منو
بر اساس ماده 139 ق.م.م موسسات خیریه تنها برای انجام فعالیتهای خیریه و عام المنفعه و تحت شرایطی که در مقاله بررسی شده از پرداخت مالیات معاف هستند. برای سایر فعالیتها باید مالیات بپردازند.
شرط استفاده از معافیت پرداخت مالیات موسسات خیریه، انجام به موقع تکالیف مالیاتی در موعد مقرر است.
در صورت انجام کلیه تکالیف مالیاتی و قانونی و صرف این کمکها در مواردی که سازمان مالیاتی در بند ح ماده 139 ذکر نموده است (در مطلب به صورت مفصل توضیح داده شده است)
از آنجا که برخلاف سایر فعالیتهای اقتصادی، برای خیریه‌ها قوانین و مقررات مالی و مالیاتی خاصی تعیین نشده است، بسیاری از فعالان در حوزه سازمان‌های مردم نهاد نسبت به انجام تکالیف مالیاتی خود بی‌توجه هستند. معافیت مالیاتی موسسات خیریه نیز به این موضوع دامن می‌زند. این در حالی است که معافیت مالیات موسسه خیریه شرایطی دارد. با توجه به حساسیت سازمان مالیاتی روی موسسات خیریه در این مقاله مالیات بر عملکرد بر آن شدیم تا از مالیات موسسات خیریه، شرایط استفاده از معافیت مالیاتی موسسات خیریه و نحوه شفاف سازی مالیاتی آنها با شما سخن بگوییم. با ما همراه باشید.
همان گونه که در مبحث حسابداری موسسات خیریه دیدیم درآمدهای موسسات خیریه و سمن‌ها به سه روش به دست می‌آید:
بر اساس بند (ط) ماده 139 ق.م.م، کمکها و هدایای دریافتی نقدی و غیرنقدی موسسات خیریه و عام المنفعه که به ثبت رسیده‌اند، مشروط بر آن که به موجب اساسنامه آنها صرف امور مذکور در بند (ح) این ماده شود (بند (ح) را در انتهای مطلب ببینید) و سازمان امور مالیاتی کشور بر درآمد و هزینه آنها نظارت کند، از پرداخت مالیات معاف است.
تبصره- کمکهای نقدی و غیرنقدی که در هر سال مالی به مصرف نرسیده باشد، بدون تعلق مالیات به سال مالی بعد منتقل می‌گردد.
بر اساس تبصره 1 بند ل ماده 139 ق.م.م، وجوهی که از فعالیتهای غیرانتفاعی و به منظور پیشبرد اهداف و وظایف موسسات خیریه از راه برگزاری دوره‌های آموزشی، سمینارها، نشر کتاب و نشریه‌های دوره‌ای و… در چارچوب اساسنامه آنها تحصیل میشود و سازمان امور مالیاتی کشور بر درآمد و هزینه آنها نظارت میکند، از پرداخت مالیات معاف است.
شرط برخورداری از این معافیت عبارت است از:
📌 خوب است بدانید:
دقت کنید که بر اساس قانون، موسسات خیریه برای درآمدهای فوق از “پرداخت” مالیات موسسات خیریه معاف هستند، نه از “انجام تکالیف” مالیاتی ویژه موسسات خیریه.
در صورتی که موسسات خیریه و سمن ها درآمدهایی از طریق اشتغال به سایر فعالیتهای اقتصادی نظیر تولید و فروش محصولات یا ارائه خدمات، درآمدهای حاصل از اجاره املاک و مواردی از این دست کسب نمایند، مشمول پرداخت مالیات هستند.
در این گونه موارد موسسات خیریه موظفند همانند سایر فعالیتهای اقتصادی، علاوه‌بر انجام کلیه مراحل قانونی اعم از ثبت نام در نظام مالیاتی (تشکیل پرونده مالیاتی) و انجام تکالیف مالیاتی (که در ادامه ذکر خواهد شد)، مالیات موسسه خیریه را مطابق قوانین مالیاتی پرداخت نمایند.
بر اساس آنچه تاکنون گفته شد، تکالیف مالیاتی موسسات خیریه به شرح زیر است:
شرایط برخورداری موسسات خیریه از معافیت مالیات موسسات خیریه در فعالیتهای عام المنفعه به دسته‌های زیر تقسیم میشود:
🔸 موسسه باید به صورت رسمی تحت یکی از عناوین “خیریه” یا “عام المنفعه” ثبت شود و غیرانتفاعی بودن آن در اساسنامه تصریح شود.
🔸 در اساسنامه صراحتا ذکر شود که موسسان و وابستگان طبقات اول و دوم آنان و یا هیئت امنا و مدیران آنها امکان معامله با موسسه خیریه را نخواهند داشت.
