دوستان و همراهان عزیز، سلام. روز و روزگارتون خوش. کسب و کارتون پررونق. امروز قصد داریم شما رو با یکی از فرآیندهای اداری مهم سازمان تامین اجتماعی آشنا کنیم: حسابرسی بیمه. این فرآیند به منظور شناسایی کارگران و تامین حقوق بیمهای آنان انجام میشود. در این مقاله به اینکه حسابرسی بیمه تامین اجتماعی چیست؟ هدف از انجام آن چیست و تفاوت آن با حسابرسی مالی و مالیاتی میپردازیم. در ادامه مفاصا حساب بیمهای و راهکاری برای مدیریت هزینههای مفاصا حساب در قالب یک مثال ارائه میدهیم. با ما همراه باشید.
حسابرسی بیمه تامین اجتماعی چیست؟
مطابق ماده 47 قانون تامین اجتماعی، سازمان تامین اجتماعی میتواند به دفاتر و اسناد و مدارک بنگاههای اقتصادی (اعم از صنعتی، بازرگانی، شرکت و … ) که
- در سازمان تامین اجتماعی پرونده تشکیل دادهاند
- کد کارگاهی دریافت کردهاند
رسیدگی نماید.
حسابرسی بیمهی تامین اجتماعی چه زمانی انجام میشود؟
برای حسابرسی بیمهی تامین اجتماعی از دفاتر قانونی شرکتها، زمان خاصی وجود ندارد(ماده 47 تامین اجتماعی)؛ بلکه در صورت وجود مغایرت در اطلاعات واقعی مجموعه اقتصادی با اطلاعات ارسالی به بیمه و بنا به تشخیص شعبه بیمه انجام میشود؛ همچنین در مواردی نظیر
- اخذ مفاصا حساب توسط مؤسسات دارای شخصیت حقوقی
- جابهجایی سهام شرکت
- انتقال مالکیت و اموال شرکت
و موارد مشابه به درخواست شرکت بیمهپرداز انجام خواهد شد. برای آشنایی با شیوه حسابرسی بیمه تامین اجتماعی و دفاعیات آن دوره حسابرسی تامین اجتماعی ما را از دست ندهید.
حسابرسی بیمهای چه تفاوتی با حسابرسی مالی و حسابرسی مالیاتی دارد؟
حسابرسی مالی: ارزیابی گزارشهای مالی یک مجموعه، حسابرسی مالی است. حسابرسی مالی عملکرد مجموعه را در سه بخش مورد بررسی قرار میدهد:
- ارزیابی صورتهای مالی و سود و زیان مجموعه
- ارزیابی اسناد و مدارک مجموعه جهت اطمینان از رعایت قوانین و مقررات کشور
- ارزیابی نحوه عملکرد و کارایی بخشهای مختلف مجموعه
حسابرسی مالیاتی: رسیدگی به اسناد و مدارک در زمینه درآمدهای یک واحد اقتصادی میباشد. در واقع هدف در حسابرسی مالیاتی بررسی درآمدها و سودهای یک مجموعه پس از کسر هزینهها است.
حسابرسی بیمهای: این نوع حسابرسی، در حقیقت بررسی هزینههاست؛ به عبارت دیگر، در این نوع حسابرسی سود و درآمدهای مجموعه مورد بررسی قرار نمیگیرد؛ بلکه تنها اسناد و مدارک هزینههای مربوط به فعالیتها و نیروی انسانی مجموعه مدنظر است.
هدف از حسابرسی بیمه تامین اجتماعی چیست؟
بر اساس قوانین تامین اجتماعی
- ماده 28: اشاره به منابع درآمدی سازمان؛ حق بیمه به میزان 30% مزد است؛ 7% آن به عهده بیمه شده و 23% (با احتساب بیمه بیکاری) به عهده کارفرما
- ماده 38: الزام کارفرما نسبت به بیمه نمودن نیروهای قراردادی و یا نیروهای موظف در پروژههای مناقصهای؛ همچنین پرداخت کل حق بیمه مقرر در ماده ۲۸
اهداف سازمان تامین اجتماعی از حسابرسی بیمه به صورت زیر مشخص میشود:
1- شناسایی کارکنان مشمول بیمه و بررسی پرداخت حق بیمه آنها به صورت مستمر
2- رسیدگی به اجرای قوانین تامین اجتماعی در قرارداد با پیمانکاران خارج از مجموعه
به این ترتیب، ماموران رسیدگی، اسناد و مدارک مربوطه را بررسی و آنها را با استانداردهای قانونی تطبیق میدهند. این اسناد و مدارک عبارتند از:
- لیست بیمه
- لیست مالیات حقوق
- قراردادها
- فاکتور، صورتحساب یا پرداختهای کارمزدی
حسابرسی بیمه تامین اجتماعی توسط چه کسی انجام میشود؟
سازمان تامین اجتماعی حسابرسی بیمه را به موسسه حسابرسی تامین اجتماعی واگذار کرده است. این موسسه بر مبنای بخشنامههای جدید درآمد با شمارههای 11، 1/11، 2/11 و 3/11 (موجود در سایت تامین اجتماعی) نسبت به انجام عملیات حسابرسی اقدام و اطلاعات لازم جهت تعیین بدهی کارفرما را به شعبه بیمه مربوطه ارسال میکند. برابر قانون کارفرمایان مکلفند دفاتر و مدارک لازم را در اختیار بازرس سازمان قرار دهند. بازرسان سازمان میتوانند از تمام یا قسمتی از دفاتر و مدارک مذکور رونوشت یا عکس تهیه و برای کسب اطلاعات لازم به هر یک از رؤسا و کارگران کارگاه مراجعه نمایند.
