منو
دوستان سلام. روز و روزگارتون خوش، کسب و کارتون پررونق. در مقاله‌های تجزیه و تحلیل گزارش های مالی (بخش اول) و تجزیه و تحلیل گزارش های مالی (بخش دوم) در مورد: سیستم حسابداری مدیریتی، قیمت تمام شده استاندارد و انحراف از بودجه بندی یک کسب و کار باهاتون صحبت کردیم؛ در این مقاله قصد داریم با چند مثال از شرکت‌های واقعی این مفاهیم رو برای شما عزیزان روشن‌تر بیان کنیم؛ تا ماهیت واقعی انحرافات از بودجه نظیر انحراف از هزینه های متغیر و یا انحراف از هزینه های ثابت برای شما آشکار بشه؛ همچنین با چگونگی استفاده از اونها برای موفقیت کسب و کارتون آشنا بشید. شاید این مثال‌ها دقیقا در مورد کسب و کار شما نباشه، ولی قطعا برای بهبود عملکردتون و تجزیه و تحلیل گزارش های مالی مجموعه‌تون به شما کمک می‌کنه. با ما همراه باشید.
به طور کلی از استفاده از واریانس‌ها (انحراف از استانداردهای پذیرفته شده) برای پیشرفت کار یک سازمان، همچنین تجزیه و تحلیل گزارش های مالی آن همواره مفید است؛ چه در زمانی که اقتصاد در حالت نرمال قرار دارد و چه هنگامی که اقتصاد یک کشور دستخوش عوامل خارجی و متغیر باشد؛ همانند نوسانات روزانه شدید قیمت‌ها.
فواید محاسبه انحراف از استاندارد در شرایط عادی اقتصادی:
فواید محاسبه انحراف از استاندارد در شرایط بحرانی اقتصادی:
محاسبه واریانس‌ها در شرایط دشوار و زمانی‌که اقتصاد دچار سرگردانی و نوسانات شدید است، کمک موثرتری برای مدیران در تصمیم‌گیری‌های حیاتی است؛ زیرا کوچک‌ترین اشتباه در تجزیه و تحلیل گزارش های مالی منجر به خسارات جبران ناپذیری خواهد شد. به عنوان مثال:
برای سهولت در محاسبات از کلمات لاتین مختصر شده استفاده می‌کنیم؛ تا انتقال مطالب ساده‌تر باشد. به همین خاطر بهتر است قبل از هر کار با پارامترهای استفاده شده در این مقاله آشنا شوید:
| قیمت فروش در بودجه | مقدار در بودجه | تولید واقعی | نرخ واقعی | نرخ استاندارد | ساعت واقعی | ساعت استاندارد | قیمت واقعی | مقدار واقعی | قیمت استاندارد | مقدار استاندارد برای تولید واقعی |
| Budgeted Price | Budgeted Quantity | Actual Output | Actual Rate | Standard Rate | Actual Hour | Standard Hour | Actual Price | Actual Quantity | Standard Price | Standard Quantity for standard output |
| BP | BQ | AO | AR | SR | AH | SH | AP | AQ | SP | SQ |
صورت کلی فرمول‌هایی که برای محاسبه انحراف از استاندارد مورد استفاده قرار می‌گیرند، عبارتند از
اطلاعات مالی شرکت الف به شرح زیر در اختیار است. به روش‌های انجام محاسبات انحراف از استانداردها برای شرکت الف دقت کنید.
| A | B | C | |
| 1 | مشخصات | مقدار استاندارد/ بودجه | مقدار واقعی |
| 2 | قیمت هر کیلوگرم | 11 | 9 |
| 3 | مقدار – کیلوگرم | 400 | 300 |
| 4 | ساعات مصرف شده | 300 | 350 |
| 5 | نرخ هر ساعت کار | 9 | 8 |
| 6 | تولید – کیلوگرم | 200 | 160 |
میزان ساعت استاندارد برای تولید واقعی = ( ساعات استاندارد مصرفی برای تولید / تولید استاندارد ) * تولید واقعی
مقدار مواد اولیه مصرفی استاندارد برای کالای تولید شده = (مقدارمواد مصرفی استاندارد / میزان تولید استاندارد) * تولید واقعی
انحراف قیمت مواد اولیه = (160*9 ) – (320*11) = 1440 – 3520 = 2080 = انحراف مطلوب
محاسبه واریانس هزینه دستمزد مستقیم = دستمزد استاندارد – دستمزد واقعی =
به معنای انحراف منفی از استاندارد (نامطلوب) SH * SP) – (AH * AP) = (240*9) – (350*8) = -640)
یک شرکت کابل سازی با توجه به هزینه‌ها و شرایط اقتصادی و وجود رقبای دیگر در بازار نگران وضعیت مالی شرکت است. به همین خاطر اطلاعات ذیل را جهت بررسی و تجزیه و تحلیل داده‌های مالی در اختیار حسابدار مدیریتی قرار داده است. این داده‌ها عمدتا هزینه‌های متغیر و سربار ثابت هستند.
