مشاغل قائم به شخص چیست و چه تفاوتی با سایر مشاغل دارد؟

مشاغل قائم به شخص در گروه مشاغل مربوط به اشخاص حقیقی صاحبان مشاغل طبقه بندی می‌شوند؛ ویژگی اصلی آنها این است که پروانه و مجوز فعاليت اين گونه مشاغل از سوی مراجع مربوطه، به نام شخصی صادر می‌گردد كه دارای تخصص و گواهی مرتبط به آن فعاليت باشد. در ادامه این مطلب آموزش رایگان مالیات همراه ما باشید تا شما را با مشاغل قائم به شخص، امتیازات و محدودیتهای مالیاتی آنها آشنا نماییم.

طبقه بندی مالیاتی مشاغل اقتصادی

قبل از آن که در خصوص مشاغل قائم به شخص با شما سخن بگوییم خوب است با انواع مشاغل اقتصادی مربوط به اشخاص حقیقی آشنا شوید. مطابق اعلام سازمان مالیاتی (آیین نامه اجرایی تبصره 3 ماده 169 ق.م.م)، مشاغلی که اشخاص حقیقی در آن به فعالیت می‌پردازند به دو دسته کلی زیر تقسیم می‌شود:

• مشاغل مکان محور: مشاغلی هستند که صاحب کسب و کار موظف است پرونده مالیاتی خود را برای واحد شغلی و یا محل فعالیت خود تشکیل دهند؛ اغلب مشاغل در این گروه دسته بندی می‌شوند
• مشاغل مجوز محور: مشاغلی هستند که صاحب کسب و کار، مجوز فعالیت در یک حوزه فعالیتی خاص را بر اساس تخصص خود و فارغ از محل فعالیت دریافت می‌نماید؛ مانند مشاغل گروه پزشکی

مشاغل قائم به شخص به چه معناست؟

مشاغل قائم به شخص که در گروه مشاغل مجوز محور قرار می‌گیرند، مشاغلی هستند که برای اشتغال به آنها باید دو شرط زیر به صورت هم زمان برقرار باشد:

• شخص مهارت و تخصص در حوزه مورد نظر را کسب نماید
• صلاحیت‌های تخصصی شخص به تایید مراجع ذی‌ربط برسد

فهرست مشاغل قائم به شخص

بر اساس اعلام سازمان مالیاتی، مهم‌ترین مشاغل قائم به شخص یا مجوز محور به شرح زیر است:

• پزشکان (تمامی صاحبان حرف و مشاغل پزشکی، پیرا پزشکی، داروسازی و دامپزشکی که مجوز آنها توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سازمان نظام پزشکی ایران و یا سازمان نظام پزشکی و سازمان دامپزشکی ایران صادر شده است)
• وکلای دادگستری
• مهندسان ناظر
• کارشناسان رسمی دادگستری
• بازرگانان (دارندگان کارت بازرگانی)
• حسابداران رسمی
• دفاتر اسناد رسمی
• نمایندگی‌های بیمه

تفاوتهای مالیاتی مشاغل قائم به شخص با دیگر مشاغل چیست؟

مشاغل قایم به شخص یا مجوز محور از بعد مالیاتی تفاوتهایی با سایر مشاغل دارند. این تفاوتها عبارتند از:

• محدودیت در تشکیل پرونده مالیاتی مشارکتی
• محدودیت در استفاده از تبصره 1 ماده 101 ق.م.م
• تفاوت در وضعیت پرونده مالیاتی هنگام تغییر محل فعالیت

اولین تفاوت مشاغل مکان محور و مجوز محور: محدودیت در تشکیل پرونده مشارکتی مالیاتی

به استناد بخشنامه سازمان امور مالياتی كشور با موضوع ابلاغ صورتجلسه شماره 2-201 مورخ 1398/3/1 شورای عالی مالياتی مصوب 1398/3/12، وفق ماده 571 قانون مدنی “شرکت عبارت است از اجتماع حقوق مالکین متعدد در شی واحد به نحو اشاعه”. از آنجا که در مشاغل قائم به شخص پروانه و مجوز فعاليت از سوی مراجع مربوط به نام شخصی صادر می‌گردد كه تخصص و گواهی مرتبط به آن فعاليت را داشته باشد، معمولا برای این قبیل مشاغل، شريک در نظر گرفته نمی‌شود. بر این اساس تشکیل پرونده مشارکت مدنی برای این مشاغل تنها در صورت تحقق مصادیق شی واحد و اجتماع حقوق مالکین به نحو اشاعه، امکان پذیر است.

