همه چیز در مورد مالیات و عوارض دخانیات + مثال

در اجرای بند “ف” تبصره 6 قانون بودجه سال 1400 کل کشور، تولیدکنندگان و واردکنندگان سیگار و تنباکو موظف به پرداخت مالیات هستند. همچنین در پایان هر دوره مالیاتی علاوه بر تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده که ویژه کلیه عرضه کنندگان سیگار و دخانیات است، اظهارنامه موضوع ماده 73 قانون برنامه ششم توسعه را نیز تسلیم و مالیات وضع شده را به طور تمام و کمال پرداخت نمایند. برای اطلاع بیشتر از مالیات سیگار و دخانیات و تاثیرش بر مصرف افراد در این مطلب همراه ما باشید.

انواع مالیات های غیرمستقیم

وظیفه پرداخت مالیات غیر مستقیم می‌تواند به نهاد و یا شخص دیگری منتقل شود. به عبارتی این نوع مالیات از طریق واسطه به نفع دولت جمع شده و در این نوع مالیات، هزینه بر مصرف و فروش محصولات و خدمات اعمال می‌شود. مالیات های غیرمستقیم که در کشور ایران اعمال می‌‌شوند، عبارتند از:

• حقوق و عوارض گمرکی
• مالیات بر مصرف
• مالیات بر ارزش افزوده

مالیات بر دخانیات و سیگار یکی از انواع مالیات بر ارزش افزوده است که بر اثر مصرف این نوع محصولات از مصرف‌کننده دریافت می‌شود. مالیات بر ارزش افزوده، نوعی مالیات بر مصرف است که خریداران کالا و خدمات آن را پرداخت می کنند. در مورد طبقه بندی انواع مالیات در ایران در این مقاله بیشتر بخوانید.

تاثیر مالیات دخانیات بر مصرف افراد

همراهان عزیز هدف اصلی افزایش و یا وضع مالیات دخانیات این است که افراد به میزان کمتری از این مواد مضر استفاده کنند. به عبارتی میزان تقاضا، مصرف و خرید دخانیات کاهش یابد. در این حالت به علت عدم پرداخت مالیات 100% سلامت افراد حفظ خواهد شد. اما باید بیان کنیم که این‌گونه افزایش ها در مالیات بر روی افراد اثر عکس می‌گذارد. علت این امر چیست؟ علت این امر را می‌شود در انواع تاثیر مالیات بر مصرف دخانیات جویا شد.

افزایش مالیات دخانیات چه تاثیری بر خرید افراد دارد؟

افزایش مالیات دخانیات بر روی افراد دو حالت تاثیر گذاری دارد یا اثر درآمدی است و یا جانشینی که در موارد زیر به آن می‌پردازیم:

• اثر درآمدی: به فرض در اثر درآمدی به دلیل افزایش قیمت یک نوع سیگار فرد احساس می‌کند قدرت خرید آن سیگار را ندارد در نهایت کمتر از آن سیگار یا دخانیات استفاده می‌کند
• اثر جانشینی: در اثر جانشینی به فرض فرد یک نوع سیگار را مصرف می‌کند که دیگر توانایی پرداخت هزینه آن سیگار یا دخانیات را ندارد در این حالت فرد یک سیگار ارزان تر و کیفیت پایین تر را جایگزین آن محصول یا سیگار و دخانیات قبلی می‌کند. در این حالت فرد به مراتب به سلامتی خود آسیب جبران ناپذیری وارد می‌کند

انواع مالیات دخانیات چیست؟

لازم است بدانیم که دو نوع مالیات برای دخانیات وضع شده است:

1- مالیات بر ارزش افزوده

که مانند سایر کالاها از سیگار و محصولات دخانیاتی گرفته می‌شود

2-  مالیات‌های خاص بر دخانیات

مالیات‌های خاص خود می‌تواند شامل دو نوع مختلف باشد، یکی مالیاتی ثابت بر هر بسته از سیگار و دیگری مالیاتی که وابسته به ارزش محصول دخانی است. البته اگر سیگار به شکل واردات نیز باشد، مالیات بر واردات نیز می‌تواند شامل حال آن شود
در حال حاضر 90% کشورهای جهان بر سیگار مالیات وضع می‌کنند و بیشتر کشورها، مالیاتی که تنها بر سیگار وضع می کنند (به غیر مالیات بر ارزش افزوده) اغلب بالاتر از 50% قیمت سیگار است. که شامل هر نوع سیگار با هر برند می‌شود.

مالیات انواع سیگار و محصولات دخانیاتی چیست؟

باید بیان کنیم که در بند ت ماده ۲۹ لایحه مالیات بر ارزش افزوده، مالیات انواع سیگار و محصولات دخانیاتی به شرح جدول زیر است:

جزئیات ماليات و عوارض واردكنندگان و تولیدکنندگان دخانيات در سال 1400

محمد مسیحی معاون درآمدهای مالیاتی سازمان امور مالیاتی کشور در رابطه با جزئیات مالیات و عوارض واردکنندگان و تولیدکنندگان دخانیات اعلام کرد:
در اجرای بند “ف” تبصره 6 قانون بودجه سال 1400 کل کشور، تولیدکنندگان و واردکنندگان سیگار و تنباکو موظف هستند در پایان هر دوره مالیاتی علاوه بر تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده که ویژه کلیه عرضه کنندگان سیگار و دخانیات است، اظهارنامه موضوع ماده 73 قانون برنامه ششم توسعه را نیز تسلیم و مالیات وضع شده را به طور تمام و کمال پرداخت نمایند.
در اجرای ماده 73 قانون برنامه پنجساله ششم توسعه، از ابتدای سال 1400 به قیمت خرده فروشی هر نخ سیگار تولید داخل با نشان ایرانی مبلغ 250 ریال، تولید داخل با نشان (برند) بین المللی مبلغ 500 ریال، هر نخ سیگار وارداتی مبلغ 1500 ریال و هر بسته پنجاه گرمی تنباکوی قلیان داخلی 33 هزار ریال به عنوان مالیات و هر بسته پنجاه گرمی تنباکوی وارداتی 100 هزار ریال به عنوان حقوق ورودی اضافه می‌شود.
همچنین وی در ادامه بیان کرد که در اجرای ماده 73 قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه، از اوایل سال 1400 قیمت و مبلغ پرداختنی جهت انواع سیگار و دخانیات به شرح جدول زیر است:

