مناطق آزاد مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده می‌شوند یا خیر؟ + مثال

در این مطلب قصد داریم به پاسخ، سوال مناطق آزاد مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده می‌شوند یا خیر؟ بپردازیم و اطمینان حاصل کنیم. سوال دیگر این است که آیا مناطق آزاد تجاری و مناطق ویژه اقتصادی و همچنین مناطق آزاد صنعتی معاف از مالیات هستند یا خیر؟

در سال 99 مقررات جدید مالیاتی در مناطق آزاد وضع شد که بنا بر این مقررات و بخشنامه ها و بند (ت) تبصره (6) قانون بودجه سال 1400 کل کشور، مناطق آزاد تجاری-صنعتی مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده شدند. برای اطلاع بیشتر از اخذ مالیات از مناطق آزاد (قانون ارزش افزوده در مناطق آزاد) همراه ما باشید.

مناطق آزاد تجاری کجاست؟

همراهان عزیز بیایید تا یک آشنایی اندکی با منطقه آزاد تجاری داشته باشیم. مناطق آزاد تجاری به محدوده ای گفته میشود که یا در داخل یک بندر یا در کنار و مجاورت یک بندر قرار دارند. نکته قابل توجه اینجاست که در این مناطق تجارت کردن با سایر مناطق دنیا آزاد است.

جالب است که وارد کردن کالاهای خارجی به مناطق آزاد ایران خارج از مقرراتی است که برای صادرات و واردات و امور گمرکی مناطق آزاد جمهوری اسلامی ایران وضع شده است. به همین خاطر مناطق آزاد یکی از عالی ترین مناطق برای ثبت شرکت هم برای ایرانیان و هم برای خارجی ها محسوب میشود.

ایران دارای چند مناطق آزاد تجاری است؟

ایران عزیز ما دارای 8 منطقه آزاد تجاری است که کسب کارهای زیاد و پرسودی را به خود دیدند که به قرار زیر است:

• منطقه آزاد جزیره کیش
• منطقه آزاد جزیره قشم
• منطقه آزاد چابهار
• منطقه آزاد اروند
• منطقه آزاد بندر انزلی 
• منطقه آزاد سلفچگان
• منطقه آزاد ماکو 
• منطقه آزاد ارس

مالیات بر ارزش افزوده مناطق آزاد تجاری طبق بخشنامه 54409 چه بود؟

ارزش افزوده مناطق آزاد تجاری یکی از موضوعاتی است که همچنان با گذشت سالها از اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده جای برای ذکر نکات مهم دارد. این نکات به استناد بخشنامه 54409 و در سال 1388 به شرح زیر بوده است:

• مبادلات کالا و خدمات بین اشخاص و فعلان اقتصادی مقیم در مناطق آزاد تجاری صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی، که در داخل محدوده مناطق یاد شده انجام شود مشمول مالیات بر ارزش افزوده نیستند. (که از سال 1400 مشمول ارزش افزوده است.)
• صادرات کالاها و خدمات از مناطق مذکور به خارج از کشور و همچنین واردات کالا و خدمات از خارج کشور به مناطق یاد شده مشمول مالیات و عوارض بر ارزش افزوده نیستند. (که از سال 1400 مشمول ارزش افزوده است.)
• اما نکته اینجاست که واردات کالاها و خدمات از مناطق یاد شده به قلمرو گمرکی کشور مشمول پرداخت مالیات و عوارض است.

به عبارتی از ابتدای سال 1400 مناطق آزاد تجاری‌ صنعتی مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده شدند.

پیشنهاد میشود بخوانید: مقایسه قانون ارزش افزوده دائمی و موقت

دستورالعمل 64629 در رابطه با نحوه ارایه اظهارنامه مالیاتی و عملکرد مالی مناطق آزاد صنعتی

نحوه ارایه اظهارنامه مالیاتی و همچنین عملکرد مالی مناطق آزاد صنعتی به این قرار زیر است:

اطلاعات عملکرد مالی شامل اطلاعات رویدادهای مالی مثل دفاتر، مدارک، اسناد، ترازنامه، حساب سود و زیان، حقوقی که باید به کارکنان پرداخت شود و در نهایت فهرست معاملات است.