این در حالی است که مشاغل مکان محور به سادگی و با اشتراک سرمایه اعم از نقدی یا غیرنقدی می‌توانند پرونده مشارکتی تشکیل دهند.

دومین تفاوت مشاغل مجوز محور و مکان محور: تفاوت در وضعیت پرونده مالیاتی هنگام تغییر محل فعالیت

مودیانی که به مشاغل قائم به شخص اشتغال دارند، در صورت جابه جایی محل فعالیت اقتصادی، ملزم به ثبت نام جدید در نظام مالیاتی نیستند. این مودیان مطابق اعلام سازمان مالیاتی، در صورت تغییر آدرس می‌بایست به اداره امور مالیاتی مربوطه جهت ویرایش آدرس ثبت نام الکترونیک مراجعه نمایند.

در حالی که مطابق ماده 3 آیین نامه اجرایی تبصره 3 ماده 169 ق.م.م، صاحبان مشاغل (مکان محور) موظفند برای هر واحد شغلی یا برای هر محل، به صورت جداگانه در نظام مالیاتی ثبت نام نمایند. در این صورت تغییر در شماره پستی و آدرس در پرونده الکترونیک برای ثبت نام‌های مکان محور جایز نبوده و لازم است مودی نسبت به غیر فعال سازی پرونده مالیاتی قبلی و انجام یک ثبت نام جدید با اطلاعات نشانی صحیح اقدام نماید.

سومین تفاوت مشاغل مکان محور و مجوز محور: محدودیت در استفاده از تبصره 1 ماده 101 ق.م.م

استفاده از تبصره 1 ماده 101 ق.م.م در خصوص استفاده از حداکثر 2 معافیت معیشتی برای پرونده‌های مشارکتی، تنها برای شرکتهای مدنی اعم از قهری یا اختیاری (موضوع ماده 571 قانون مدنی در باب شرکت و مواد بعدی آن) امکان پذیر است. از این رو در صورتی که مشارکت به هر ترتیب تابع مقررات شرکت (ماده 571 قانون مدنی) نباشد، نمی‌توان از بیش از یک معافیت موضوع ماده 101 ق.م.م استفاده نمود. بر این اساس مشاغل قائم به شخص (مجوز محور) در صورتی که قراردادی با رعایت این شرط نداشته باشند، امکان استفاده از بیش از یک معافیت معیشتی را ندارند.

در صورتی که مشاغل مکان محور با اشتراک سرمایه (اعم از نقدی و غیرنقدی) و رعایت شرایط دیگری که در مطلب “اظهارنامه مشارکتی” به آن پرداخته‌ایم، می‌توانند پرونده مالیاتی مشارکتی تشکیل داده، قادر به استفاده از 2 معافیت معیشتی هستند.

جدول تفاوت مشاغل مجوز محور و مکان محور

2 سوال مهم در مورد مشاغل قائم به شخص (مجوز محور)

1- آیا مشاغل قائم به شخص میتوانند شراکتی باشند؟

مشاغل قائم به شخص مطابق ماده 10 قانون مدنی می‌توانند مشارکت کاری (خصوصی) داشته باشند؛ اما شرکت مدنی تنها با تحقق شرایط مندرج در ماده 571 قانون مدنی امکان پذیر است. در صورتی که این شرایط محقق نشود، شرکت مدنی تشکیل نخواهد شد.

2- برای تغییر آدرس اقامتگاه قانونی در ثبت نام (مکان محور و مجوز محور)، چه اقدامی باید انجام دهیم؟

مشاغل قائم به شخص (مجوز محور) برای تغییر آدرس اقامتگاه تنها نیازمند مراجعه به اداره مالیاتی مربوطه و تغییر کد پستی در پرونده مالیاتی خود هستند. اما امکان تغییر آدرس در مشاغل مکان محور وجود ندارد؛ این مودیان موظفند برای هر مکان، پرونده مالیاتی جدیدی ثبت نمایند.

کلام آخر

مشاغل قائم به شخص یا مشاغل مجوز محور دسته‌ای از مشاغل هستند که پرونده مالیاتی آنها وابسته به محل فعالیت اقتصادی نیست. از این رو فعالان در این مشاغل در صورت جابه‌جایی محل فعالیت، می‌توانند نسبت به ویرایش اطلاعات ثبت نام خود اقدام نموده نیازی به ثبت نام جدید ندارند؛ اما تعیین وضعیت پرونده مالیاتی اولین قدم در انجام تکالیف مالیاتی است. برای انجام تکالیف مالیاتی به صورت صحیح کسب آموزش صفر تا صد مالیات بهترین انتخاب است.

این فرصت را از دست ندهید.