در ادامه جدول فوق و در جدول زیر درصد نرخ مالیات بر ارزش افزوده و درصد عوارض پرداختنی برای هر نخ سیگار و هر بسته 50 گرمی تنباکو به شرح زیر است:

همچنین محمد مسیحی در ادامه بیان کرد که گمرک جمهوری اسلامی ایران موظف و مکلف است در اجرای حکم تبصره (1) ماده 20 قانون مالیات بر ارزش افزوده، مالیات متعلق به واردات محصولات دخانیاتی را قبل از ترخیص از گمرک از واردکنندگان کالاهای دخانیاتی، وصول و در پروانه‌های گمرکی و یا فرمهای مربوط درج کنند.
مثال مالیات بر سیگار
فرض کنید فردی سیگار تولید داخل با آرم و برند ایرانی با قیمت هر نخ 1,250 ریال خریداری کرده است حالا بنا به نرخ مالیات ماده 73 قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه آن فرد باید 10% مالیات بپردازد و 12% نرخ مالیات بر ارزش افزوده بپردازد و 3% نرخ عوارض پرداختنی را هنگام خریداری در نظر بگیرد. به عبارتی:

میزان مالیات 125 = 10% * 1,250

میزان عوارض پرداختنی 37.5 = 3% * 1,250

نرخ مالیات بر ارزش افزوده 150 = 12% * 1,250

مالیات موضوع ماده 73 قانون برنامه ششم توسعه در چه مواردی استفاده می شود؟

مالیات موضوع ماده 73 قانون برنامه ششم توسعه تابع تمامی احکام مقرر شده در قانون مالیات برارزش افزوده به‌استثناء نرخ مضاعف مالیات این ماده است. بر همین اساس سازمان امور مالیاتی کشور موظف است مالیات موضوع ماده 73 را وصول کرده و به ردیف درآمدی نزد خزانه داری کل کشور واریز کند.

در ادامه باید بیان کنیم که 100% درآمد حاصل از بند “الف” ماده 73 طی ردیف های سنواتی بودجه است و برای کاهش مصرف دخانیات و همچنین پیشگیری و درمان بیماری های ناشی از آن و درمان عوارض مصرف دخانیات و توسعه ورزش موضوع‌ بند “ب” ماده 69 قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب 1393/12/4 در اختیار وزارتخانه‌های ورزش و جوانان، آموزش‌وپرورش و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی قرار گرفته است.

ورود سیگار قاچاق باعث کاهش درآمد دولت و تولید داخلی می شود

با ورود سیگار قاچاق به کشور روند تولیدات داخلی و همچنین درآمد دولت که ناشی از عوارض و مالیات محصولات دخانی است کاهش پیدا می‌کند. با توجه به تاکیدی که بر قانون برنامه پنجم توسعه و بروی قطع کامل واردات سیگار از ابتدای سال 1397 در صورت قاچاق بودن کالا صورت گرفته است، وظیفه تامین سیگار قانونی جایگزین، بر عهده تولیدکنندگان سیگار در کشور خواهد بود.
که ۸۰ درصد آن سهم شرکت‌های بین‌المللی و مابقی سهم شرکت‌های داخلی است. اما به دلیل گرانی قیمت سیگار و کاهش مصرف مردم اقدام به واردات سیگار آن به شکل قاچاق کاهش داشته است.

هدف از مالیات و عوارض دخانیات چیست؟

مالیات و عوارض دخانیات دو هدف دارد. اولین هدفش افزایش سلامت عموم است. هدف دوم ارتقای درآمد عمومی است. شرایطی را در نظر بگیرید که مالیات حاصل از مصرف دخانیات بتواند هزینه‌های ناشی از آثار منفی آن را پوشش دهد و باز بخشی از مالیات باقی بماند که دولت آن را مثلاً برای ارتقای بیشتر سلامت عمومی استفاده کند. این شرایط بهتر از زمانی است که مالیات آنقدر بالا رود که دیگر کسی دخانیات مصرف نکند. بنابراین تنها کاهش مصرف دخانیات از طریق وضع مالیات مطلوب نیست بلکه می‌بایست هر دو هدف سلامت عمومی و بیشینه‌سازی درآمد مالیاتی با وضع مالیات دنبال شود.
در نتیجه اگر مالیاتی وضع شود که تولیدات محصولات دخانی را کامل ممنوع کند، مالیات خوبی برای سلامت عموم نیست. چراکه اصل آزادی فردی را برای جامعه زیر می‌گذارد. پس مالیات گذاری برای دخانیات زمانی خوب است که به جز سلامت عمومی، بیشینه‌سازی درآمد مالیاتی را نیز در نظر گیرد.

کلام آخر

در نهایت بهتر است بیان کنیم که مالیات و عوارض دخانیات باعث استفاده کمتر افراد از دخانیات می شود. حتی اگر افراد کالای جانشین را برای دخانیات خود انتخاب کنند باز هم درصدی از افراد هستند که به علت مالیات دیگر دخانیات مصرف نمی کنند و این موضوع عالی است.