منو
اینکار جهت برآورد هزینه‌های تولید، توزیع یا فروش یک فعالیت اقتصادی و کاهش هزینه‌ها انجام می‌شود.
1- طبقه بندی طبیعی هزینه 2- طبقه بندی هزینه بر اساس ارتباط آنها با محصول 3- طبقه بندی هزینه‌ها بر اساس تغییر حجم تولید
هزینه بهای کالاها یا خدماتی است که یک واحد اقتصادی برای تحصیل درآمدهای خود میپردازد.
یکی از اصلی‌ترین گرایش‌ها در حسابداری، حسابداری صنعتی است؛ که به بررسی و مدیریت هزینه‌ها در تولید یک محصول میپردازد. هدف اصلی در این گرایش حسابداری، برآورد هزینه در حسابداری صنعتی جهت اتخاذ تصمیمات مناسب در جهت بهینه‌سازی آنها است. از این رو در این مقاله از سری مقالات آموزش رایگان حسابداری، قصد داریم شما را با انواع هزینه در حسابداری صنعتی و همچنین انواع طبقه بندی هزینه ها در حسابداری صنعتی آشنا نماییم. با ما همراه باشید.
هدف اصلی در موسسات تولیدی و صنعتی اتخاذ تصمیمات صحیح در راستای بهبود بهره‌وری (افزایش سود با ثابت نگه داشتن هزینه) است. یکی از مهم‌ترین اقدامات در این راستا، شناسایی و طبقه بندی هزینه‌ها است. در واقع طبقه بندی هزینه در حسابداری صنعتی، تصمیم گیرندگان را قادر می‌سازد تا در کمترین زمان بر اساس ماهیت هزینه، تصمیمات لازم را اخذ و اقدامات ضروری را انجام دهند. به این ترتیب، اتلاف زمان موجب تحمیل هزینه‌های اضافی برای مجموعه نخواهد بود.
هزینه ها به منظور محاسبه بهای تمام شده به روشهای گوناگونی طبقه‌بندی می‌شوند؛ این روشها عبارتند از:
نکته: برای آشنایی با روشهای هزینه یابی در شرکتهای تولیدی و صنعتی مطلب سیستمهای هزینه یابی در حسابداری صنعتی را مطالعه نمایید.
هدف از طبقه بندی طبیعی هزینه‌ها، تسهیم صحیح بودجه به بخشهای مختلف بنگاه اقتصادی است. بر اساس طبقه بندی طبیعی، هزینه‌ها به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:
هزینه های ساخت: هزینه‌های ساخت هزینه‌هایی هستند که در عملیات تولید یک محصول نقش دارند. مانند هزینه مواد اولیه مصرفی، دستمزد و هزینه‌های غیرمستقیم تولید (سربار ساخت)
هزینه های تجاری: هزینه‌هایی که در بخش‌هایی به غیر از مرحله تولید صرف می‌شوند؛ این هزینه‌ها هزینه‌های عملیاتی نیز نامیده می‌شوند. مانند هزینه‌های اداری – تشکیلاتی و هزینه‌های توزیع و فروش
قبل از توضیح این نوع طبقه بندی، خوب است با بعضی اصطلاحات مورد نیاز در این زمینه آشنا شویم.
بهای اولیه: مجموع هزینه‌هایی که مستقیما در ساخت یک محصول به مصرف می‌رسند.
نحوه محاسبه بهای اولیه به شرح زیر است:
| بهای اولیه | دستمزد مستقیم + مواد اولیه مستقیم مصرفی |
هزینه تبدیل: مجموع هزینه‌هایی که برای تبدیل مواد اولیه به محصول ساخته شده صرف می‌شوند.
نحوه محاسبه هزینه تبدیل عبارت است از:
| هزینه تبدیل | دستمزد مستقیم + سربار ساخت (هزینه‌های غیرمستقیم تولید) |
در این روش طبقه بندی، هزینه‌ها به دو گروه زیر تقسیم می‌شوند:
هزینه مستقیم: هزینه‌هایی که بتوان آنها را مستقیما به یک سفارش، مرحله یا محصول خاص ارتباط داد. مانند مواد مستقیم و دستمزد مستقیم
هزینه غیرمستقیم: هزینه‌های عمومی و مشترک که مستقیما به یک موضوع خاص مرتبط نیستند؛ اما برای تولید محصول لازم هستند؛ مانند هزینه حقوق کارکنان اداری مجموعه. این هزینه‌ها، هزینه سربار ساخت نیز نامیده می‌شوند.
📌 نکته: هزینه‌های مستقیم به سادگی قابل ردیابی و تخصیص به یک محصول هستند؛ در صورتی که هزینه‌های غیرمستقیم به راحتی قابل ردیابی نیستند؛ زیرا به محصولات و موضوعات متفاوت هزینه اختصاص داده می‌شوند؛ مانند هزینه ملزومات اداری مصرفی که در بخش اداری استفاده می‌شوند.
