حق اولاد و عائله مندی چیست؟
طبق ماده 86 قانون تامین اجتماعی کافرما موظف است به کلیه کارگران دارای فرزند، در پایان ماه مبلغی به عنوان حق اولاد پرداخت نماید.
حق اولاد به چند فرزند تعلق میگیرد؟
با توجه به سیاستهای تشویقی افزایش جمعیت از سال 1392، کارگران برای تمامی فرزندان واجد شرایط خود میتوانند آن را دریافت کنند.
آیا حق اولاد شامل بیمه و مالیات میشود؟
این آیتم مشمول کسر حق بیمه نیست اما بر اساس قانون بودجه سال 1401 مشمول مالیات است.
حق اولاد و عائله مندی یکی از مزایایی است که سازمان تامین اجتماعی برای حمایت از کارگران و کارمندان دارای فرزند در نظر گرفته است. در واقع حق اولاد بخشی از مزایای رفاهی است که به حقوق و دستمزد کارگران اضافه میشود تا بتوانند تا حدودی از پس مشکلات معیشتی برآیند. در این سری از مقالات آموزش رایگان حسابداری حقوق و دستمزد شما را با حق اولاد، شرایط دریافت آن و نحوه محاسبه آن بیشتر آشنا میکنیم. با ما همراه باشید.
حق اولاد یا عائله مندی چیست؟
طبق ماده 86 قانون تامین اجتماعی کارفرما موظف است به کلیه کارگران دارای فرزند، در پایان ماه مبلغی به عنوان حق اولاد پرداخت نماید. در واقع کمک هزینهای برای مخارج فرزندان بیمه شدگان تحت پوشش تامین اجتماعی است.
شرایط بهره مندی از حق اولاد و عائله مندی
مطابق قانون کار و همچنین ماده ۸۶ قانون تامین اجتماعی، شرایط کارگر و فرزندان او جهت استفاده از حق اولاد عبارت است از:
🔸 بیمه شده تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی و مشمول قانون کار باشد
🔸 بیمه شده سابقه 720 روز یا دو سال پرداخت حق بیمه داشته باشد
🔸 سن فرزندان بیمه شده کمتر از 18 سال باشد و یا منحصرا به تحصیل اشتغال داشته باشند
نکته: برای فرزندان بالای 18 سال، تا پایان تحصیل و برای فرزندان بیمار یا دارای نقص عضو که طبق گواهی کمیسیونهای پزشکی موضوع ماده ۹۱ قانون تامین اجتماعی قادر به کار نباشند، پرداخت حق اولاد ادامه مییابد.
حق اولاد به چند فرزند تعلق می گیرد؟
تا قبل از سال 1392، حق اولاد فقط به دو فرزند تعلق میگرفت؛ اما بر اساس قانون اصلاح قوانين تنظيم جمعيت و خانواده مصوب 92/3/20، در حال حاضر با توجه به سیاستهای تشویقی دولت جهت افزایش جمعیت، محدودیت تعداد فرزندان از میان برداشته شد؛ به این ترتیب کارگران برای تمامی فرزندان واجد شرایط خود، از این حق بهرهمند میشوند.
مدارک لازم برای دریافت حق اولاد
مدارک لازم برای دریافت این مزیت کارگر از کارفرما عبارتند از:
♦️ حداقل سابقه بیمه به مدت دو سال
♦️ برای فرزند تازه متولد شده: شناسنامه فرزند و شناسنامه پدر یا مادر کارگر
♦️ برای فرزند بالای ۱۸ سال: گواهی اشتغال به تحصیل از محل تحصیل برای محصلان و گواهی تایید کمیسیونهای پزشکی برای فرزندان دارای نقض عضو یا بیماری (که قادر به کار نباشد)
تفاوت حق اولاد و حق عائله مندی در چیست؟
قانون تامین اجتماعی در مواد 86 و 87 مزایایی را تحت عنوان عائله مندی برای کارگران در نظر گرفته است؛ اما این مزایا در حقیقت حق اولاد و پرداخت آن بابت فرزندان بوده و شامل همسر نیست. همچنین در سایر مواد قانونی نیز اشارهای به عائلهمندی نشده است؛ مگر اینکه کارفرما در این زمینه مزایایی برای کارگران خود در نظر گرفته باشد، که تعهدات مربوط به آن معتبر و قابل اجرا باشد.
