ساعت کار موظفی کارگران به چه معناست؟
مدت زمانی است که کارگر نیرو یا وقت خود را به منظور انجام کار در اختیار کارفرما قرار میدهد.
ساعات کار موظفی کارگران در شبانه روز چند ساعت است؟
در قانون کار، نحوه تقسیم ساعات کار به صورت توافقی است؛ اما معمولا به جز موارد استثنا شده، ساعت کار موظفی کارگران عادی در شبانه روز بیشتر از 8 ساعت نیست.
نحوه محاسبه ساعت کار موظفی سال 1402 چگونه است؟
ساعت کار موظفی 1402 معادل تعداد روزهای کاری ضرب در تعداد ساعات کار در هر روز است.
کار بخش زیادی از زندگی بسیاری از ما را تشکیل میدهد. از سویی بسیار شنیدهایم که افراد از نامتناسب بودن ساعت کار و درآمد خود شکایت میکنند. اما به راستی ساعت کار موظفی کارگران چقدر است؟ آیا قانونی برای میزان کارکرد روزانه و ماهانه کارگران وجود دارد؟ از آنجا که بخش عمدهای از حسابداری حقوق و دستمزد وابسته به ساعات کار موظفی کارگران در شبانه روز است، در این مقاله قصد داریم شما را با جزئیات ساعت کاری کارگران و ساعات موظفی سال 1402 آشنا نماییم. همچنین در انتهای مقاله جدول ساعات کار موظفی کارگران در سال 1402 را در اختیار شما قرار میدهیم. با ما همراه باشید.
برای اینکه از میزان ساعات موظفی سال 1402 مطلع بشی، بخش “جدول ساعات کار موظفی کارگران سال 1402 ” رو در ادامه مطلب ببین.
تعریف ساعت کار موظفی کارگران بر اساس قانون کار
ساعت کار موظفی یا قانونی عبارت است از مدت زمانی که کارگر نیرو یا وقت خود را به منظور انجام کار در اختیار کارفرما قرار میدهد.
قانون کار برای اعلام ساعات کار موظفی کارگران سه حالت در نظر گرفته است:
- ساعات کاری کارگران در مشاغل عادی
- ساعات کاری کارگران در مشاغل سخت و زیان آور و زیرزمینی
- ساعات کاری کارگران در مشاغل نوبت کاری
به استناد مواد 51 و 52 قانون کار، به جز کارگران نوبت کار که حداکثر تعداد ساعات کارکرد ماهیانه برای آنها 176 ساعت تعیین شده است، ساعات کار اصولاً به صورت هفتگی تعیین میشود.
ساعات کاری کارگران در مشاغل عادی
قانون کار، ساعات کار کارگران شاغل در بخش مشاغل عادی را به صورت هفتگی تعیین نموده است؛ به این ترتیب بر اساس ماده 51 قانون کار، ساعت کار موظفی کارگران مشمول قانون کار عبارت است از:
حداکثر تعداد ساعت کار موظفی کارگران در روز | 8 ساعت |
حداکثر تعداد ساعت کار موظفی کارگران در هفته | 44 ساعت |
! نکته
بر اساس تبصره 1 ماده 51 قانون کار، کارفرما میتواند با توافق کارگران و یا نمایندگان قانونی آنان، ساعات کار را در بعضی از روزهای هفته کمتر از میزان مقرر و در دیگر روزها اضافه بر این میزان تعیین کند؛ مشروط بر آن که مجموع ساعات کار هر هفته از 44 ساعت تجاوز نکند.
بدیهی است مازاد بر سقف های فوق الاشاره، ساعات کار انجام شده با در نظر گرفتن ممنوعیت موضوع ماده 61 و قید «مگر در موارد استثنایی با توافق طرفین» در تبصره ماده 59 اضافه کار خواهد بود.
ساعات کاری کارگران در مشاغل سخت و زیان آور و زیرزمینی
بر اساس ماده 52 قانون کار، ساعات کار برای افراد شاغل در مشاغل سخت و زیانآور و زیرزمینی نیز به صورت هفتگی اما در زمانهای کوتاهتر در نظر گرفته شده است. ساعات کاری کارگران در این بخش به صورت زیر است:
حداکثر تعداد ساعت کار موظفی کارگران در روز | 6 ساعت |
حداکثر تعداد ساعت کار موظفی کارگران در هفته | 36 ساعت |
ساعات کاری کارگران در مشاغل نوبت کاری
ساعات کاری کارگران در مشاغل نوبت کاری به صورت ماهانه در نظر گرفته شده است؛ به بیان دیگر، بر اساس ماده 57 قانون کار، ساعات کاری نوبت کار ممکن است از 8 ساعت در روز و 44 ساعت در هفته تجاوز نماید؛ اما جمع ساعت کاری در ماه (در چهار هفته متوالی) نباید از 176 ساعت تجاوز نماید.