حق تمبر موضوع ماده 48 ق.م.م

با توجه به ماده 48 ق.م.م در مناطق آزاد تجاری هر فردی شامل اشخاص حقیقی و حقوقی که در مناطق آزاد هر نوع فعالیت اقتصادی دارند از تاریخ بهره برداری مندرج در مجوز به مدت 20 سال از پرداخت کردن هر نوع مالیات بر درآمد و دارایی که موضوع مالیات های مستقیم هم است معاف هستند.

به نکته زیر درباره معافیت مالیاتی ثبت شرکت در مناطق آزاد حتما توجه داشته باشید!

نکته مهم و قابل توجه این است که در مطالب فوق گفتیم که امکان ثبت شرکت در مناطق آزاد وجود دارد اما سوال اینجاست که آیا این شرکت ها هم مشمول معافیت مالیاتی 20 ساله میشوند یا خیر؟ طبق حکم ماده 13 قانون مالیات بر ارزش افزوده شرکت هایی که در مناطق آزاد به ثبت رسیده اند و دارای مجوز فعالیت اقتصادی هستند و همچنین صادرات کالا و خدمات به خارج از کشور از طریق اصول خروجی رسمی نیز شامل مالیات نمیباشند و اگر مالیاتی هم در گذشته پرداخت شده است با در دست داشتن برگه خروجی که از گمرک دریافت کردید و اسناد و مدارک باز پس دهی میشود.

اگر اظهارنامه مالیاتی برای معافیت مالیاتی مناطق آزاد را تسلیم نکنیم چه می‌شود؟

اما دقت داشته باشید که اگر اظهارنامه مالیاتی مربوط به سال مالی که یا ثبت شده و یا افزایش سرمایه داشته را تسلیم نکنید طبق تبصره 2 ماده 119 قانون برنامه پنجم توسعه شامل معافیت مالیاتی نمی شوید و حق تمبر مالیاتی و جرائم مقرر با رعایت مقررات مربوطه اعمال خواهد شد.

بخشنامه معافیت مالیات حقوق مناطق آزاد

بر اساس ماده 13 که در آن قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری و صنعتی ایران آمده است: تمامی اشخاص چه حقیقی و چه حقوقی با توجه به هر نوع فعالیت های اقتصادی خود در مناطق آزاد میتوانند به مدت 20 سال از پرداخت هر نوع مالیات معاف باشند.

اما موضوعی که باید به آن توجه شود این است که این قانون و ماده 13 برای افرادی قابل اجراست که به نوعی متصدی انجام فعالیت های اقتصادی در مناطق آزاد تجاری و صنعتی هستند و منصرف از حقوق بگیرانی است که کارفرمایی دارند که جزو فعالان اقتصادی هستند. بر همین اساس طبق مکاتبه شماره 25607/232/ص و مکاتبه 7258/230/د و طبق ماده 13 چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری و صنعتی ایران و درآمد و حقوق کارکنان در مناطق آزاد تجاری مغایر با ماده 13 است و برای آن ها ابطال شده محسوب میشود.

حذف معافیت مالیاتی مناطق آزاد

مجلس تصمیم گرفت که از سال 1400 معافیت مالیاتی برای مناطق آزاد را باطل کند. برای همین از بر اساس این مصوبه نامه ای به رییس کمیسیون تلفیق شورای اسلامی زده شد و نکاتی در رابطه با تصویب مشمولیت و یا پرداخت مالیات بر ارزش افزوده در مناطق آزاد را در لایحه بودجه سال 1400 آورد و مشکلات پیش بینی شده را برای ادامه فعالیت در این مناطق را گفته و در خواست تجدید نظر داد.