این در حالی است که برای کارمندان بخش دولتی که از نظام هماهنگ پرداخت حقوق پیروی میکنند، عائله مندی از حق اولاد مجزا است. طبق بند 4 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری، برای کارمندان مشمول نظام هماهنگ حقوق، برای حق اولاد و عائله مندی به صورت تفکیکی امتیازاتی به امتیازات آنها اضافه و در محاسبه حقوق و دستمزد آنان اعمال میشود.
طبق اصلاحیه بند 4 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری، کمکهزینه عائلهمندی و اولاد به تمامی کارمندان شاغل و بازنشسته و وظیفهبگیر مشمول این قانون اعم از زن و مرد معادل 800 امتیاز و برای هر فرزند معادل 200 امتیاز است.
حداکثر سن برای اولادی که از مزایای این بند استفاده میکنند به شرط ادامه تحصیل و نیز غیرشاغل بودن فرزند، بیست و پنج سال تمام و نداشتن شوهر برای اولاد اناث (دختر) خواهد بود.
فرزندان معلول و از کارافتاده کلی به تشخیص مراجع پزشکی ذیربط مشمول محدودیت سقف سنی مزبور نیستند.
توصیه میشود بخوانید: حق بیمه و نحوه محاسبه بیمه سهم کارگر و کارفرما در سال 1400
نحوه محاسبه حق اولاد و کمک هزینه عائله مندی
مطابق با ماده 86 قانون تامین اجتماعی، میزان حق اولاد یا عائله مندی معادل سه برابر حداقل مزد روزانه کارگر ساده در مناطق مختلف برای هر فرزند در ماه است.
فرمول محاسبه حق اولاد در بخش خصوصی
برای محاسبه در بخش خصوصی، باید حداقل دستمزد روزانه آن سال را در عدد 3 ضرب کرده و حاصل را در تعداد فرزندان ضرب کنیم.
1 × حداقل دستمزد روزانه × 3 | حق اولاد برای یک فرزند |
فرمول محاسبه حق اولاد و عائله مندی در بخش دولتی
نحوه محاسبه حق اولاد و عائله مندی در بخش دولتی بر اساس قانون نظام هماهنگ پرداخت كاركنان دولت مصوب 1370/06/13 به صورت زیر است:
14% × ضریب سالانه × حداقل حقوق مبنا | حق اولاد برای یک فرزند در بخش دولتی |
70% × ضریب سالانه × حداقل حقوق مبنا | عائله مندی در بخش دولتی |
حق اولاد در سال 1401 چقدر است؟
مبلغ حداقل مزد روزانه در سال 1401 معادل 1،393،250 ريال است. از آنجا که حق اولاد برای هر فرزند به صورت مجزا محاسبه میشود، داریم:
ردیف | شرح | مبلغ به ریال |
1 | حق اولاد برای یک فرزند (معادل ۳ روز حداقل مزد سال 1401) | 4،179،750 |
2 | حق اولاد برای دو فرزند (معادل ۶ روز حداقل مزد سال 1401) | 8،359،500 |
3 | حق اولاد برای سه فرزند (معادل ۹ روز حداقل مزد سال 1401) | 12،539،250 |
آیا حق اولاد مشمول مالیات میشود؟
بر اساس نامه شماره ۷۳۲۸۲ مورخ 1400/4/27 وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، کلیه مزایای رفاهی و انگیزشی کارگران از پرداخت مالیات معاف شدند؛ به این ترتیب حق اولاد و عائله مندی در سال 1400 از پرداخت مالیات معاف بود.
