چگونگی به کار گیری هزینه یابی بر مبنای فعالیت در شرکتهای خدماتی

هزینه یابی بر مبنای فعالیت چیست ؟

مباحث حسابداری مدیریت و حسابداری صنعتی قشر خاصی از علاقه مندان را در بر میگیرد. مطالبی که در این عناوین بیان میشود بسیار کاربردی و خاص می باشد. اما نه به این منظور که دانستن آن مشکلی برای دیگران ایجاد کند بلکه همه حسابداران در هر سطحی باید اطلاعات مدیریتی خود را افزایش دهند و دنبال یافتن پاسخی برای این سوال : هزینه یابی بر مبنای فعالیت چیست باشند.

یکی از مواردی که در حسابداری مدیریت عنوان میشود بحث مربوط به هزینه یابی است. هزینه یابی در اصل به منظور شناسایی هزینه ها و تخصیص آنها به محصولات متناسب با خود است. و روش های مختلفی هم برای آن ارائه شده است.
در ادبیات حسابداری تعاریف مختلفی از هزینه یابی بر مبنای فعالیت  ( یا همان abc ) انجام شده است. اما هزینه یابی بر مبنای فعالیت یک روش هزینه یابی است که بهای تمام شده محصولات را از جمع هزینه فعالیتهایی که منجر به ساخت محصول می شوند بدست می آورد.
در واقع می توان گفت که سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت یکی از سیستم های نوین هزینه یابی محصولات و خدمات است که نیازهایی از قبیل:

• محاسبه صحیح بهای تمام شده محصول
• بهبود فرایند تولید
• حذف فعالیت های زائد
• شناخت محرک های هزینه
• برنامه ریزی عملیات و تعیین راهبردهای تجاری را برای واحد اقتصادی برآورده می کند.

این سیستم به جای پرداختن به معلول ، علت ایجاد هزینه و تولید را بررسی می کند و اگر فعالیتی دارای فلسفه توجیهی و ارزش  افزوده نباشد، زمینه حذف، تعدیل یا بهبود آن را فراهم می کند.

در این جا مفهوم ارزش افزوده به درستی مورد توجه قرار میگیرد. و مهم است که بدانیم:
چه هزینه هایی بدون ارزش افزوده هستند؟

1. غیر لازم و غیر ضروری هستند.       
2. لازم ولی بدون کارایی هستند.

اما سوال اینجاست:

آیا یک فعالیت، ارزش‌افزوده ای روی محصول یا خدمت از دیدگاه مشتری ایجاد می کند؟

اگر پاسخ به این پرسش منفی باشد، این فعالیت به عنوان فعالیت بدون ارزش‌افزوده محسوب شده و کوشش می شود چنین فعالیتی حذف شود.

برای شما یک مثال میزنم. در روند تولید یک محصول و خط تولید در یک کارخانه بسته بندی حبوبات در کنار عملیات انجام شده در قسمتی نیروی کار موظف شده است بر این خط تولید نظارت و بررسی کند. بابت این فعالیت هم هزینه حقوق و اضافه کاری و سایر مزایا پرداخت خواهد شد. ولی قبل از اجرای این عمل و همینطور بعد از آن نیروهای دیگر نیز این عمل را انجام میدهند و در اصل نیازی به سه نیروی نظارتی در یک خط تولید کوتاه نیست. در واقع این فعالیت بر محصول نهایی ارزش افزوده ایجاد نخواهد کرد و انجام یا عدم انجام آن هیچ خللی به محصول وارد نمیکند.
پس این فعالیت باید حذف گردد.

اگر از لحاظ مالیاتی و حسابرسی هم بخواهیم بررسی کنیم خواهیم دید که این مورد ابراز یک هزینه اضافی در بهای تمام شده محصول است و سود را کم تر نشان خواهد داد پس این هزینه ها باید بررسی شود و اگر ارزش افزوده ایجاد نمیکنند حذف شود.

یکی از مزایای این هزینه یابی تعیین  بهای تمام شده و قیمت گذاری بصورت دقیق تر برای محصول است. البته اینکه ما حرف از محصول میزنیم تنها محدود به این مورد نمیشود و خدمات را نیز در بر خواهد گرفت.  ولی جدای این موارد از مزیت مهم این روش افزایش تمرکز مدیریت از مدیریت هزینه ها به مدیریت فعاليت ها خواهد بود.

این مورد را نیز برایتان با مثال تشریح خواهم کرد. و توصیه میکنم مدیران حتما با دقت به این موضوعات توجه کنند چرا که در روند فعالیت هایشان و سودآری بسیار موثر خواهد بود. فرض کنید در یک شرکت خدماتی یک نیرویی مشغول به کار است که در طول روز هیچ گونه بازدهی برای شرکت ندارد و حتی در طولانی مدت هم برای شرکت و خدمات آن که به مشتری ارائه میشود هیچ گونه ارزش افزوده ای حاصل نمیکند. دلیل اینکه این نیرو هزینه آفرین است چیست؟ اگر از بین 10 دلیلی که سایر نیروها استخدام شده اند این فرد دارای 4 مورد هم باشد از حضور او نباید صرف نظر شود اما اگر این 4 مورد راهم نداشت قطعا تحمل هزینه های مربوط به نیرو یک فعالیت بی ارزش است که مدیریت باید به جای مدیریت هزینه ها به مدیریت فعالیت ها بپردازد.

استفاده از این روش و سایر مباحث مدیریت مالی تنها برای موسسات تولیدی نیست و بنده به عنوان یک کارشناس ارشد حسابداری مدیریت اذعان میدارم که حتی اگر این روش ها و تکنیک ها را در شرکتهای خدماتی پیاده سازیم با کمترین هزینه بیشترین سود را به دست خواهیم آورد. پس این سوال را بهتر است برای همه زمینه ها پرنگ تر نشان داد که ” هزینه یابی بر مبنای فعالیت چیست ؟”

در روزهای گذشته مطالب ارزنده ایی در خصوص این مبحث ارائه شده است که پیشنهاد میکنم حتما استفاده نمایید:

https://persianhesab.com/هزینه-یابی-بر-مبنای-فعالیتabc-بخش-اول/

https://persianhesab.com/هزینه-یابی-بر-مبنای-فعالیت-abcبخش-دوم/

https://persianhesab.com/هزینه-یابی-هدف-چیست-؟-بخش-اول/