قانون کار چه امتیاز ویژه ای برای کار در روز کارگر برای کارگران در نظر گرفته است؟
بر اساس ماده 63 قانون کار، اول ماه می روز جهانی کارگر (11 اردیبهشت) جزو تعطیلات رسمی کارگران به حساب می آید و کار در این روز مشمول دریافت اضافه کاری است
نحوه محاسبه دستمزد در روز کارگر چگونه است؟
روز کارگر روز تعطیل رسمی کارگران است و کار در این روز با نرخ اضافه کاری (40% اضافه بر دستمزد عادی) محاسبه میشود
پاداش روز کارگر چقدر است؟
فرمول محاسبه پاداش روز کارگر عبارت است از:
تعداد ساعات کار در روز 11 اردیبهشت * 1.4 * (7.33 ÷ دستمزد روزانه)
اضافه کاری روز کارگر امتیازی است که قانون کار به عنوان پاداش روز کارگر برای کارگران در نظر گرفته است. همان گونه که میدانید کارگران برای اضافه کاری مستحق دریافت دستمزدی بیشتر از کار در ساعات کار عادی هستند. یکی از مواردی که ممکن است حسابداران در محاسبه حقوق و دستمزد فراموش نمایند، محاسبه دستمزد اضافه کاری روز کارگر (11 اردیبهشت) است. به این بهانه در این آموزش رایگان حسابداری بر آن شدیم تا شما را با نحوه محاسبه حقوق روز کارگر سال 1403 و همچنین برخی قوانین کار مورد نیاز کارگران آشنا نماییم. با ما همراه باشید.
اضافه کاری روز کارگر
بر اساس ماده 62 و 63 قانون کار، تعطیلات رسمی کارگران عبارتند از:
- روز جمعه
- تعطیلات رسمی
- روز جهانی کارگر مصادف با 11 اردیبهشت
بر اساس ماده 63 قانون کار، علاوهبر تعطیلات رسمی کشور، اول ماه می روز جهانی کارگر (11 اردیبهشت) نیز جزو تعطیلات رسمی کارگران به حساب میآید. به این ترتیب کارگران برای اشتغال در روز کارگر، دستمزد بیشتری تحت عنوان اضافه کاری روز کارگر دریافت خواهند نمود.
! نکته
تعطیلی روز کارگر صرفا برای افراد مشمول قانون کار است؛ به همین دلیل در تقویم رسمی کشور به صورت تعطیل رسمی اعلام نشده است. اگر کارگری در روز 11 اردیبهشت در محل کار حاضر نشود، به عنوان غیبت یا ترک کار تلقی نخواهد شد.
نحوه محاسبه اضافه کاری روز 11 اردیبهشت
بر اساس ماده 51 قانون کار، دستمزد هر ساعت اضافه کاری، 40% بیشتر از دستمزد هر ساعت کار عادی محاسبه میشود. از این رو با توجه به تعطیلی روز کارگر برای کارگران، دستمزد اشتغال به کار آنان در این روز، تعطیل کاری محسوب شده و برای هر ساعت کارکرد، 40% اضافه بر ساعات کار عادی، دستمزد پرداخت میشود. به عبارت دیگر، نحوه محاسبه حقوق روز کارگر به صورت زیر است:
نرخ هر ساعت اضافه کاری روز کارگر (11 اردیبهشت) | دستمزد هر ساعت کار عادی * 1.4 |
به این ترتیب اگر دستمزد روزانه 2,388,728 ريال باشد، دستمزد هر ساعت کار برای تعطیل کاری روز کارگر دستمزدی به صورت زیر محاسبه میشود:
دستمزد هر ساعت کار در روز کارگر با نرخ پایه 1403 | 456,237 = 1.4 * (7.33 ÷ 2,388,728) |
همچنین نحوه محاسبه اضافه کاری روز کارگر برای کارگرانی که دریافتی آنان بیش از حداقل قانون کار است، به صورت زیر خواهد بود:
دستمزد هر ساعت کار در روز کارگر برای سایر سطوح مزدی 1403 | 1.4 * (7.33 ÷ دستمزد روزانه) |
برای آشنایی با قانون روز کارگر و اینکه اضافه کاری روز کارگر به چه کسانی تعلق میگیرد، خوب است با تعریف کارگر و مهمترین قوانین مربوط به کارگران آشنا شویم.
کارگر کیست؟
بر اساس ماده 2 قانون کار، کارگر کسی است که به هر عنوان در مقابل دریافت حق السعی اعم از مزد، حقوق، سهم سود و سایر مزایا به درخواست کارفرما کار میکند. به این ترتیب کلیه کارکنان شاغل در شرکتها و موسسات و بنگاههای اقتصادی غیردولتی، تحت عنوان «کارگر» شناخته میشوند.
! نکته
کارکنان بخش دولتی اعم از مستخدمین بخش کشوری و مدیریت خدمات کشوری در دستگاهها و ادارات دولتی به عنوان «کارمند» شناخته میشوند؛ این گروه مشمول قانون کار نیستند. از این رو قوانین این مطلب در مورد آنان صادق نیست.
مهم ترین قوانین کار برای کارگران
هر شخص پیش از اشتغال به کار باید با شرایط کار و حقوق و وظایف خود آشنا باشد. از مهمترین مسائلی که کارگران برای اشتغال به کار باید به آن توجه داشته باشند عبارت است از:
- قرارداد کار
- شرایط کار آزمایشی
- حقوق و دستمزد
- حق بیمه
- شرایط پایان قرارداد
قرارداد کار
بر اساس ماده 7 قانون کار، قرارداد کار عبارت است از: ” یک قرارداد کتبی یا شفاهی که به موجب آن کارگر در قبال دریافت حق السعی، کاری را برای مدت موقت یا مدت غیرموقت برای کارفرما انجام میدهد.”
در قراردادهای کار، هر گونه توافق کتبی یا شفاهی خلاف قانون کار، حتی در صورت توافق طرفین باطل بوده و قابل استناد نخواهد بود. همچنین در صورتی که قرارداد کار شفاهی باشد، کلیه قوانین آمره قانون کار بر آن حاکم است.
شرایط کار در دوره آزمایشی
بر اساس ماده 11 قانون کار، طرفین میتوانند مدتی را به عنوان دوره آزمایشی جهت اطلاع از حقوق و ظایف خود تعیین نمایند. در طول این دوره هر یک از طرفین حق دارد بدون اطلاع قبلی و همچنین بدون الزام به پرداخت خسارت رابطه کار را قطع نماید. در اینجا دو حالت ممکن است پیش آید:
- قطع رابطه کار از طرف کارفرما باشد: کارفرما موظف است کل حقوق دوره آزمایشی را به کارگر پرداخت نماید
- قطع رابطه کار از طرف کارگر باشد: کارفرما تنها ملزم به پرداخت حقوق مدت انجام کار خواهد بود
! نکته
مدت زمان دوره آزمایشی باید در قرارداد کار مشخص شود؛ این مدت برای کارگران ساده و نیمه ماهر حداکثر یک ماه و برای کارگران ماهر و دارای تخصص سطح بالا تا سقف سه ماه میتواند در نظر گرفته شود .
حقوق و دستمزد کارگران
بر اساس ماده 35 قانون کار، مجموع وجوه نقدی یا غیرنقدی پرداختی به کارکنان بابت انجام کار محول شده، دستمزد نامیده میشود. شورای عالی کار در انتهای هر سال حداقل دستمزد کارگران را برای سال بعد تعیین مینماید.
این مبلغ حداقل حقوق کارگران است؛ که معمولا با احتساب سایر مزایا نظیر حق مسکن و بن کارگری و فوق العادهها مبلغ قابل دریافت بالاتر خواهد بود.
روشهای محاسبه دستمزد
مطابق با تبصره ماده 35 قانون کار، حقوق و دستمزد کارگران به سه صورت قابل محاسبه و پرداخت است:
- دستمزد ساعتی
- کارمزد
- کارمزد ساعتی
🔸 دستمزد ساعتی
چنانچه مزد با ساعات انجام کار مرتبط باشد، “مزد ساعتی” نامیده میشود.
🔸 کارمزد
در صورتی که مزد کارگر بر اساس میزان انجام کار و یا محصول تولید شده باشد، دستمزد دریافتی “کارمزد” نامیده میشود.
🔸 کارمزد ساعتی
اگر دستمزد کارگر بر اساس محصول تولید شده و یا میزان انجام کار در زمان معین باشد، “کارمزد ساعتی” نامیده میشود.
