در بخش سوم در مورد نحوه خرید ، کارگزار، درصد کارمزد و… توضیح داده ایم
2- نحوه خرید و فروش سهام:
نحوه خرید و فروش در بازار رسمی و غیر رسمی متفاوت از یکدیگر است.در زیر ابتدا نحوه خرید و فروش در بازار رسمی ارائه می شود و سپس در بازار غیر رسمی ارائه می شود.
– نحوه خرید و فروش در بازار رسمی:
الف) ساعت انجام معامله:
معاملات اوراق بهادار در بورس تهران از شنبه تا چهارشنبه هر هفته به جز روزهاي تعطيل عمومي، از ساعت 9 تا 12.30 و در يك نشست معاملاتي و از طريق تالارهاي معاملات انجام مي شود.
ب) نحوه انجام معامله:
انجام معاملات در بورس اوراق بهادار تهران از طريق كارگزاران انجام ميشود. این کارگزاران که در انجام معاملات نقش نماینده خریدار و یا فروشنده را ایفا میکنند، دارای مجوز کارگزاری از سازمان و عضو بورس هستند
ج) افتتاح حساب يا دريافت كد معاملاتي:
از آنجا که دادوستد اوراق بهادار با استفاده از سیستم رایانهای و براساس کد خریدار و فروشنده انجام ميشود، لازم است همه خریداران و فروشندگان دارای کد منحصر به خود باشند تا کارگزار بتواند براساس آن به خرید و فروش اوراق بهادار بپردازد. کد معاملاتی، شناسهای 8 کاراکتری است که براساس مشخصات و اطلاعات فردی سرمایهگذار – از جمله کد ملی وی – و به صورت ترکیبی از حرف و عدد تعیین میشود. این کد در واقع از سه حرف اول نام خانوادگی و یک عدد تصادفي، تشکیل شده است.
د)تکمیل فرم سفارش خرید يا فروش:
در این فرم اطلاعات مورد نیاز اعم از مشخصات شرکت کارگزاری، مشخصات سرمایهگذار، نام، تعداد و قيمت اوراق بهادار، چگونگي پرداخت يا دريافت وجه قید میشود. تعيين قيمت اوراق بهادار با مشتري است و مشتري ميتواند تقاضاي خريد يا فروش اوراق بهادار را در قيمت مشخصي تقاضا كند يا اينكه تعين قيمت را به كارگزار و شرايط بازار واگذار كند.
ه)ورود سفارش به سامانه معاملاتي:
پس از دريافت سفارش خريد يا فروش، كارگزار سفارشهاي دريافتي را با حفظ نوبت وارد سامانه معاملات ميكند. اولویتبندی درخواستها در صف تقاضای خرید(فروش) سهام ابتدا براساس قیمتهای پیشنهادی خرید(فروش) صورت میگیرد و از بالاترین(پايينترين) تا پایینترین(بالاترين) قیمت اولویتبندی میشوند.
و) انجام معامله:
در سامانة معاملات صف تقاضا و سفارشهای خرید در مقابل صف عرضه یا سفارشهای فروش قرار میگیرد و در صورتی که قیمت پیشنهادی خرید و قیمت پیشنهادی فروش برابر شوند، معامله بهطور خودکار توسط سیستم رایانهای انجام میشود و سفارشها از صف عرضه و تقاضا حذف میشوند.
ز)تسويه و پاياپاي:
شركت سپردهگذاري مركزي اوراق بهادار و تسويه وجوه، مسوول تسويه و پاياپاي معاملات اوراق بهادار و همچنين ثبت و سپردهگذاري اوراق بهادار است. پس از انجام معامله در بورس و بهطور معمول در پایان نشست معاملاتی، اطلاعات براي پاياپاي اوراق و همچنين تطبيق با اطلاعات سهامداري ثبتشده در سیستم و برای اطيمنان از وجود سهامدار، صحت اطلاعات سهامداري ثبتشده (نام، مقدار سهام….)، كفايت موجودي اوراق سهامدار براي تسويه معامله و همچنین مسدود نبودن موجودي سهامدار (وثيقه، رهن و…)، به سپردهگذاری مرکزی ارسال ميشود. سپرده گذاري با تعيين خالص تعهدات اعضاي خود(كارگزاران) در روز دوم پس از انجام معامله يعني T+ 2، گزارش تسويه را تهيه ميكند. به عبارت ديگر در اين مرحله، خالص تعهدات كارگزاران در مورد وجوه و اوراق بهادار تعيين و به آنان ابلاغ ميشود.
انتقال مالکیت اوراق بهادار از فروشنده به خریدار(در مقابل انتقال وجوه از خریدار به فروشنده)، آخرین مرحله از فرآیندهای پس از انجام معامله به شمار میرود. پس از تطبیق اطلاعات و تعیین خالص تعهدات اعضاء در مرحله پایاپای اوراق(T+ 2)، اوراق بهادار در روز تسویه(T +3)، به صورت غیرفیزیکی(Book Entry) از حساب فروشنده اوراق بهادار به حساب خریدار منتقل میشود. شركت سپردهگذاري در كنار انتقال غير فيزيكي اوراق بهادار، اقدام به چاپ گواهي سپردهگذاري و نقل انتقال سهام، معادل سهام خريداري شده براي خريدار و مانده سهام(در صورت وجود) براي مشتري فروشنده ميكند.
شركت سپردهگذاري مركزي اوراق بهادار يك شركت سهامي عام است كه بر پايه قانون بازار اوراق بهادار تشكيل شده است و بانكها، شركتهاي كارگزاري و سازمان بورس و اوراق بهادار سهامداران اصلي آن هستند.
دامنه نوسان روزانه
دامنه نوسان روزانه قيمت سهام در بورس تهران 2 درصد تعيين شده است و از اينرو قيمت سهام يك شركت در يك روز حداكثر 2 درصد نسبت به قيمت پاياني روز قبل افزايش يا كاهش مييابد. دامنه نوسان قيمت مانع از نوسانات شديد قيمتها و تلاطم بازار ميشود.
كارمزد معاملات
مشتريان براي انجام معاملات، كارمزدهاي زير را پرداخت خواهند كرد:
كارمزد كارگزاران، كارمزد بورس، كارمزد سازمان، كارمزد شركت سپردهگذاري( كارمزد تسويه)، ماليات نقل و انتقال.
مجموع ملبغ کارمزد و مالیات 15/1 % مبلغ معامله خواهد شد.
– نحوه انجام معاملات در تابلوي غيررسمي:
کارگزاران بايد مجوز مورد نياز براي فعاليت در تابلوي غيررسمي را براي سهام شرکت يا شرکت هاي معين، از هيأت مديره سازمان بورس و اوراق بهادار اخذ نمايند.
كليه سفارش هاي خريد و فروش در تابلوي غيررسمي فقط با قيمت محدود (Limit Order) اخذ ميگردد.
پیشنهاد میشود بخوانید: ۶ سوال مهم درباره سرمایه گذاری در بورس
انجام معاملات در تابلوي غيررسمي مشمول محدوديت نوسان قيمت نخواهد بود. سهام هر شركت در تابلوي غيررسمي يك روز در هفته قابل معامله خواهد بود. روز و ساعت انجام معامله توسط هيأت مديره بورس تعيين ميشود. نحوه انجام معاملات در تابلوي غيررسمي به صورت توافقي بوده و کارگزاران صرفاً سفارشهاي دريافتي را جهت انجام در سامانه معاملات وارد مينمايند.
در صورتيکه براي معاملات سهام يک شرکت خاص، يک کارگزار تعيين شده باشد صرفاً سفارشهايي که منجر به معامله گردند، در سامانه معاملات وارد ميشوند. در صورتي که براي معاملات سهام يک شرکت خاص بيش از يک کارگزار مشخص شده باشد، کليه کارگزاران سفارشهاي خود را بين ساعات 8:30 تا 9:00، وارد سامانه معاملات نموده و در پايان اين زمان، کليه معاملات به قيمت محاسبه شده توسط سامانه معاملات انجام شده و به ثبت ميرسند و جلسه معاملاتي خاتمه مييابد. سفارشاتي که منجر به معامله نميگردد از سيستم معاملات حذف ميگردد و کارگزار مربوط موظف است در اولين جلسه معاملاتي بعدي اين سفارشات را وارد سيستم نمايد.
ميزان كارمزد دريافتى كارگزاران از هر طرف معامله به شرح زير محاسبه میگردد:
در معاملات سهام هر يك از طرفين معامله كارمزدى از قرار 4 در هزار مبلغ معامله به كارگزارى كه معامله را از طرف آنها انجام داده پرداخت خواهد کرد. در معاملات اوراق مشاركت هر يك از طرفين كارمزدى از قرار 2 در هزار مبلغ معامله به كارگزار مربوط پرداخت خواهد کرد.
3- کارگزاران
کارگزاران اشخاص حقوقی هستند که به نمایندگی از مشتریان و از طرف آنان اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار میکنند. فعالیت کارگزاری نیازمند کسب مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار(سبا) و عضویت در بورس است.
کارگزاران مجاز به ارائه خدمات زیر هستند:
الف) خدمات کارگزاری، کارگزار/ معاملهگری و بازارگردانی
ب) خدمات مالی و مشاورهای شامل
کارگزاران برای ارائه خدمات یادشده کارمزد دریافت میکنند که میزان آن توسط سازمان و بورس تهران تعین میشود.
انتخاب کارگزار :
خرید و فروش اوراق بهادار در بورس صرفا از طریق کارگزاران انجام میشود و از این رو نیاز است که سرمایهگذاران با انتخاب کارگزار یا کارگزاران خود، فعالیتهای معاملاتی خود را پی گیری کنند. هر مشتری میتواند با بیش از یک کارگزار کار کند اما با توجه به لزوم تمرکز فعالیتها و امکان مدیریت بهتر سفارشهای خرید و فروش، توصیه میشود مشتریان برای دریافت خدمات تعیینشده با یک کارگزار همکاری داشته باشند. ( منبع : سازمان بورس و اوراق بهادار ایران).
4- گروه های صنعت
از آنجمله عبارتست از:
مواد و محصولات دارويي ، منسوجات، محصولات کاغذي، محصولات غذايي و آشاميدني بجز قند و شکر، محصولات شيميايي، ماشين آلات و تجهيزات، فلزات اساسي، سيمان، آهک و گچ، ساخت محصولات فلزي، انبوه سازي، املاک و مستغلات و …
هر گاه شرکتی وارد بورس شود آنگاه یا در یکی از گروههای موجود یا در یک گروه جدید قرار می گیرد. تا از تعداد و قیمت سهام آن برای محاسبه شاخص صنعت استفاده شود.
بازازر بورس بازاری پر در آمد است . به شرطی که با آن آشنا بشویم