شغل است؛ اما مزایای رفاهی و انگیزه‌ای مانند کمک هزینه مسکن و عائله‌مندی و یا پاداش افزایش تولید و موارد مشابه را در بر نمی‌گیرد.
قوانین در حمایت از حقوق دو طرفه کارمندان و کارفرمایان است بنابراین چه کارمند باشید یا حسابدار مجموعه یا کارفرما، آموزش قانون کار و تامین اجتماعی باعث میشود که بتوانید به موقع از حقوق خود دفاع کنید و ابهامی برای مسائل مربوط به قانون کار و تامین اجتماعی نداشته باشید.
در کارگاه هایی که طرح طبقه بندی مشاغل اجرا نمیشود مزد ثایت مزایایی است که طبق ماهیت شغل یا محیط کار و برای ترمیم مزد در ساعات عادی کار پرداخت میشود. مانند مزایای سختی کار، مزایای سرپرستی، فوق العاده شغل و غیره.
مزد مبنا در کارگاه هایی که دارای طرح طبقه بندی مشاغل هستند، عبارت است از مزد گروه و پایه.
در بسیاری از محاسبات مزایای پرداختی به کارگر از مزد مبنا استفاده میشود از جمله:
♦️ پرداخت مزد روزهای تعطیل
♦️ حق بیمه
♦️ اضافه کاری مستمری از کارافتادگی،
♦️ مزایای کار
♦️ مرخصی ها و دستمزد ایام بیماری
🔻 نکته
این مزد‌ها را میتوان به صورت روز مزد، کارمزد یا مجموعی از این دو حالت که کارمزد ساعتی نامیده میشود، محاسبه کرد.
در صورتی که قرارداد یا عرف کارگاه مزد به صورت ماهانه باشد، پرداخت‌ها باید در آخر ماه انجام شود که در این صورت به آن حقوق نیز می‌گویند.
مطابق ماده 37 قانون کار، مزد باید در فواصل زمانی به صورت مرتب و در روز غیرتعطیل و ضمن ساعات کار به وجه نقد رایج کشور یا با توافق طرفین به وسیله چک عهده بانک و با رعایت شرایط ذیل پرداخت شود:؛
♦️ اگر مطابق با قرارداد یا عرف کارگاه، مبلغ مزد به صورت روزانه یا ساعتی معین شده باشد، پرداخت آن باید بعد از محاسبه، در پایان روز یا هفته یا پانزده روز یکبار به تناسب با ساعات کار و یا روزهای کارکرد انجام گیرد.
♦️ اگر مطابق با قرارداد یا عرف کارگاه، پرداخت مزد به صورت ماهانه باشد، محاسبه باید در آخر ماه انجام شود. در این حالت به مزد مذکور حقوق گفته میشود.
🔻 نکته
مطابق با ماده 47 قانون کار، جهت ایجاد انگیزه برای افزایش تولید و بالا بردن سطح کیفیت، کاهش ضایعات و بالا بردن علاقه‌مندی، بالا بردن میزان درآمد کارگران، طرفین قرارداد باید مبالغ دریافت و پرداخت پاداش افزایش تولید را طبق تصویب وزیر کار و امور اجتماعی منعقد کنند.
حال که با مفاهیم حق السعی و مزد در قانون کار آشنا شدید، به توضیح تفاوت مزد، حقوق و حق السعی می‌پردازیم.
🔸 حقوق همان مزد است و تفاوت در این است که مزد به صورت روزانه و حقوق به صورت ماهیانه پرداخت میشود.
🔸 مزد شامل کلیه پرداختی‌هایی است که در مقابل ساعات کار به کارگر پرداخت میشود.
♦️ در کارگاه‌هایی که طرح طبقه بندی مشاغل ندارند اضافه کار ثابت، کارانه خارج از ضوابط، حق جذب و مواردی از این قبیل نیز جزو مزد به حساب می‌آید.
♦️ مبنای نحوه محاسبه اضافه کاری، شب کاری، نوبت کاری، عیدی و سنوات مزد است.
♦️ مزایای رفاهی مانند بن خواروبار و بن مسکن جزو مزد به حساب نمی‌آیند.
♦️ حق السعی تمام پرداختی‌های مطابق با قرارداد کاری است اما مزد هر پرداختی غیر از مزایای رفاهی
🔻 نکته
مطابق با ماده 71 قانون کار، مبنای محاسبه مطالبات مرخصی استحقاقی براساس کلیه پرداخت‌هایی است که در روزهای کار به کارگر تعلق می گیرد، به غیر از مزایایی که حتما وی باید در محل کار حضور داشته باشد.