اما طبق احکام مالیاتی قانون بودجه سال 1401، حق اولاد در سال 1401 مشمول مالیات حقوق است.
مشمولان دریافت کمک هزینه حق اولاد و عائله مندی
تا سال 1371 تنها مشمولان قانون کار و تامین اجتماعی، مشمول دریافت حق اولاد و عائله مندی بودند؛ اما هیئت وزیران بر اساس مصوبه مورخ 71/1/1 سازمان تامین اجتماعی، کلیه مستمری بگیران بازنشسته و ازکارافتاده کلی را نیز مشمول دریافت کمک هزینه حق اولاد و عائلهمندی معرفی نمود. به این ترتیب مشمولان دریافت حق اولاد و عائلهمندی به دو دسته زیر تقسیم میشوند:
🔸 کلیه کارگران (اعم از زن و مرد) مشمول قانون کار و قانون تامین اجتماعی
🔸 مستمری بگیران بازنشسته و از کارافتاده کلی
سوالات متداول در مورد حق اولاد و عائله مندی → کلیک کنید
1) حق اولاد تا کدام مقطع تحصیلی فرزندان پرداخت میشود؟
در قانون کار محدودیت زمانی برای تحصیل اولاد معین نشده است و تا زمانی که گواهی اشتغال به تحصیل فرزند معتبر بوده و او صرفا تحصیل نماید، حق اولاد پرداخت میشود.
2) مبلغ حق اولاد برای فرزند دختر و پسر چقدر است؟
مبلغ حق اولاد به جنسیت فرزند بستگی ندارد و برای هر فرزند معادل 3 روز حداقل حقوق به ازای هر ماه است.
3) در صورتی که والدین هر دو شاغل باشند، حق اولاد به کدام یک تعلق میگیرد؟
در اجرای مواد 86 و 87 قانون تامین اجتماعی در مواردی که زن و مرد هر دو در یک کارگاه و یا کارگاههای جداگانه مشغول به کار هستند، در صورت داشتن شرایط، حق اولاد به هر دو والدین تعلق میگیرد.
4) پرداخت حق اولاد بر عهده کیست؟ در صورت عدم پرداخت، وظیفه کارگر چیست؟
مطابق ماده 87 قانون تامین اجتماعی پرداخت کمک هزینه عائله مندی بر عهده کارفرما است؛ همچنین هر گونه اختلاف در زمینه پرداخت حق اولاد در مراجع حل اختلاف اداره کار قابل پیگیری است.
5) آیا حق اولاد مشمول بیمه است؟
بر اساس اعلام سازمان تامین اجتماعی، این آیتم مشمول کسر حق بیمه نمیشود.
6) مبلغ حق سنوات در ماههای 31 روزه چگونه محاسبه میشود؟
مطابق قانون، مبالغ کمک هزینهها مثل مسکن، عائله مندی و … به صورت ثابت در ماه پرداخت میشود. از این رو حق اولاد در ماههای 30 روز و یا 31 روزه فرقی نداشته و معادل 3 روز حداقل حقوق در ماه محاسبه میشود.
کلام آخر
حق اولاد و عائله مندی از کمک هزینههایی است که قانون برای حمایت از کارگران دارای فرزند، در نظر گرفته است؛ پرداخت این کمک هزینه از وظایف کارفرما است و کارگران میتوانند در صورت داشتن شرایط لازم از آن بهرهمند شوند. اما گاهی کارفرما از پرداخت این مبلغ امتناع میکند؛ در این صورت کارگر میتواند برای دریافت حق خود به صورت رسمی به اداره کار شکایت نماید. به حسابداران عزیزی که به دنبال آشنایی کامل با قوانین کار و تامین اجتماعی جهت احقاق حقوق خود و سایر کارگران هستند، توصیه میکنیم آموزش حسابداری حقوق و دستمزد را به صورت کامل و دقیق آموخته باشید تا بتوانید در این حوزه حرفهای شوید.