اما در جلسه علنی در تاریخ 5 اسفند ماه و با توجه به بخش درآمدی بودجه سال 1400 نماینده ها تصویب کردند که از سال 1400  منطق آزاد تجاری و صنعتی باید مالیات بپردازند و مقررات جدید مالیاتی در مناطق آزاد وضع خواهد شد. و همچنین به طور کامل به این سوال “مناطق آزاد مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده می‌شوند یا خیر؟” پاسخ داده شده است.

بیشتر بخوانید: کاپوتاژ چیست؟

نحوه محاسبات مالیات مناطق آزاد

توجه داشته باشید، برای محاسبه مالیات مناطق آزاد معمولا طبق برگه واردات، طبق برگه پروانه گمرکی و همچنین اعدادی که داخل برگه پروانه است محاسبات انجام می‌شوند؛ هم برای واردات و هم برای صادرات. برای درک بهتر به مثال زیر توجه نمایید:

شرکت البرز مستقر در منطقه آزاد انزلی که به تولید ابزار و لوازم فنی میپردازد … به میزان 45 میلیون ریال 1000 کیلوگرم در بهار 1400 قطعات و مواد اولیه تولیدی طبق برگه پروانه گمرکی ( کوتاژ) واردات انجام نموده که از این بابت 9% مالیات و عوارض ارزش افزوده پرداخت کرده … همینطور مقدار 1000 کیلو گرم جمعا به مبلغ 200 میلیون ریال فروش به شرکت پایداران صنعت مستقر در همان منطقه داشته است. مطلوبست محاسبه کنید میزان پرداخت مالیات بر ارزش افزوده پرداختی به اداره دارایی طبق برگه اظهارنامه ارزش افزوده در دوره 1 سال 1400؟

مالیات و عوارض ارزش افزوده 4,050,000 = 9% * 45/000/000

 مالیات و عوارض فروش  18/000/000 = 9% * 200/000/000

مبلغ پرداختنی به اداره دارایی 13/950/000 = 4/050/000 – 18/000/000

نکته: دقت کنید که نرخ مصوب ارزش افزوده در این مثال، 9% در نظر گرفته شده است. برای محاسبه ارزش افزوده، نرخ مصوب سالیانه را استعلام و اعمال نمایید.

مناطق ویژه اقتصادی کجاست؟

منطقه ویژه اقتصادی عبارت است از محدوده جغرافیایی مشخص در مبادی ورودی یا در داخل کشور که به منظور جذب سرمایه های خارجی و داخلی و همچنین ایجاد عرصه فعالیت های تولیدی و تجاری برای افزایش صادرات کالا و ارائه بهینه خدمات برای حضور فعال در بازارهای منطقه ای و بین المللی ایجاد می‌شوند.

اخذ مالیات از مناطق آزاد (قانون ارزش افزوده در مناطق آزاد)

مناطق آزاد مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده می‌شوند یا خیر؟ بله در نهایت در سال جاری یعنی سال 1400 قانون معافیت مالیاتی که در قسمت فوق بیان کرده ایم حذف شد و مقررات جدید مالیاتی در مناطق آزاد وضع شده است. در سازمان امور مالیاتی کشور محمود علیزاده بیان کرد که: بنا به بند ت تبصره 6 قانون بودجه در سال 1400 مالیات مناطق آزاد تجاری و مناطق ویژه اقتصادی کشور ایران از امسال دقیقا شبیه به سرزمین اصلی باید مالیات بر ارزش افزوده را پرداخت نمایند.

تکلیف افرادی که در مناطق آزاد فعالیت اقتصادی دارند چیست؟

در ادامه بیان کرد که افرادی فعالیت اقتصادی در مناطق آزاد دارند و از هر یک از شرایط فراخوان های 8 گانه ماده 18 قانون مالیات بر ارزش افزوده برخوردار هستند، باید نسبت به ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده و اجرای مابقی مقررات که موضوع این قانون که شامل ارایه اظهارنامه، صدور صورتحساب، دریافت مالیات و عوارض ارزش افزوده از خریداران و… اقدامات لازم را انجام دهند.

