تاریخچه حسابداری در دنیا

آیا تابه‌حال با خود فکر کرده‌اید که حرفه حسابداری چگونه به وجود آمد؟ تاریخچه حسابداری در دنیا چگونه بوده است؟

در انواع حسابداری کاری بیش از نگهداری لیست بدهی‌ها و طلب‌هاست بلکه زبان کسب‌وکار است و در بعد گسترده‌تر زبان همه امور مالی است. حواس 5 گانه ما اطلاعات را از محیط جمع‌آوری می‌کنند و سپس مغزمان آن‌ها را تفسیر می‌کند. حسابدارها هم پیچیدگی امور مالی را به اطلاعاتی ترجمه می‌کنند که مردم عادی بتوانند درک کنند. در این مقاله، تاریخچه حرفه حسابداری را از روزگاران کهن تا دوران مدرن دنبال می‌کنیم تا اندکی بیشتر با تاریخچه این حرفه مهم دنیای کسب‌وکار آشنا شوید.

درک حسابداری

Accounting زبانی است که به هزاران سال قبل بازمی‌گردد و در بسیاری از نقاط دنیا استفاده شده است. اولین مدرک وجود این زبان در تاریخ تمدن بین‌النهرین است که لیست کالاهای معامله‌شده را نگه می‌داشتند که مربوط به فعالیت‌ مصری‌های دوران باستان و اهالی بابل است. بین‌النهرینی‌ها از متدهای حسابداری ابتدایی استفاده می‌کردند تا جزییات معامله حیوانات، دام و محصولات کشاورزی را ثبت کنند. در قرن دوم قبل از میلاد در هندوستان، فیلسوف و اقتصاددانی به نام  Chanakya کتابی نوشت که ثبت و نگهداری آمار حساب‌ها را آموزش می‌داد.

دفتردارهای مالی

Bookkeeper احتمالا زمانی پدیدار شد که جامعه هنوز از سیستم پایاپای به‌جای وجه نقد یا اقتصاد تجاری استفاده می‌کرد. دفاتر مالی آن زمان بیشتر شبیه داستان تاریخ‌دار بودند که توضیحات معامله و شرایط خدمات را بیان می‌کردند.

همه این تراکنش‌ها در دفاتر مالی جداگانه نگهداری می‌شدند تا اگر اختلافی پیش آمد، مدرکی برای قاضی وجود داشته باشد. این سیستم باوجودی که خسته‌کننده بود اما ایده آل هم بود برای اینکه تا تکمیل تراکنش‌ها زمان زیادی می‌گذشت و جزییات فراموش می‌شد.

دفاتر مالی

همان‌گونه که وجه نقد در دسترس همه قرار گرفت و بازرگانان شروع به جمع‌آوری ثروت کردند، دفترداری مالی هم تکامل پیدا کرد. در آن زمان هم مانند حالا استعداد درک اعداد و ارقام در همه وجود نداشت درنتیجه تُجاری که از ریاضیات می‌ترسیدند،  دفتردار مالی استخدام می‌کردند تا آمار بدهی‌ها و اشخاص را نگه دارند.

تا پایان قرن 15 میلادی این اطلاعات به‌صورت داستانی بیان می‌شد و همه اعداد در یک ستون نوشته می‌شدند که مشخص نمی‌کرد رقم پرداخت‌ شده است یا هنوز بدهی است. درنتیجه دفتردار مجبور بود توضیحات هر ثبت را بخواند تا ماهیت رقم را به‌عنوان سود یا زیان ماهانه تشخیص دهد! این متد به حسابداری یکطرفه شناخته می‌شود که وقت‌گیر و کم بازده بود.

پیشنهاد میشود بخوانید: ماهیت حسابها در حسابداری چیست و چگونه تشخیص داده میشود؟

راهب ریاضی‌دان

در قرن 15 میلادی رسم بود که راهب‌ها آموزش حرفه حسابداری داشته باشند و تحقیق علمی کنند درنتیجه یک راهب ایتالیایی به نام Luca Pacioli ساختار نگهداری دفاتر مالی را متحول کرد و حسابداری مدرن را پایه‌گذاری کرد. این راهب که به پدر حسابداری معروف است، در سال 1494 یک کتاب منتشر کرد که مزایای سیستم حسابداری دوطرفه را نشان می‌داد.

ایده اصلی این بود که دارایی‌های هر شخصیت را جدا از مطالبات دیگران نسبت به این دارایی‌ها نشان دهند. در ساده‌ترین حالت به این معنی بود که یک ترازنامه با بدهی‌ها و بستانکاری‌ها ایجاد شود. این نوآوری، حسابداری را موثرتر کرد و تصویر شفاف‌تری از قدرت یک کسب‌وکار را نشان داد. البته این ثبت‌ها فقط در دسترس صاحب تجارت بود که حسابدار را استخدام کرده بود وگرنه مردم عادی هنوز به این آمار دسترسی نداشتند.