نکته: عملیات بازرسی از دفاتر قانونی، همواره در محل شرکت انجام نمیشود؛ بلکه گاهی با اخذ اسناد و مدارک شرکت و در محل موسسه حسابرسی صورت میگیرد.
جرائم عدم همکاری با ماموران حسابرسی تامین اجتماعی چیست
در صورت عدم همکاری کارفرما در هر یک از مراحل حسابرسی بیمه، جریمهای به وی تعلق میگیرد. این جرائم عبارتند از:
- عدم تسلیم مدارک به حسابرس: هرگاه کارفرما یا نماینده او
1- از انجام اقدامات بازرسی جلوگیری نمایند
2- از ارائه دفاتر و مدارک یا رونوشت اطلاعات خودداری کنند
3- به حسابرس اجازه تهیه عکسهای مورد نیاز از اطلاعات (در صورت لزوم) را ندهند؛ یا از ارائه عکسهای مورد نیاز به وی خودداری نمایند
مشمول جریمه نقدی خواهد شد. (ماده 102 قانون تامین اجتماعی)
- عدم ارسال و پرداخت حق بیمه: هرگاه کارفرما
1- در تمام یا برخی از ماههای سال مالی صورت مزد و حقوق و حق بیمه کارکنان خود را به سازمان ارسال نکرده باشد
2- مطابق با قانون حق بیمه کارکنان یا پیمانکاران خود را پرداخت نکند
میزان مطالبات بیمهای به صورت علیالراس تعیین و از کارفرما مطالبه و وصول میشود. (ماده 40 قانون تامین اجتماعی)
- عدم پرداخت بدهی در زمان مقرر: کارفرما برای پرداخت بدهی تعیین شده از سوی سازمان تامین اجتماعی یک ماه مهلت دارد؛ در صورت عدم پرداخت بدهی پس از این مدت، جریمهای به میزان 2% بابت هر ماه دیرکرد به وی تعلق میگیرد.
نکته: در صورتی که کارفرما قبل از صدور اجراییه نسبت به پرداخت بدهی اقدام نماید مشمول 40% تخفیف در جریمهها میشود.
مفاصا حساب تامین اجتماعی چیست؟
بر اساس قوانین تامین اجتماعی (ماده 37 و 38)، تسویهحساب نهایی تعهدات پیمانکاران در قبال سازمان تامین اجتماعی، مفاصا حساب نامیده میشود؛ بدهی مفاصا حساب به میزان مبلغ ناخالص کارکرد قرارداد پیمانکاری میباشد.
مشکل اصلی شرکتها با مفاصا حساب بیمه
پس از پایان فرآیند حسابرسی بیمه تامین اجتماعی، موسسه حسابرسی گزارشی برای شرکت ارسال میکند؛ اما در این گزارش علیرغم مشخص بودن جزئیات بررسیها و محاسبه مقادیر در ستونهای مربوطه مبلغ کل بدهی به سازمان مشخص نیست؛ بدهی برآوردی نیز با اندکی تاخیر به شرکت ابلاغ میشود.
راهکار مدیریت هزینههای مفاصا حساب
به این ترتیب حسابداران شرکت با محاسبه تقریبی بدهی، بر اساس گزارش بیمه، قادر به مدیریت هزینههای مجموعه خواهند بود. با مطالعه مثال زیر با روش محاسبه این برآورد تقریبی آشنا خواهید شد.
مثال
جدول زیر از گزارش بازرسی دفاتر قانونی و مدارک شرکت (الف) استخراج شده است.
لیست ارائه شده به سازمان (میلیون ریال) | لیست ارائه نشده به سازمان
(میلیون ریال) | ||||
سال مالی | حقوق و مزایا | حق بیمه سهم کارفرما | حقوق و مزایا | قرارداد دستمزدی | قرارداد دستمزد و مصالح |
6916.21 | 1590.73 | 10.00 | 56.99 | 219.10 | |
جمع | 6916.21 | 1590.73 | 10.00 | 56.99 | 219.10 |
همانگونه که در جدول مشاهده میکنید لیستی که به سازمان ارائه نشده شامل 3 بخش است؛ حقوق و مزایا، قرارداد دستمزدی و قرارداد دستمزدی و مصالح. مطابق بخشنامه 11/3 تامین اجتماعی، به هر یک از موارد یاد شده ضریبی جهت برآورد بدهی بیمه تعلق میگیرد.