در ادامه معاون حقوقی و فنی مالیاتی سازمان امور مالیاتی کشور بیان کرد که افرادی که فعالیت اقتصادی دارند در صورتی که موارد قانونی گفته شده را رعایت کنند از تسهیلات پیش بینی شده در قانون بهره‌مند می‌شوند.

بند الحاقی 8 تبصره 6 در مورد مالیات بر ارزش افزوده مناطق آزاد بیانگر چیست؟

بند الحاقی 8 تبصره 6 این گونه بیان می‌کند که در سال 1400 مناطق آزاد تجاری و صنعتی درست شبیه به سرزمین اصلی باید مالیات بر ارزش افزوده را پرداخت نمایند.

مناطق ویژه اقتصادی همچنان مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده نیستند

همان طور که در مطالب فوق توضیح داده ایم مناطق آزاد تجاری و صنعتی در سال 1400 مشابه سرزمین اصلی و طبق مفاد بند ت تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور مشمول به پرداخت مالیات بر ارزش افزوده هستند، و با توجه به عدم تسری قانون مالیات بر ارزش به مناطق ویژه اقتصادی ، چراکه مناطق ویژه اقتصادی کماکان معاف از مالیات بر ارزش افزوده هستند و در کل مشمول به پرداخت مالیات نیستند. لازم به ذکر است این قانون در تاریخ 1400/2/1 توسط مدیر کل دفتر حسابرسی مالیاتی در مورد معافیت مالیات بر ارزش افزوده مناطق ویژه اقتصادی سال 1400 آمده است.

نکات جالب در رابطه با مناطق آزاد تجاری و صنعتی ایران

جالب است بدانید که در سال 68 براساس تبصره 19 قانون برنامه اول توسعه به دولت اجازه دادند که در منطقه هایی از کشور که میتوان گفت در جزو مناطق مرزی به شمار می روند که شامل قشم، کیش و چابهار است اقدام به راه اندازی منطقه آزاد کنند. در ادامه با روی کار آمدن دولت دوازدهم و اجرای برنامه های مفید برای مناطق آزاد تجاری و صنعتی کشور سرمایه گذاران زیادی چه داخلی و چه خارجی جذب این مناطق شدند.

دولت های یازدهم و دوازدهم باعث شدند 45 میلیارد دلار واردات به ایران انجام شود. جالب است که در بخش صادرات این رقم به 132 میلیارد دلار رسید که زمانی که رقم صادرات سرزمین اصلی به 37 میلیارد دلار رسید این میزان و ارقام به 169 میلیارد دلار نیز میرسد. اما باید منتظر دولت بعدی بود که ببینیم این ارقام روند نزولی خواهند داشت یا صعودی!

3 سوال 4 گزینه ای مربوط به مناطق آزاد تجاری

1. بر اساس قانون مالیات بر ارزش افزوده، کدام یک از موارد زیر واردات تلقی می شود؟

1) ورود کالا به مناطق ویژه

2) ورود خدمت به مناطق آزاد تجاری – صنعتی

3) ورود خدمت از خارج از کشور به قلمرو گمرکی

4) ورود کالا به مناطق آزاد تجاری – صنعتی

گزینه 3 صحیح است.

2. بر اساس قانون مالیات بر ارزش افزوده، کدام یک از موارد زیر صادرات تلقی می شود؟

1) صدور کالا یا خدمت به مناطق آزاد تجاری – صنعتی

2) صدور کالا یا خدمت به مناطق ویژه اقتصادی

3) صدور کالا یا خدمت به خار ج از کشور

4) همه موارد

گزینه 4 صحیح است.

3. مالیات بر ارزش افزوده از مصادیق:

1) مالیات های مستقیم – مصرف

2) مالیات های غیر مستقیم – دارایی

3) مالیات های غیر مستقیم – درامد

4) مالیات های غیر مستقیم – مصرف

گزینه 4 صحیح است.