منو
دوستان خوبم سلام. امروز قصد داریم شما را با مالیات در ایران بیشتر آشنا کنیم و انواع مختلف آن را برای‌تان معرفی نماییم. اما قبل از آن اجازه دهید کمی از اهمیت مالیات بگوییم: همه ما به دنبال کسب رفاه در زندگی فردی و اجتماعی خود هستیم. کار می‌کنیم تا درآمدی کسب کنیم؛ و در جهت رفاه‌مان به کار می‌اندازیم. در زندگی اجتماعی‌مان نیز به سمتی گرایش داریم که رفاه ما را بیشتر تامین کند: مراکز بهداشتی عمومی، مراکز تفریحی عمومی و … . اما آیا تاکنون فکر کرده‌اید که شرایط و ابزار کار و فعالیت اقتصادی چگونه تامین میشود؟ هزینه رفاه عمومی از کجا تهیه میشود؟
دولت بستر و ابزار مناسب جهت کار و فعالیت مردم را فراهم می‌کند. در مقابل مردم بخشی از دارایی‌ها و درآمد حاصل از فعالیت اقتصادی خود را جهت تامین مخارج عمومی کشور، تحت عنوان مالیات به دولت پرداخت می‌کنند. مالیات یکی از مهم‌ترین منابع درآمدی هر کشور محسوب میشود؛ که برای اهداف متفاوتی از قبیل تامین رفاه اجتماعی، افزایش و بهبود فضای کسب و کار و انجام پروژه‌های خدمات ملی استفاده میشود. بنابر تعریف سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD)، مالیات پرداختی الزامی و بلاعوض است.
مقاله حاضر بررسی مختصری بر طبقه‌بندی انواع مالیات در ایران است. برای آشنایی بیشتر برای هر یک از انواع مالیات توضیح مختصری نیز ذکر شده است. قبل از هر چیز این سوال پیش می‌آید که: آیا همه باید مالیات بپردازند؟
مالیات در ایران به دو دسته تقسیم میشود:
مالیاتی که به صورت مستقیم و بدون واسطه از دارایی یا درآمد اشخاص و یا شرکت‌ها مطالبه میشود، مالیات مستقیم نامیده میشود. این دسته از مالیات در ایران به دو زیرگروه تقسیم میشود:
این نوع از مالیات بر اساس ثروت شخص تعیین میشود.
مهم‌ترین بخش از مالیات بر دارایی، مالیات بر ارث است. مالیات بر ارث به اموال و دارایی‌های به جا مانده از شخص متوفی، تعلق می‌گیرد؛ که در زمان انتقال به وارثان دریافت میشود.
از انواع دیگر مالیات بر دارایی، مالیات بر خانه‌ها و خودروهای گران‌قیمت و مالیات برای خانه‌های خالی است؛ که به صورت پلکانی محاسبه و دریافت میشود.
بخش دیگر مالیات بر دارایی، حق تمبر مالیاتی است. مبلغی که برای باطل کردن تمبر برای اسناد و مدارک مودی دریافت میشود.
مهم‌ترین نوع مالیات در ایران، مالیات بر درآمد است. مبنای محاسبه این نوع مالیات، درآمد حاصل از فعالیت اقتصادی اشخاص و یا شرکت‌ها است. مالیات بر درآمد به دو روش محاسبه میشود:
روش اول: درصدی از کل درآمدهای شخص به عنوان مالیات مطالبه میشود. در این روش کل درآمد شخص در یک سال، مبنای دریافت مالیات است.
روش دوم: درصدی از تک تک درآمدهای شخص به طور مجزا، به عنوان مالیات دریافت میشود. در این روش نرخ و شرایط مالیات بر اساس نوع درآمدهای فرد متفاوت است. شیوه دریافت مالیات در ایران معمولا تابع روش دوم است.
در حال حاضر تمامی درآمدهای ناشی از فعالیت‌های کشاورزی از پرداخت مالیات معاف هستند. برخی از این فعالیت‌ها عبارتند از: دامپروری، دامداری، پرورش ماهی، پرورش زنبور عسل، صیادی و ماهیگیری
درآمدی که شخص حقیقی در برابر کاری که برای شخص دیگر (حقیقی یا حقوقی) انجام می‌دهد دریافت می‌کند، حقوق نامیده میشود؛ بر اساس قوانین مالیات در ایران، این درآمد مشمول مالیات است. مالیات حقوق کارمندان توسط کارفرما از حقوق کسر و به حساب دولت واریز میشود. اداره کار و رفاه اجتماعی، در ابتدای هر سال جدول مالیات حقوق کارمندان و سقفی برای مبالغ معاف از مالیات تعیین می‌کند.
کلیه درآمدهای اشخاص حقوقی که تحت عنوان شرکت‌ها، موسسات تجاری و انتفاعی در اداره ثبت شرکت‌ها ثبت شده و دارای شماره ثبت هستند، مشمول مالیات خواهد بود.