نحوه محاسبه ساعت کار موظفی کارگران
هر هفته 6 روز کاری دارد و حداکثر ساعات مجاز برای کارکرد در یک هفته 44 است؛ پس ساعات کاری روزانه برابر با 7 ساعت و 20 دقیقه خواهد بود. (0.33 صدم ساعت برابر با 20 دقیقه است)
ساعات کاری روزانه | 7.33 = 6 ÷ 44 |
ساعات کاری در ماه 30 روزه بدون احتساب روزهای تعطیل | 220 = 7.33 × 30 |
بر اساس ماده 62 قانون کار، کارگران در روزهای جمعه و تعطیلات رسمی بدون انجام کار، مستحق دریافت مزد هستند. بنابراین خالص کارکرد یا به عبارتی ساعات کار موظفی کارگران تمام وقت در هر ماه برابر است با:
خالص روزهای کارکرد در ماه | تعداد روزهای جمعه و تعطیلات رسمی – تعداد روزهای ماه |
خالص کارکرد (ساعات کار موظفی) | 7.33 × خالص روزهای کارکرد در ماه |
جدول ساعات کار موظفی کارگران سال 1402
جدول ساعت کاری 1402، یک جدول کاربردی برای تعیین تعداد روزهای کاری سال 1402 برای کارگران است؛ همچنین این جدول برای کلیه اشخاصی که وظیفه تنظیم لیست حقوق و دستمزد سال 1402 کارگران را بر عهده دارند، قابل استفاده است.
جدول ساعات کار موظفی سال 1402
نام ماه | تعداد روز | تعداد جمعه | تعطیل رسمی غیر جمعه | تعداد روز کاری | ساعات کار موظفی |
فروردین | 31 | 4 | 6 | 21 | 154 |
اردیبهشت | 31 | 5 | 3 | 23 | 169 |
خرداد | 31 | 4 | 2 | 25 | 183 |
تیر | 31 | 5 | 1 | 25 | 183 |
مرداد | 31 | 4 | 1 | 26 | 191 |
شهریور | 31 | 5 | 3 | 23 | 169 |
مهر | 30 | 4 | 2 | 24 | 176 |
آبان | 30 | 4 | 0 | 26 | 191 |
آذر | 30 | 4 | 1 | 25 | 183 |
دی | 30 | 5 | 0 | 25 | 183 |
بهمن | 30 | 4 | 3 | 23 | 169 |
اسفند | 29 | 4 | 2 | 23 | 169 |
جمع | 365 | 52 | 24 | 289 | 2118 |
🔻 نکته
بر اساس ماده 63 قانون کار، علاوهبر تعطیلات رسمی کشور، اول ماه می روز جهانی کارگر (11 اردیبهشت) نیز جزو تعطیلات رسمی کارگران به حساب میآید. به این ترتیب کارگران برای اشتغال در روز کارگر، دستمزد بیشتری تحت عنوان اضافه کاری روز کارگر دریافت خواهند نمود.
تعطیلی روز کارگر صرفا برای افراد مشمول قانون کار است؛ به همین دلیل در تقویم رسمی کشور به صورت تعطیل رسمی اعلام نشده است.
نحوه استفاده از جدول ساعت کار موظفی کارگران 1402
جدول ساعت موظفی 1402، ملاک تعیین میزان کارکرد و در نتیجه مبنای تعیین حقوق و مزایای کارگران در انتهای ماه خواهد بود. برای استفاده از این جدول سه حالت میتوان در نظر گرفت:
🔸 کارگر ساعات کار موظفی خود را در کارگاه پر نموده است
در این حالت، کارگر حقوق و مزایای خود را به صورت کامل و بدون کسر و یا اضافه دریافت میکند.
🔸 کارگر بیش از ساعات کار موظفی در کارگاه به فعالیت پرداخته است
در این حالت میزان کار اضافی کارگر، اضافه کاری در نظر گرفته شده و بر اساس مفاد ماده 59 قانون کار، مشمول دریافت اضافه کاری خواهد بود.
🔸 کارگر کمتر از ساعات کار موظفی به فعالیت اشتغال داشته است
در این حالت بر اساس ماده 39 قانون کار، حقوق، مزایا و بیمه کارگر به صورت ساعتی و پاره وقت محاسبه و پرداخت میشود.