حداقل دستمزد کارگران در سال 1402
بر اساس اعلام شورای عالی کار، حداقل حقوق سال 1403 معادل 2,388,728 ريال در روز است. به این ترتیب داریم:
شرح | مبلغ روزانه سال 1403 (ریال) | مبلغ ماهیانه در سال 1403 (ریال) 30 روزه | مبلغ ماهیانه در سال 1403 (ریال) 31 روزه | درصد افزایش نسبت به 1402 |
دستمزد پایه | 2,388,728 | 71,661,840 | 74,050,568 | 35% |
پایه سنوات | 70,000 | 2,100,000 | 2,100,000 | 0% |
بن کارگری | 466,667 | 14,000,000 | 14,466,667 | 27.27% |
حق مسکن | 300,000 | 9,000,000 | 9,300,000 | 0% |
حق اولاد (برای هر فرزند) | 238,873 | 7,166,190 | 7,166,190 | 35% |
حق تاهل | 166,667 | 5,000,000 | 5,300,000 | – |
! نکته:
مطابق تبصره بند ب ماده 37 قانون کار، در ماههای 31 روزه مزایا و حقوق باید بر اساس 31 روز محاسبه و به کارگر پرداخت شود.
همچنین سایر سطوح دستمزدی با افزایش 22 درصد + 230,026 ريال روزانه محاسبه خواهند شد. به بیان دیگر دستمزد کارگرانی که در سال 1400 مبلغی بیشتر از حداقل قانون کار دریافت میکردهاند، به صورت زیر محاسبه میشود:
مبنای پرداخت حقوق ماهیانه در سال 1403 | (31 یا) 30 * (230,026+ (1.22* مزد ثابت روزانه سال 1402)) |
به این مبالغ کسوراتی مانند حق بیمه و مالیات حقوق و دستمزد تعلق میگیرد.
نحوه محاسبه حق بیمه کارگران
یکی از مهمترین مزایای انعقاد قرارداد کار برای کارگران، استفاده از مزایای سازمان تامین اجتماعی با پرداخت حق بیمه معین شده است.
بر اساس ماده 28 قانون تامین اجتماعی، نرخ حق بیمه کارگران معادل 30% از مزد یا حقوق مشمول حق بیمه آنان است. نحوه تخصیص حق بیمه سهم کارگر و کارفرما به صورت زیر است:
- 20% حق بیمه و 3% بیمه بیکاری مجموعا معادل 23% بر عهده کارفرما
- 7% باقیمانده بر عهده کارگر
شرایط پایان قرارداد
مطابق ماده 21 قانون کار، در موارد زیر قرارداد کار فسخ میشود:
- فوت کارگر
- بازنشستگی کارگر
- از کارافتادگی کلی کارگر
- انقضای مدت قرارداد و عدم تمدید صریح یا ضمنی آن
- پایان کار در قراردادهای مدت معین
- استعفای کارگر
- قصور در انجام تکالیف و یا نقض آیین نامه انضباطی
در غیر این صورت فسخ یک طرفه قرارداد کار امکانپذیر نبوده و موجب تعلق جریمه برای طرف خاطی خواهد بود.
مثال نحوه محاسبه اضافه کاری روز کارگر
دستمزد کارگری با شرایط زیر را برای اضافه کاری روز کارگر محاسبه نمایید.
- حقوق روزانه معادل 2,895,324 ريال
- ساعات کارکرد در روز کارگر معادل 8 ساعت
به این ترتیب دستمزد این کارگر برای کار در روز کارگر به صورت زیر محاسبه میشود:
کارکرد اضافه کاری روز کارگر (ريال) | 4,423,960= 8 * 1.4 * (7.33 ÷ 2,895,324) |
کلام آخر
اطلاع از قوانین کار و تامین اجتماعی از جمله تعطیلی روز کارگر و نحوه محاسبه اضافه کاری روز کارگر در زمره مهمترین اطلاعاتی هستند که یک حسابدار برای اجرای دقیق تکالیف خود و پیشگیری از بروز چالش بین کارگر و کارفرما، باید بر آنها مسلط باشد. از این رو آموزش قانون کار و تامین اجتماعی به صورت دقیق و اصولی، جزء اصلیترین مهارتهای یک حسابدار محسوب میشود.