منو
تفاوت مالیات بر درآمد شناسایی شده (مالیات بر درآمد پرداختنی) در یک دوره مالی و مبلغ هزینه مالیات (درآمد مشمول مالیات) برای آن دوره مالی
دارایی‌ها (بدهی‌های) مالیات انتقالی به صورت یک حساب مجزا و زیر سرفصل حساب دارایی‌های (بدهی‌های) غیرجاری در صورت وضعیت مالی (ترازنامه) ثبت میشود.
مالیات انتقالی به همراه مالیات جاری، هزینه (درآمد) مالیات یک فعالیت اقتصادی را تشکیل میدهد.
یکی از مهم‌ترین عناوین در محاسبه مالیات بر درآمد، دارایی و بدهی مالیات انتقالی است. این نوع از مالیات با هدف یکپارچه سازی مالیات پرداختنی یک مجموعه با مقادیر پیش بینی شده برای مالیات تعریف میشود. از آنجا که مالیات انتقالی از دل یکی از مهم‌ترین استانداردهای حسابداری (استاندارد شماره 35 با عنوان مالیات بر درآمد) تعریف میشود، شناخت آن جهت انجام صحیح ثبت‌های حسابداری به ویژه برای شرکتهای سهامی عام ضروری است. برای آشنایی با دارایی و بدهی مالیات انتقالی، انواع آن و نحوه محاسبه این نوع از مالیات، در این مقاله از سری مقالات مالیات بر عملکرد با ما همراه باشید.
مالیات انتقالی یکی از انواع مالیات بر درآمد مربوط به دوره‌های مالی گذشته است که در دوره‌های مالی بعد تسویه میشود. این نوع از مالیات از تفاوتهای موقتی بین حسابداری مالی و حسابداری مالیاتی ایجاد میشود. در واقع تفاوتهای موقتی باعث ایجاد تفاوت بین سود حسابداری قبل از مالیات و درآمد مشمول مالیات می‌شوند.
به بیان دیگر، هر گاه درآمد مشمول پرداخت مالیات برای یک واحد اقتصادی در یک دوره مالی، کمتر (یا بیشتر) از سود شناسایی شده برای آن واحد اقتصادی طی همان دوره مالی باشد، آن مجموعه موظف است در دوره مالی بعدی مبلغ کسر یا اضافه را جبران نماید. جبران مبالغ کسر و اضافه مالیات با شناسایی و ثبت سند مالیات انتقالی صورت می‌گیرد.
📌 یکی از روش‌های ایجاد مالیات انتقالی، بررسی ارزش دفتری دارایی‌ها و بدهی‌ها به منظور بازیافت یا تسویه این مبلغ دفتری است که موجب ایجاد پرداختهای آتی مالیات یا بازیافت مالیات (دارایی یا بدهی مالیات انتقالی) میشود.
همان گونه که پیشتر گفته شد، مالیاتهای انتقالی از تفاوت استانداردهای حسابداری با مبانی مالیاتی ایجاد می‌شوند. این تفاوت در موارد زیر بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد:
استاندارد حسابداری شماره 35 که از سال 1398 و عموما برای شرکتهای سهامی عام (شرکتهای بورسی) و با هدف نحوه حسابداری مالیات بر درآمد لازم الاجرا شد، واحد تجاری را ملزم می‌کند كه آثار مالياتی معاملات و ساير رويداد‌ها را به همان شیوه‌ای به حساب منظور کند که آن معاملات و رویدادها به حساب گرفته می‌شوند. بر این اساس برای رویدادهای شناسایی شده در صورت سود و زیان باید هر گونه آثار مالياتی مربوط به این موارد نیز در صورت سود و زيان شناسايی شود.
برخی از تعاریف استاندارد حسابداری شماره 35 عبارت است از:
♦️ ارزش دفتری دارایی: ارزش خالص یک دارایی پس از کسر استهلاک انباشته از ارزش اولیه دارایی (هزینه تهیه دارایی)
♦️ مبنای مالیاتی: مبلغی است که بتوان بر اساس قوانین مالیاتی، تحت عنوان مالیات از هر گونه دارایی و یا بدهی کسر نمود.