مثال نحوه محاسبه ساعات کار موظفی 1402
به عنوان مثال در خرداد ماه سال 1402، 4 روز جمعه و 2 روز تعطیلات رسمی داریم، بنابراین ساعات موظفی خرداد برابر است با:
تعداد جمعهها و روزهای تعطیل رسمی | 6 |
خالص روزهای کارکرد در ماه | 25 = 6 – 31 |
ساعت کار موظفی کارگران در مرداد | 183 ≈ 7.33 × 25 |
🔻 نکته
از آنجا که تعداد روزهای تعطیل رسمی در ماههای مختلف، متفاوت است، ساعات کار موظفی به صورت ماهانه محاسبه میشود.
سوالات متداول در مورد ساعت کار موظفی سال 1402 کارگران → کلیک کنید
1) آیا ساعات صرف غذا جزو ساعت کار موظفی کارگران محاسبه میشود؟
خیر – ساعات صرف غذا (صبحانه یا نهار) جزو ساعات کار موظفی کار محسوب نمیشود. در این مورد یک استثنا وجود دارد. بر اساس ماده 150 قانون کار، در ماه رمضان ساعاتی که برای ادای فریضه نماز و صرف افطاری و سحری میشود، جزو ساعات کار موظفی در نظر گرفته میشوند.
2) ساعت کار موظفی کارگران برای شرکتهایی که علاوه بر تعطیلی روز جمعه، روز دیگری (مانند پنجشنبه) را نیز تعطیل هستند، چگونه محاسبه میشود؟
در این صورت ساعت کاری آن روز، در روزهای دیگر هفته تقسیم میشود. در واقع هر شخص برای دریافت حقوق ماهانه طبق قانون کار باید 5 روز و در هر روز 8 ساعت و 50 دقیقه کار کند تا سقف ساعت کار موظفی خود را تکمیل نماید.
ساعت کار موظفی برای 5 روز کاری در هفته | (8 ساعت و 50 دقیقه) 8.8 = 5 ÷ 44 |
3) آیا زمانهایی که قبل یا بعد از انجام کار صرف تعویض لباس و استحمام میشود، جزء ساعت کار موظفی کارگران محسوب میشود؟
در صورتی که انجام وظایف شغلی عرفا مستلزم استحمام و تعویض لباس باشد، زمانهای مصرف شده برای این کار، جزء ساعات کار موظفی خواهد بود.
4) ساعات کار موظفی کارگرانی که در مغازه ها و موسسات تجاری مشغول به کار هستند، چگونه است؟
کارگران شاغل در مغازهها و موسسات تجاری نیز مشمول قانون کار هستند از این رو، ساعت کار موظفی آنان همان 44 ساعت در هفته است. این میزان کارکرد بر اساس نوع فعالیت و همچنین توافق با کارفرما میتواند در طول روزهای هفته تقسیم شود. همچنین انجام کار اضافی نیز حداکثر به میزان روزی 4 ساعت مگر در موارد استثنایی با توافق طرفین مجاز است.
5) آیا زمانهایی که کارگران در دورههای آموزشی صرف میکنند، جزء ساعات کار موظفی آنان است؟ در صورت بیشتر شدن این زمانها از ساعت کار موظفی کارگران در روز آیا مشمول پرداخت اضافه کار خواهد بود؟
بله – ساعات حضور کارگران در دورههای آموزشی مرتبط با وظایف شغلی کارگر، ساعات کار موظفی آنان است. اما در زمینه بالاتر بودن ساعات دوره از ساعات کار موظفی دو حالت وجود دارد:
- شرکت در دوره به میل و درخواست کارگر است
در این صورت بابت ساعات اضافی، اضافه کاری پرداخت نمیشود؛ مگر اینکه کارگر و کارفرما در این مورد توافق نموده باشند.
- شرکت در دوره به درخواست کارفرما است
در صورتی که گذراندن دورهها از سوی کارفرما به کارگران تکلیف شده باشد، حضور مازاد بر ساعات کار قانونی در کلاسهای آموزشی اضافه کاری محسوب میشود؛ نحوه محاسبه اضافه کاری مطابق با ماده 59 قانون کار خواهد بود.
کلام آخر
اولین قدم در محاسبه حقوق و دستمزد، محاسبه ساعت کار موظفی کارگران طی ماه است. زیرا بسیاری از موارد موجود در فیش حقوقی، بر اساس کارکرد اشخاص محاسبه و تعیین میشود. از این رو توصیه ما به شما به عنوان یک حسابدار حرفهای کسب مهارتهای اصلی حسابداری نظیر آموزش حسابداری حقوق و دستمزد است. زیرا هر مجموعه اقتصادی به یک حسابدار کاربلد که امور مالی و مالیاتی را به خوبی مدیریت میکند نیازمند است.
شاید شما هم اکنون در شغل و سمت مورد علاقه خود مشغول فعالیت باشید؛ اما ارتقای شغلی و درآمدی شما مستلزم آموزش و کسب مهارتهای حرفهای است.