| A | B | C | |
| 1 | موضوع | استاندارد/ بودجه | قیمت واقعی |
| 2 | قیمت (کیلو) | 33 | 25 |
| 3 | مقدار (کیلو) | 40 | 30 |
| 4 | ساعات کار | 600 | 700 |
| 5 | نرخ هر ساعت کار | 25 | 27 |
| 6 | تولید (کیلو) | 50 | 80 |
| 7 | نرخ هزینه ثابت | 12 | 11 |
| 8 | هزینه ثابت | 3000 | 2500 |
انحراف هزینه متغیر = هزینه متغیر استاندارد – هزینه متغیر واقعی = ( 25 – 27 ) * 80 = 160- (نامطلوب)
انحراف هزینه ثابت =2500 – ( 80* 25) = 500- (نامطلوب)
یک شرکت تولید بستنی مدتی است که درگیر مشکلاتی نظیر هزینه‌های بالا، تغییرات در سود ناخالص و سود خالص قبل از مالیات می‌باشد. این شرکت با ارائه اطلاعات مالی زیر، درخواست تجزیه و تحلیل عملیات شرکت برای بهبود وضعیت مالی را دارد.
| A | B | C | |
| 1 | موضوع | استاندارد/ بودجه | قیمت واقعی |
| 2 | قیمت (کیلو) | 3.55 | 4 |
| 3 | مقدار (کیلو) | 1000 | 1200 |
| 4 | ساعات کار | 12000 | 11000 |
| 5 | نرخ هر ساعت کار | 2 | 1.5 |
| 6 | تولید (کیلو) | 2500 | 2700 |
| 7 | نرخ هزینه ثابت | 2.5 | 3 |
| 8 | هزینه ثابت | 5000 | 7000 |
| 9 | قیمت فروش هر واحد | 5.6 | 5.5 |
انحراف هزینه مواد مصرفی نامطلوب = 6966-
1 – با دسترسی به داده‌های یک واحد اقتصادی در هر زمان، با استفاده از برنامه صفحه گسترده اکسل می‌توان به آسانی محاسبات فوق را اندازه گیری نموده؛ نسبت به اتخاذ تصمیمات مقتضی برای اصلاح انحرافات منفی اقدام نمود.
2 – بعضی از انحرافات مربوط به عوامل تحت کنترل مدیریت است؛ که در صورت لزوم می‌توان این عوامل را تغییر داد. این نوع انحرافات را اصطلاحا “انحرافات عملیاتی” می‌نامند. برخی دیگر از انحرافات ناشی از عواملی است که در اختیار مدیریت عملیاتی نبوده و توسط شرکت کنترل نمی‌شوند؛ مانند تغییر قیمت ارز و یا توقف محیط کار مانند اعتصابات کارگری. این قبیل انحرافات را “انحرافات برنامه‌ریزی” می‌نامند.
3 – بسیاری از سازمان‌ها و تولیدی‌ها به منظور کنترل هزینه‌ها و درآمدها، از سیستم هزینه‌یابی استاندارد استفاده می‌کنند؛ اما در نهایت برای ارائه گزارش صورت‌های مالی ابرازی به سازمان امور مالیاتی، از درآمد و هزینه‌های واقعی استفاده می‌کنند.
پیشنهاد می‌کنیم بخوانید: نقطه سر به سر
تجزیه و تحلیل انحراف از بودجه مهم‌ترین منبع اطلاع‌رسانی برای تصمیم‌گیرندگان یک مجموعه است؛ زیرا انحراف بین عملکرد واقعی و عملکرد مورد انتظار، به صورت مطلوب و یا نامطلوب، از این جهت که کنترل مجموعه را از دست مسئولان خارج می‌کند، ایده‌آل نیست. در نتیجه هرچه سریع‌تر باید نسبت به اتخاذ تصمیمات مقتضی اقدام شود، تا منابع و منافع واحد اقتصادی حفظ گردد. امیدواریم اطلاعات ارائه شده در این سری مقالات شما را در پیشبرد اهداف کسب و کارتان یاری کند.
برای دریافت فایل PDF روی لینک تجزیه و تحلیل گزارشهای مالی (بخش سوم) کلیک کنید.
گروه پرشین حساب در سال ۱۳۹۱ با کمک پروردگار، با هدف افزایش سطح آگاهی مجریان و مدیران در بازار کار مالی و مالیاتی کشور فعالیت خود را آغاز نمود تا به عنوان یک مرجع تخصصی در این حوزه شناخته شود. به اعتقاد ما هر چقدر سطح اگاهی فعالان اقتصادی و مجریان خدمات حسابداری و مالیاتی افزایش پیدا کند، بی شک هم مدیران کشور دغدغه ای بابت توسعه بازار و کسب سود نخواهند داشت و هم حسابداران و کارشناسان خدمات مالیاتی در بازار پر رونق این خدمات رکوردهای درآمدی خوبی را رقم میزنند. به امید داشتن یک جامعه همیشه شاد همراه با رونق بازار کار و تجارت.