♦️ سود حسابداری: سودی است که از تفاوت میان کلیه درآمدهای یک مجموعه و کلیه هزینه‌های یک مجموعه به دست می‌آید.
| سود حسابداری | کلیه هزینه‌ها – درآمد |
♦️ سود مالیاتی: سودی که ممیز مالیاتی برای محاسبه مالیات مد نظر قرار میدهد. روش محاسبه این سود عبارت است از:
| سود مالیاتی | سود ابرازی + درآمدهای کتمان شده + هزینه‌های غیرقابل قبول |
♦️ هزینه مالیات: هزینه مالیات مبلغی است که در محاسبه سود (یا زیان) دوره در ارتباط با مالیات جاری و مالیات انتقالی در نظر گرفته میشود
♦️ مالیات جاری: مالیات بر درآمد پرداختنی که در ارتباط با سود مشمول مالیات یک دوره تعیین میشود
🔻 نکته
مالیات جاری به استثنای دو مورد زیر، در صورت سود و زیان دوره مالی جاری شناسایی میشود:
مالیاتهای انتقالی به دو دسته تقسیم می‌شوند:
همان گونه که پیشتر گفته شد، گاهی بین سود حسابداری مالی و حسابداری مالیاتی تفاوتهایی از نوع تفاوتهای موقتی ایجاد میشود. این تفاوتها گاهی در طبقه دارایی مالیات انتقالی و گاهی در طبقه بدهی مالیاتی قرار می‌گیرد. در ادامه به توضیح دارایی و بدهی مالیاتهای انتقالی می‌پردازیم.
🔻 نکته
تفاوتهای موقتی ناشی از تفاوت در مبلغ دفتری یک دارایی (بدهی) و مبانی مالیاتی آن است.
دارایی مالیات انتقالی در دو حالت شناسایی میشود:
این مبلغ کاهنده مالیات بر درآمد است؛ یعنی می‌توانیم این مبلغ را بازیافت کنیم.
از آنجا که این هزینه، دارای منافع اقتصادی آتی (کاهش مالیات قابل پرداخت در دوره‌های مالی بعد) برای مجموعه است، احتساب آن به عنوان «دارایی» با مفاهيم نظری گزارشگری مالی منطبق است.
بدهی مالیات انتقالی در دو حالت شناسایی میشود:
این مبلغ مشمول مالیات بر درآمد محسوب میشود.
مطابق بند 58 استاندارد شماره 1 حسابداری (ارائه صورتهای مالی؛ تجدید نظر شده سال 1397)، دارایی‌ها (بدهی‌های) مالیات انتقالی به صورت یک حساب مجزا و زیر سرفصل حساب دارایی‌های (بدهی‌های) غیرجاری در ترازنامه ثبت میشود.
📌 نکته
بر اساس نامه شماره 99/19874 مورخ 1399/10/23 دارایی و بدهی مالیات انتقالی به صورتهای مالی جدید اضافه شد.
شناسایی و محاسبه مالیاتهای انتقالی مزایا و معایبی برای مجموعه به دنبال دارد که در ادامه به آنها می‌پردازیم.
از مهم‌ترین مزایای محاسبه دارایی و بدهی مالیات انتقالی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
محاسبه دارایی و بدهی مالیات انتقالی از این جهت که باعث شفافیت گزارشات مالی مجموعه میشود، از اهمیت زیادی برخوردار است. اما کسب و کارها از جهاتی نظیر افزایش تعداد محاسبات و پیچیده شدن نحوه انجام آنها تمایل چندانی به انجام و گزارش آن ندارند.
دقت کنید که علیرغم پیچیدگی محاسبات مربوط به مالیات انتقالی، محاسبه و ثبت دارایی و بدهی مالیات انتقالی در صورتهای مالی برای شرکتهای سهامی عام الزامی است.
محاسبه و ثبت دارایی و بدهی مالیات انتقالی در ترازنامه، یکی از روش‌هایی است که بر اساس تجدید استانداردهای حسابداری باید برای شفاف سازی گزارشات مالی و مالیاتی خود از آن استفاده نمایند. این مالیات بر اساس تفاوت در مبنای حسابداری و مبنای مالیاتی اقلام مشمول مالیات ایجاد میشود.
از آنجا که این نوع از مالیات جدیدا به کار گرفته شده است، ممکن است بسیاری از فعالان در حوزه مالیات با این اصطلاح و نحوه به کارگیری آن آشنا نباشند. از این رو توصیه ما به شما عزیزان برای موفقیت در مشاغل مالیاتی، آشنایی با قوانین و اصطلاحات مالی و مالیاتی و نحوه صحیح به کارگیری این قوانین در جهت اجرای درست تکالیف مالیاتی است. از این رو اساتید ما در یکی از جلسات آموزش حسابداری به نام مالیات بر درآمد طبق استاندارد حسابداری 35 به صورت مفصل و با ذکر مثال‌های جامع و عملی، به شرح مفهوم مالیات انتقالی پرداخته‌اند. این فرصت را از دست ندهید.