عنوان | ضریب بر اساس بخشنامه 11.3 |
حقوق و مزایای ارائه نشده | 30% |
قرارداد دستمزدی ارائه نشده | 16.67% |
قرارداد دستمزدی و مصالح ارائه نشده | 7.78% |
بر اساس ضرایب فوق، بدهی شرکت الف به صورت زیر برآورد میشود:
3,000,000 = 30% * 10,000,000
9,500,233 = 16.67% * 56,990,000
17,045,980 = 7.78% * 219,100,000
مبلغ بدهی بیمه بابت گزارش حسابرسی 29,546,213 =3,000,000 +9,500,233 +17,045,980
این مبلغ با بدهی برآوردی سازمان تامین اجتماعی در اعلامیه مطابقت دارد.
چه هزینههایی مشمول کسر حق بیمه تامین اجتماعی هستند؟
کلیه وجوه پرداختی به افراد بابت انجام فعالیتهای اقتصادی مجموعه، مشمول کسر حق بیمه میباشد؛ با این شرط که این پرداختها رسما در فیش حقوقی کارکنان ثبت شود. این وجوه به صورت زیر طبقهبندی میشوند:
- وجوه پرداختی به اشخاص حقیقی و حقوقی فاقد مفاصا حساب تامین اجتماعی بر حسب ماهیت کار و خدمات ارائه شده؛ مشروط بر اینکه بابت اجرای قراردادهای مقاطعهکاری (پیمانکاری) موضوع ماده 38 قانون باشد.
- وجوه مذکور در قراردادهای کار؛ قراردادی که موضوع عملیات آن توسط شخص مجری به تنهایی انجام پذیرفته و دارای تبعیت دستوری باشد.
- قراردادهای مقاطعهکاری که فاقد مشخصات گزینه فوق بوده و موضوع عملیات منحصرا توسط شخص و به تنهایی انجام گرفته باشد.
چه هزینههایی مشمول کسر حق بیمه نیست؟
بر اساس بخشنامه 11/3، کلیه وجوه پرداختی به کارکنان به استثناء موارد ذیل مشمول کسر حق است:
- بازخرید ایام مرخصی (در حدود مقرر در ماده 64 قانون کار)
- هزینه سفر و فوقالعاده ماموریت، مشروط به ارائه مستندات و مدارک مثبته
- کمک هزینه عائلهمندی (حق اولاد) حداکثر تا میزان قابل پرداخت مطابق ماده 86 قانون
- حق همسر به کارکنان در موسسات مشمول قانون نظام هماهنگ پرداخت و جایگزین آنها
- عیدی و پاداش پایان سال مطابق قانون کار
- پاداش افزایش تولید
- پاداش نهضت سوادآموزی
- کمک هزینه مسکن و خواربار در ایام بیماری
- حق شیر و حق تضمین (کسر صندوق)
- خسارات اخراج و مزایای پایان کار (حق سنوات)
- شاغلین تحت پوشش سایر صندوقهای بیمه و بازنشستگی دولتی (در صورت ارائه مستندات و مدارک مثبته)
در این مقاله با مبانی نظری حسابرسی بیمه تامین اجتماعی آشنا شدیم. برای آشنایی با نحوه انجام فرآیند حسابرسی بیمه، مقاله “حسابرسی تامین اجتماعی از دفاتر قانونی چگونه انجام میشود؟” را ببینید.
10 پاسخ
سلام . ممنون از محتوایی که منتشر کردید . ایا در بازرسی تامین اجتماعی مدارک مثل قرارداد کارکنان و فیش های حقوقی هم درخواست می شه ؟
سلام دوست عزیز
از اینکه خدمات ارائه شده توسط سایت پرشین حساب رضایت خاطر شما را فراهم نموده است، بسیار خرسندیم.
در خصوص اسناد و مدارک مورد نیاز جهت حسابرسی بیمه با سامانه ارتباط مردمی سازمان تامین اجتماعی با شماره 1420 تماس حاصل نمایید.
عالی بود
سلام
مبنای محاسبه جریمه در اعلامیه ها چی هست؟
هم در مورد لیست بیمه (حقوق و دستمزد) هم در مورد بدهی برآوردی حاصل از حسابرسی سالانه و هم در مورد اعلام بدهی بابت محاسبه بیمه قراردادها (مفاصا حساب) لطفا پاسخ دهید. ممنون
با سلام احترام لطفا دوست عزیز کتاب های و بخشنامه های اداره بیمه و قوانین کار را مطالع نمایید تا به روز و جواب سوالات خود را دریافت نمایید
این واقعا مشکل بزرگی است که بدهی برآوردی دیر به شرکت ها اعلام می شود ولی مثال کاربردی که بیان کردید بسیار واضح بود
خیلی ممنون بابت آموزش های بسیار مفید و کاربردیتون
موفق باشید
سپاس از حسن توجه شما به مطالب سایت پرشین حساب
هدف پرشین حساب آموزش کاربردی مطالب حسابداری و مالیاتی به شما عزیزان می باشد.
موفق و پیروز باشید.
سلام
بابت همه زحمات سایت پرشین ممنونیم
خداقوت و دست مریزاد
سلام به شما
سپاس از حسن توجه شما.مسروریم که شما عضوی از سایت پرشین حساب می باشید.