🔸 اساسنامه موید این موضوع باشد که موسسان یا صاحبان سرمایه حق هیچ گونه برداشت یا تخصیص از محل کمکها و هدایای دریافتی نقدی و غیرنقدی را ندارند.
نکته: در اساسنامه باید صراحتا ذکر شود که دارایی موسسه پس از انحلال به سازمان بهزیستی یا يکی از موسسات دولتی و يا موسسات خيريه و عام المنفعه ديگر واگذار می‌گردد.
🔸 ثبت نام در نظام مالیاتی و ارائه اسناد و مدارک لازم جهت تشکیل پرونده مالیاتی
🔸 تسلیم اساسنامه یا رونوشت مصدق آن به سازمان مالیاتی، ظرف یک ماه از تاریخ ثبت اساسنامه
🔸 درخواست تعیین ناظر مالیاتی و ارائه گزارشات سه ماهه به او
مطابق بخشنامه 137/93/200 مورخ 1393/12/11 سازمان مالیاتی در خصوص چگونگی انتخاب نظار و نحوه نظارت بر درآمد و هزینه مربوط به موسسات خیریه و عام المنفعه موضوع بند “ط” و فعالیتهای غیر انتفاعی موضوع تبصره (۱) ماده (۱۳۹) ق.م.م، برای موسسات خیریه از سوی سازمان مالیاتی یک ناظر مالیاتی تعیین میشود که وظیفه رسیدگی به نحوه شناسایی درآمدها، محل مصرف هزینه‌ها و مطابقت هزینه‌های انجام شده با اساسنامه موسسه و قوانین مالیاتی را بر عهده دارد.
🔸 تسلیم اظهارنامه مالیاتی، ترازنامه و صورت سود و زیان حداکثر تا چهارماه پس از پایان سال مالیاتی
🔸 نگهداری و ارائه دفاتر قانونی و اسناد و مدارک حسابداری حسب مورد
📌 نکته
مطابق بند “و” تبصره 17 قانون بودجه 1401 کل کشور، برخورداری هزینه‌های حمایتی پرداختی موسسات خیریه غیردولتی و خصوصی به اشخاص، از معافیتهای مالیاتی بند (ط) ماده 139 ق.م.م علاوه‌بر تکالیف موضوع این ماده، منوط به ثبت اطلاعات آن در سامانه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است.
🔸 دریافت مجوزهای لازم از مراجع ذی‌صلاح جهت جمع آوری و صرف کمکهای نقدی و غیرنقدی
🔸 صرف کمکهای نقدی و غیرنقدی در مصارف مذکور در قانون مالیاتهای مستقیم
🔸 افتتاح حساب (حسابهای) بانکی جاری به نام موسسه در محل وقوع موسسه و انجام کلیه تراکنش‌های درآمد و هزینه از طریق آن حساب (حسابها) ظرف یک ماه از تاریخ ثبت اساسنامه موسسه خیریه
اظهارنامه مالیات موسسات خیریه همانند سایر انواع اظهارنامه مالیاتی است. کلیه موسسات خیریه موظف به تکمیل و ارسال فرم اظهارنامه در مهلت مقرر (4 ماه پس از پایان سال مالی خود) هستند. در واقع یکی از اصلی‌ترین شرایط برخورداری از معافیت مالیات موسسه خیریه تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیاتی و ابراز درآمد و هزینه‌های واقعی موسسه خیریه است.
مالیات موسسات خیریه برای درآمدهای غیرمعاف آنها مطابق ماده 105 ق.م.م و با نرخ 25% محاسبه میشود.
برای پیشگیری از حساسیت سازمان مالیاتی و برخورداری از معافیت مالیات موسسات خیریه، انجام برخی امور را به شما توصیه میکنیم:
با توجه به اهداف غیرانتفاعی تشکیل موسسات خیریه، رسیدگی به امور مالی و مالیاتی موسسات خیریه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در حقیقت شرط معافیت مالیات موسسات خیریه، انجام تکالیف مالیاتی به صورت دقیق و در مهلت مقرر است. این مسئله مستلزم کسب آموزش مالیات حرفه‌ای و کاربردی است. به این ترتیب با شفاف سازی موسسه خیریه خود، میتوانید از تسهیلات مربوط به نرخ صفر مالیاتی و یا معافیت مالیاتی استفاده نمایید.
مطابق بند ح ماده 139 ق.م.م آن قسمت از درآمد موقوفات عام که طبق موازین شرعی به مصرف امور زیر برسد، مشروط بر این که درآمد و هزینه‌های مزبور به تایید سازمان اوقاف و امور خیریه رسیده باشد، از پرداخت مالیات معاف است. این امور به شرح زیر است:
