انبار کجاست؟
انبار محیطی جهت طبقه بندی، نگهداری و مدیریت کالا برای فروش به شکل کارا و موثر است.
انبارداری چیست؟
انبار محیطی جهت طبقه بندی، نگهداری و مدیریت کالا برای فروش به شکل کارا و موثر است.
فرآیندهای مهم انبارداری کدام اند؟
شامل: پذیرش کالا و محصول،جا به جایی و جایگذاری مناسب کالاها، انتخاب محصول و یا کالا برای خروج از انبار و … از جمله موارد، فرآیند مهم انبارداری است.
انبار یکی از مهم ترین بخش ها در شرکت ها به خصوص شرکتهای صنعتی، بازرگانی و کارخانه هاست، در انبارها میزان قابل توجهی از دارایی های شرکت تحت عنوان موجودی نگهداری میشود، بنابراین نباید انبار و اصول انبارداری را نادیده گرفت، چراکه هر محصول از یک کسب و کار نیاز به یک مکان امن جهت کنترل و نگهداری اصولی هستند. در این سری از مقالات آموزش رایگان حسابداری صنعتی به مفهوم انبار، فرآیندهای مهم و اصول انبارداری میپردازیم؛ همراه ما باشید.
انبار چیست؟
انبار محیطی جهت طبقه بندی، نگهداری و مدیریت کالا برای فروش به شکل کارا و موثر است. در هر شرکت معمولا یکی از مهم ترین بخش های موجود، انبار است، چراکه بخش قابل توجهی از دارایی شرکت در آن ذخیره میشود.
هر انبار با توجه به اصول انبارداری و انبارگردانی، اجازه کنترل ورود و خروج کالا را به تولید کننده و شرکت میدهد.
دسته بندی انواع انبار
انبارها به شکل های مختلفی دسته بندی میشوند:
- از لحاظ نوع محصول
- از لحاظ سیستم ساختمانی
- از لحاظ موقعیت مکانی
- از لحاظ درصد تکمیل محصولات
در ادامه به توضیح انبار بر اساس ویژگی های مشترکشان اشاره میکنیم:
1- انبارها از لحاظ نوع محصول
برخی از انبارها از لحاظ نوع محصول به انواع مختلفی تقسیم میشوند که در شرایط خاصی باید نگهداری شوند چراکه مواد اولیه آنها یا حتی حجمشان با هم متفاوت است مانند موارد زیر:
- محصولات قابلیت اشتعال
- قطعات یدکی
- محصولات و مواد کوچک یا بزرگ
- محصولات خراب شدنی یا شکستنی
2- انبارها از لحاظ سیستم ساختمانی
انبارها از لحاظ سیستم ساختمانی به شرح زیر هستند:
- انبار پوشیده: انباری که دارای سقف است و از طرفین نیز بسته است.
- انبارهای سر پوشیده یا هانگارد: انبارسرپوشیده یا هانگارد، مانند انبار پوشیده دارای سقف است ولی چهارطرف آن باز است.
- انبارهای باز: این انبارها به صورت محوطه بوده و از آن برای نگهداری ماشین آلات استفاده میکنند.
3- انبارها از لحاظ موقعیت مکانی
انبارها بر اساس موقعیت مکانی به شرح زیر هستند:
- منطقه ای
- ترانزیت
- مرکزی
4- انبارها از لحاظ درصد تکمیل محصولات
برخی از انبارها هم بر اساس جریان مواد تفاوت هایی با هم دارند، زیرا ماهیت این مواد و محصولات متفاوت است. انبارها را میتوان بر اساس این مورد به دسته های زیر تقسیم کرد:
- مواد اولیه
- محصولات نیمه تمام
- محصولات نهایی
- محصولات آماده توزیع
و… تقسیم نمود.
انبارداری چیست؟
انبارداری، فرآیندی است برای حفظ کالا تا زمان ارسال به مصرف کننده. میتوان گفت انبارداری یعنی نگهداری مواد اولیه، صنعتی و … به طور طبقه بندی شده و منظم که شامل مراحل مختلفی است.
مراحل گفته شده شامل:
- تخلیه
- بارگیری
- نگهداری محصول به شکل ایمن
- در شرایط کاملا مساعد و مناسب
تا زمانی که به دست مصرف کننده برسد.
به عبارتی انبارداری به معنی دریافت کالا و اقلام از بخشهای مختلف شرکت
یا خروج آنها از شرکت و محافظت از آنها با توجه به دستورالعمل و اصول انبارداری است
در حین نگهداری محصولات در انبار آشنایی با اصول انبار داری بسیار مهم است. چراکه آشنایی و اطلاع با این اصول آسیب، هزینه های اضافی و احتمالی را به حداقل میرساند. فرآیند انبارداری شامل: دریافت، نگهداری و تحویل اقلام نیز است.
برخی از اصطلاحات انبارداری
در سیستم انبارداری اصطلاحات وجود دارد که بین کارکنان انبار رایج است. مهم ترین اصطلاحات رایج در سیستم انبارداری شامل موارد زیر است:
- موجودی مواد و کالا در انبار
- تگ انبار
- کاردکس انبار
- کارت شناسایی محصول در انبار
- ابزارهای اندازه گیری محصولات موجود در انبار
- مواد اولیه موجود در انبار
- کالای نیمه ساخته شده در انبار
- کالای ساخته شده در انبار
- قفسه بندی انبار
- کدگذاری محصولات در انبار
در این قسمت توضیح مختصری از مهمترین اصطلاحات انبارداری ارائه داده ایم:
1. موجودی مواد و کالا در انبار
به کلیه دارایی هایی که در انبار برای فروش یا ساخت نگهداری میشود موجودی میگویند. موجودی ها در زمانی مشخص یا مصرف میشوند و یا به دست مصرف کننده میرسند. اهمیت موجودی موضوعی است که حسابداران در تعیین ارزش موجودی کالای پایان دوره از آن استفاده میکنند.
2. تگ انبار
محصولات و کالاهایی که در انبار نگهداری میشوند دارای لیبل یا برچسب هایی هستند که بر روی آنها نوع، تعداد و اطلاعات دیگر در زمان حمل و نقل نوشته میشود.
3. کاردکس انبار
کاردکس انبار به اطلاعاتی مثل: ورود، خروج و همچنین میزان موجودی مواد و کالا.
4. کارت شناسایی محصول در انبار
کارتی است که جنب قفسه هر محصول نصب میشود که اطلاعات مرتبط به هر محصول در آن درج میشود
5. ابزارهای اندازه گیری محصولات موجود در انبار
ابزارهایی مانند: متر، باسکول، ترازو و… .
6. مواد اولیه موجود در انبار
مواد پایه و خامی که برای تولید محصول مورد نظر، استفاده میشود.
7. کالای نیمه ساخته شده در انبار
کالایی که به شکل نیمه ساخته به وجود آمده است و تکمیل نشده است و تنها جزیی از این کالا ساخته شده است.
8. کالای ساخته شده در انبار
کالایی که تمام مراحل ساخت را رد کرده به اتمام رسانده و آماده عرضه به بازار است.
9. قفسه بندی انبار
به دسته بندی و چیدن صحیح کالاها در انبار، ایجاد سهولت و دسترسی به محصولات و صرفه جویی در زمان، قفسه بندی انبار گفته میشود. این امر با توجه به نوع محصول انبارها متفاوت است.
10. کدگذاری محصولات در انبار
برای سهولت در یافتن محصول عمل کدگذاری در انبار انجام میشود. اعمال این موضوع در انبار باعث صرفه جویی در زمان و هزینه نیز میشود. کد گذاری ها به شکل اعداد و یا حروف بر روی قفسه محصول درج میشود.
منظور از اصول انبارداری چیست؟
اصول انبارداری به معنی، رعایت قوانین و نکاتی است که باعث میشود کمترین آسیب به کالا در حین نگهداری وارد شود و کالا در معرض آسیبات احتمالی قرار نگیرد و همچنین نگهداری کالا با اطمینان انجام شود. اصول انبارداری باعث میشود تا تمامی معاملاتی که در انبار صورت میگیرد به شکل کارا و موثری پردازش شود. در پی همین امر زنجیره تامین هم به خوبی کار خود را انجام میدهد. استفاده از اصول انبارداری در پردازش کارهایی مانند: حمل و نقل، دریافت، قرار گرفتن در صف انتظار و در نهایت انتخاب محصول به مشتریان کمک بسزایی میکند.
دستورالعمل انبارداری
هر انباردار وظایفی مانند: دریافت کالا، تخلیه، حمل و نقل و… را بر عهده دارد. کارگران انبارها طبق روال همیشه کارهایی مانند بسته بندی، مونتاژ و… را انجام میدهند. اما در بعضی مواقع یک انبار اعمال پیچیده تری دارد و یا نیروی کار متخصص انبار غیبت دارند.
در این حالت با اعمال روش های استاندارد در دستورالعمل های انبارداری، کارگران روش های خاص خود را برای انجام کار پیش می گیرند. یکی از مهم ترین دستور العمل های انبارداری برگه درخواست خرید، رسید انبار، برگشت از خرید و در نهایت کارت انبار است. موارد دیگری هستند که در دستورالعمل انبارداری حائز اهمیت اند که شامل:
🔸 مسئولیت ها
🔸 تعیین هدف
🔸 توزیع نسخه
و… هستند.
معرفی فرم های انبارداری
فرم های زیر از جمله فرم های انبارداری ضروری و کابردی هستند که در حسابداری انبار از اهمیت ویژهای برخوردارند:
فرم های انبارداری | فرم های انبارداری |
فرم انبارداری فرم نقطه سفارش | فرم اطلاعیه ارسال کالا |
فرم انبارداری کارت انبار | برگه برگشت از خرید |
فرم درخواست کالا از انبار | برگه تحویل اقساط |
فرم حواله انبار | مجوز خروج کالا از انبار |
فرم رسید انبار | برگ کالا های ارسالی امانی |
رسید مستقیم مصرف | کاردکس کالا |
فرم کد گذاری کالا | برگ کالا های دریافت امانی |
رسید موقت | برگ برگشت کالای دریافت امانی |
کارت سفارش انبار | برگ تعدیل مستقیم |
کارت حساب انبار | فرم انصراف / تغییر خرید |
فرآیندهای مهم انبارداری
فرآیند انبارداری در اصل عملیاتی است که در انبار رایج است و در همیشه در حال انجام است:
✔️ مرحله اول، پذیرش کالا و محصول: به ورود کالاها به یک مجموعه انبارداری و عبور آن از چارچوبهای مورد نیاز، مربوط میشود. تمامی محصولات در این فرآیند پیش از وارد شدن به فضای قفسه ها توسط کارمندان انبار بازرسی میشوند.
✔️ مرحله دوم، جا به جایی و جایگذاری مناسب کالاها: بعد از وارد شدن محصول در انبار، تمامی آن ها در محل مناسب خود جای داده میشوند. این عمل با توجه به استانداردهای موجود در انبار انجام میشود.
✔️ مرحله سوم، انتخاب محصول و یا کالا برای خروج از انبار: در صورت درخواست صاحب کالا برای خروج محصول، لازم است برخی از تشریفات قانونی خروج کالا طی شود و پس از این اقدامات، عملیات جمعآوری محصولات مورد نظر از سطح انبار روی دهد و سپس کالاها به مکان تحویل، حمل گردند.
✔️ مرحله چهارم، بسته بندی و تحویل از انبار به اشخاص: بعد از صدور مجوزهای مورد نیاز برای خروج کالاها، تمامی اطلاعات مربوط به تحویل کالا و همچنین وسایل نقلیه لازم برای انجام این اقدامات، دریافت شده و منابع مورد نیاز برای بارگیری به کالاها تخصیص داده خواهد شد.
اصول چیدمان انبار
اصول چیدمان انبار یکی از موارد بسیار مهم در ارتقا عملیات انبارداری است، موارد مهم در اصل چیدمان انبار شامل:
🔷 یکی از موارد مهم در این زمینه جریان مواد است که منظور به حرکت بی وقفه کالاها، افراد و… درون انبار است. چیدمان را باید به نحوی برنامه ریزی کرد که جریان انبار به راحتی و در اسرع وقت انجام شود. همچنین باید فعالیت کارکنان به حداقل رسیده و کالاها در نزدیکی هم و محل بارگیری چیده شود.
🔷 مورد بعدی دسترسی آسان است. هر محصول روی پالت باید در دسترس همه افراد انبار باشد و معمولا بدون نیاز به انتقال یک محصول باید به کالای دیگر دسترسی داشت.
🔷 میکی دیگر از موارد مهم طراحی فضای مناسب برای جای گیری تمامی محصولات است.
مزایای مدیریت انبار
مدیریت انبار، به کنترل موجودی انبار کمک کرده و فرآیند انبارداری را بهینه میکند. از مزایای مدیریت انبار میتوان به کاهش هزینه ها، رساندن کالا به بهترین شکل به مشتری، پردازش و سازماندهی محصولات در انبار اشاره نمود. همچنین مواردی مانند بهینه سازی فضای انبار، یافتن راحت موجودی انبار برای کارکنان، تکمیل سفارشات و جلوگیری از سفارشات تکراری، هماهنگی جهت ارتباط بین تامین کنندگان و شرکت های حمل و نقل از جمله مزایای مدیریت انبار است.
سخن پایانی
انبار محیطی امن برای نگهداری مواد اولیه و محصولات یک شرکت یا کارگاه است که در دسترس انبارداران است. با توجه به مطالب فوق انبار و انبارداری و چیدمان و مدیریت اصولی آن از دغدغه های مهم هر شرکتی بخصوص شرکتهای تولیدی بازرگانی و حتی کارخانه ها و صنایع به حساب میاید. انبارداران باید در کنار داشتن حس مسئولیت پذیری در انبارها از مفاهیم و قوانین انبارداری اطلاع کافی داشته باشند.