فرمول محاسبه حق السعی به شرح جدول ذیل است:
| فرمول محاسبه مزد هر ساعت کار | 7.33 ÷ مزد روزانه |
| فرمول محاسبه اضافه کاری قانون کار | ساعات اضافه کار × 1.4 × مزد ساعتی |
| فرمول محاسبه جمعه کاری قانون کار | ساعات جمعه کاری × 0.4 × مزد ساعتی |
| فرمول محاسبه شب کاری قانون کار | ساعات شب کاری × 0.35 × مزد ساعتی |
| فرمول محاسبه سنوات سالانه | حقوق ماهیانه × سابقه کار ( به سال ) |
| فرمول محاسبه سنوات ماهانه برای یکسال | معادل یک ماه حقوق |
| فرمول محاسبه عیدی و پاداش برای یکسال | معادل دو ماه حقوق |
حداقل حقوق و مزایا در سال 1399عبارت است از :
| عنوان | فروردین، اردیبهشت و خرداد | تیر و ماه های بعدی |
|---|---|---|
| مزد ۹۹ قانون کار (روزانه) | ۶۱۱.۸۰۹ | ۶۳۶.۸۰۹ |
| حقوق ۹۹ قانون کار (ماهانه) | ۱۸.۳۵۴.۲۷۰ | ۱۹.۱۰۴.۲۷۰ |
| پایه سنوات روزانه | ۵۸۳۳۳ | ۳۳۳۳۳ |
| مزد = پایه سنوات + مزد روزانه | ریال ۶۷۰۱۴۲ = ۵۸۳۳۳+ ۶۱۱۸۰۹ | ریال ۶۷۰۱۴۲ =۶۳۶۸۰۹+۳۳۳۳۳ |
شورای عالی کار حداقل دستمزد کارگران در سال ۱۴۰۰ را با ۳۹ درصد افزایش نسبت به سال ۹۹، به غیر از سایر مزایای مستمر ماهانه ۲۶.۵۵۴.۹۵۰ ریال مشخص کرد.
همچنین مزد سایر سطوح با ۲۶ درصد افزایش و یک رقم ثابت که به صورت روزانه ۸۲ هزار و ۷۸۵ ریال یا ماهانه ۲ میلیون و ۴۸۳ هزار و ۵۵۵ ریال است اضافه میشود.
حداقل حقوق و دستمزد در سال 1400 عبارت است از:
| حداقل حقوق ماهانه قانون کار در سال 1400 | 26.554.925 |
| حداقل دستمزد روزانه ۱۴۰۰ | 885.165 |
| بن کارگری ۱۴۰۰ قانون کار | ۶,۰۰۰,۰۰۰ |
| حق مسکن ۱۴۰۰ قانون کار | ۴.۵۰۰,۰۰۰ |
| حق اولاد یا عائله مندی برای ۱ فرزند (معادل ۳ روز حداقل مزد ۱۴۰۰) | ۲.۶۵۵.۴۹۵ |
| پایه سنوات ( ماهیانه) | 1/400/000 |
چیزی به پایان سال 1400 نمانده است و بسیاری از کارمندان به دنبال این هستند که بدانند پایه حقوق آنها چه میزان افزایش خواهد داشت و آیا این مبلغ می‌تواند مخارج زندگی و معیشت آنها را تأمین کند. هنگامی که بخشنامه حقوق سال 1401 به تصویب برسد میتوان میزان حق السعی سال 1401 را نیز مشخص نمود و تا قبل از ابلاغ بخشنامه از سوی وزارت کار تمام صحبت ها و مطالب ناشی از حدس و گمان است.
پیشنهاد می‌کنیم بخوانید: نحوه محاسبه عیدی و سنوات
کلام آخر
در این مقاله در مورد مفهوم حق السعی، انواع مزد، مزد ثابت و مبنا، تفاوت حق السعی و مزد توضیح دادیم و همچنین در مورد نحوه محاسبه حق السعی نیز صحبت کردیم. حال شما به عنوان یک حسابدار باید آموزش حسابداری حقوق و دستمزد، به صورت حرفه‌ای بیاموزید تا بتوانید تبحر لازم در زمینه محاسبه حقوق و مزایای کارگران و کارمندان را داشته باشید و از حق و حقوق آنها دفاع کنید.