هزینه مواد مستقیم: هزینه‌هایی که مستقیما به یک واحد محصول مرتبط هستند؛ این هزینه‌ها بر اساس ظاهر محصول قابل تشخیص و ردیابی هستند؛ مانند هزینه نخ در تولید پارچه
هزینه کار مستقیم: هزینه حقوق و دستمزد افرادی که مستقیما در تولید یک محصول فعال هستند؛ مانند هزینه حقوق و دستمزد کارگران خط تولید پارچه
📌 نکته: هر گونه هزینه دیگری که مستقیما قابل تخصیص به یک محصول باشد، جزء هزینه‌های مستقیم محسوب می‌شود.
هزینه سربار ساخت (هزینه غیر مستقیم): هزینه سربار ساخت هزینه‌هایی است که به راحتی نمی‌توان آنها را به یک واحد کالا اختصاص داد. این هزینه‌ها عموما دربردارنده هزینه‌های کلی کارگاه تولیدی اعم از هزینه مواد غیرمستقیم، هزینه کار غیرمستقیم و سایر هزینه‌های ساخت هستند. از جمله هزینه‌های سربار ساخت عبارتند از:
این نوع طبقه بندی که طبقه بندی هزینه بر اساس رفتار هزینه نیز نامیده می‌شود، با هدف تعیین بهای تمام شده هر واحد محصول، در اثر افزایش یا کاهش تولید انجام می‌شود. به این ترتیب تصمیم گیرندگان امکان اخذ تصمیمات لازم، به موقع و سنجیده را جهت تسهیم هزینه در بهای تمام شده و انتخاب بهترین سطح تولید خواهند داشت.
در این روش انواع هزینه ها در حسابداری صنعتی به سه دسته زیر تقسیم می‌شوند:
هزینه ثابت: هزینه‌هایی که با تغییر حجم تولید، تغییر نمی‌کنند. به عبارت دیگر این هزینه‌ها در هر سطحی از تولید ثابت هستند. مانند هزینه اجاره محل کارگاه یا هزینه بیمه تجهیزات
هزینه‌های متغیر: هزینه‌هایی که با افزایش یا کاهش میزان تولید کالا، افزایش یا کاهش می‌یابند. مانند هزینه مواد اولیه مصرفی و یا دستمزد مستقیم کارگران تولید کننده
هزینه نیمه متغیر: هزینه هایی که از دو بخش تشکیل شده‌اند؛ بخشی از آنها ثابت و بخش دیگر متغیر است. به عنوان مثال هزینه برق مصرف شده در سالن کارخانه ثابت است؛ ولی برق مصرف شده ماشین آلات تولیدی با توجه به میزان تولید افزایش یا کاهش می‌یابد.
برای آشنایی بیشتر با هزینه های ثابت و متغیر و نیمه متغیر روی لینک کلیک کنید.
از آنجا که در شناسایی، جمع آوری و ثبت هزینه‌های تولیدی اصطلاحاتی وجود دارد که دانستن مفهوم آن از اهمیت زیادی برخوردار است، در ادامه به بیان چند مورد از اصطلاحات مربوط به هزینه در حسابداری صنعتی می‌پردازیم.
بهای کالاها یا خدماتی که یک واحد اقتصادی برای تحصیل درآمد میپردازد. مانند هزینه حقوق کارمندان و یا هزینه دریافت امکاناتی مانند آب و برق و گاز و تلفن
هزینه از دست دادن منابع برای ایجاد نوعی منفعت برای مجموعه است. به این ترتیب، هزینه به صورت هدفدار و کنترل شده صرف می‌شود. در صورتی که زیان از دست دادن غیرمنتظره و غیرقابل کنترل منابع است.
به منابع مصرف شده برای به دست آوردن منابع دیگر بهای تمام شده یا مخارج می‌گویند؛ در واقع مخارج، تغییر و تبدیل دارایی از نوعی به نوع دیگر است. در حقیقت بهای تمام شده نوعی هزینه است که منافع آتی برای مجموعه ایجاد می‌کند.
نحوه محاسبه بهای تمام شده تولید عبارت است از:
| بهای تمام شده تولید | مواد مستقیم + دستمزد مستقیم + سربار ساخت |
هزینه‌هایی که برای نگهداری یک دارایی در شرایط موجود خود صرف می‌شوند و یا دارایی را در شرایط کاری خوبی حفظ میکنند، مخارج جاری یا مخارج درآمدی نامیده می‌شوند.
سایر اصطلاحات مربوط به هزینه در حسابداری صنعتی را در PDF زیر مطالعه نمایید.
محاسبه بهای تمام شده یک واحد محصول تولید شده برای فروش، در گرو آشنایی و اندازه‌گیری دقیق هزینه در حسابداری صنعتی است. موضوعی که یکی از حیاتی‌ترین نیازها برای یک حسابدار در واحدهای صنعتی و تولیدی است. آموزش حسابداری صنعتی به صورت حرفه‌ای اولین گام یک حسابدار برای کمک به مدیران در جهت اتخاذ تصمیمات صحیح و کسب سود بیشتر است.