درآمدی که شخص حقیقی با اشتغال به مشاغل تجاری، خدماتی و یا پزشکی کسب می‌کند، مشمول مالیات است. مبنای محاسبه مالیات بر درآمد مشاغل، درآمد حاصل از فروش کالا و خدمات پس از کسر هزینه‌ها می‌باشد. سازمان امور مالیاتی بر اساس اظهارنامه عملکردی که شخص حقیقی تسلیم می‌کند، مالیات را محاسبه و مطالبه می‌کند. اگر شخص اظهارنامه ارائه ندهد و یا اطلاعات نادرستی در اظهارنامه خود وارد کند، سازمان امور مالیاتی درآمد شخص را برآورد و براساس آن مالیات را مطالبه می‌کند.
درآمد نقدی و غیرنقدی که از راه‌های غیرمستمر مانند جایزه یا هدیه به دست آید، درآمد اتفاقی نامیده میشود. بر اساس قوانین مالیاتی ایران، این درآمد مشمول مالیات می‌باشد.
درآمد حاصل از املاک به دو دسته تقسیم میشود:
دسته اول: درآمد حاصل از نقل و انتقال املاک؛ پس از کسر معافیت‌ها مشمول مالیات می‌باشد.
دسته دوم: درآمد حاصل از اجاره املاک؛ این درآمد نیز پس از کسر درصدی برای استهلاک و هزینه‌ها، مشمول مالیات است.
نکته: اگر فرد هیچ‌گونه درآمدی غیر از اجاره ملک نداشته باشد، مبلغ اجاره تا سقف معافیت مشخص شده در قانون اداره کار، از پرداخت مالیات معاف است؛ الباقی مبلغ، مشمول مالیات بر درآمد املاک خواهد بود.
بخشی از مالیات است که به صورت غیرمستقیم و با واسطه دریافت میشود؛ بدین صورت که مالیات بر قیمت کالاها و خدمات اضافه شده و از خریدار مطالبه میشود. مالیات غیرمستقیم در ایران به دو دسته اصلی تقسیم میشود:
مالیات بر صادرات و واردات در جهت حمایت از تولیدکنندگان داخلی کشور در نظر گرفته شده است. این مالیات برابر با مبلغی است که بر اساس ارزش و مشخصات فیزیکی کالاها محاسبه و دریافت میشود؛ و با عنوان تعرفه‌های گمرک شناخته میشود.
این دسته از مالیات‌ها برای کلیه خرید و فروش‌ها اعمال میشود؛ بدین صورت که خریداران به فروشندگان و فروشندگان به دولت پرداخت می‌کنند. مالیات بر معاملات به دو صورت اعمال میشود:
مالیاتی که افراد برای خرید کالاهای خاصی در زمان خرید به فروشنده می‌پردازند. برخی از این کالاها عبارتند از: اتومبیل، مشروبات غیرالکلی صنعتی و دخانیات
مالیات بر ارزش افزوده، تفاوت بین ارزش کالا و خدمات عرضه شده با ارزش کالا و خدمات خریداری شده در یک دوره زمانی مشخص است. این مالیات طی مراحل مختلف تولید یا واردات و توزیع کالا یا خدمات پرداخت میشود؛ بدین صورت که خریدار در هر مرحله مالیات بر ارزش افزوده آن مرحله را به فروشنده می‌پردازد. ارزش افزوده نهایی محصول را مصرف کننده نهایی پرداخت می‌کند.
تا اینجا به صورت کلی با مالیات در ایران آشنا شدیم. آنچه ما به صورت مختصر برای شما مطرح کردیم، تبصره‌ها و نکات ریز و درشت بسیاری دارد. برای آشنایی بیشتر با قانون مالیات‌های ایران و چگونگی استفاده از تسهیلات و معافیت‌های آن در موفقیت کسب و کارتان دوره صفر تا صد آموزش مالیات ما را از دست ندهید.
گروه پرشین حساب در سال ۱۳۹۱ با کمک پروردگار، با هدف افزایش سطح آگاهی مجریان و مدیران در بازار کار مالی و مالیاتی کشور فعالیت خود را آغاز نمود تا به عنوان یک مرجع تخصصی در این حوزه شناخته شود. به اعتقاد ما هر چقدر سطح اگاهی فعالان اقتصادی و مجریان خدمات حسابداری و مالیاتی افزایش پیدا کند، بی شک هم مدیران کشور دغدغه ای بابت توسعه بازار و کسب سود نخواهند داشت و هم حسابداران و کارشناسان خدمات مالیاتی در بازار پر رونق این خدمات رکوردهای درآمدی خوبی را رقم میزنند. به امید داشتن یک جامعه همیشه شاد همراه با رونق بازار کار و تجارت.