ورود حسابداری به آمریکا

هنگامی‌که اروپایی‌ها وارد قاره آمریکا شدند، دفترداری مالی هم وارد آمریکا شد! باوجودی که گاهی حسابداری نامیده می‌شد اما دفتردارهای مالی هنوز هم فقط داده تراکنش‌ها را برای صاحب کسب‌وکار ثبت می‌کردند. ازآنجایی‌که اغلب کسب‌وکارها کوچک بودند، صاحبانشان شخصا درگیر محاسبات بودند و از سلامت تجارت آگاه بودند درنتیجه نیازی به حسابدار حرفه‌ای نداشتند تا صورت‌های مالی پیچیده تهیه کنند یا درآمد و هزینه را آنالیز کنند.

راه‌آهن آمریکا

ظهور شرکت‌های بزرگ در آمریکا و راه‌اندازی راه‌آهن عامل اصلی در تبدیل دفترداری مالی به حسابداری بود اما از بین این دو عامل، راه‌آهن تاثیر بسیار بیشتری داشت. برای اینکه کالاها و مردم به مقصدشان برسند باید برنامه زمان‌بندی تحویل بار تنظیم می‌شد، قیمت‌های رقابتی گذاشته می‌شد و محاسباتی هم انجام می‌شد تا مطمئن شوند که همه این کار‌ها به موثرترین شکل ممکن انجام می‌شوند. در اینجا بود که حسابداری با برآورد هزینه‌ها، صورت‌های مالی، شاخص‌های عملکردی و گزارش‌های تولید وارد میدان شد تا به کسب‌وکارها داده‌ای بدهد که تصمیم‌های آگاهانه بگیرند.

علاوه بر این، راه‌آهن انتقال اطلاعات از شهرها را سرعت بخشید درنتیجه تراکنش‌های تجاری می‌توانستند در چند روز به سرانجام برسند. حتی ساعت هم قبل از راه‌آهن در شهرهای مختلف فرق داشت و هر شهری برای خودش تصمیم می‌گرفت که روز چه زمانی شروع  و تمام شود که پس از ایجاد راه‌آهن به یک سیستم یکپارچه تغییر کرد تا سفارش‌ها در زمان مشخصی به ایستگاه‌های قطار مقصد برسند.

وچک شدن مسافت‌ها به لطف راه‌آهن و انجام سرمایه‌گذاری‌های زیاد، تمرکز را روی حسابداری قرارداد. تا قرن 19 میلادی سرمایه‌گذاری یک قمار دانش و شانس بود و مردم فقط سهام شرکت‌هایی را می‌خریدند که یا می‌شناختند یا به تشویق دوستان این کار را می‌کردند. امور مالی وجود نداشت تا قبل از سرمایه‌گذاری بررسی شود و به همین دلیل سرمایه‌گذاری فقط به ثروتمندان تعلق داشت!

صورت‌های مالی اولیه

برای جذب سرمایه‌گذارها، شرکت‌ها شروع به انتشار گزارش‌های امور مالی در قالب صورت‌های مالی کردند که شامل ترازنامه، صورت سود و زیان و صورت جریان نقدی بودند. این Financial Statements سندی برای توانایی سوددهی یک شرکت بودند. باوجودی که سرمایه بیشتر، فعالیت و سود شرکت‌ها را بیشتر می‌کرد اما فشار بیشتری هم‌ روی مدیران قرار می‌داد تا روسای جدید که همان سهامداران بودند را راضی نگه دارند. سهام‌داران به مدیریت اعتماد نداشتند به همین دلیل نیاز به حسابداری مستقل و حسابداران رسمی به وجود آمد تا صورت‌های مالی را به دقت بررسی کنند.

تولد یک حرفه

حسابدارها تا اینجا برای جذب سرمایه‌گذار ضروری بودند اما به‌سرعت تبدیل به عاملی برای حفظ اعتماد سرمایه‌گذارها شدند. حرفه حسابداری پس از ایجاد عنوان CPA یا حسابداران رسمی در سال 1896 به رسمیت شناخته شد. این عنوان به حسابدارهایی داده می‌شود که در یک تست تخصصی موفق می‌شوند و 3 سال هم تجربه کاری دارند که در ایران حداقل 2 سالش باید پس از اخذ مدرک کارشناسی باشد.

تشکیل جامعه حسابداران رسمی در دوره مناسبی از تاریخ اتفاق افتاد چراکه 20 سال بعد جنگ جهانی رخ داد و دولت آمریکا برای تامین پول موردنیاز جهت موفقیت در جنگ، سیستم مالیخات بر درآمد را راه‌اندازی کرد که منجر به افزایش تقاضا برای مهارت حسابداران رسمی شد که حالا با بیست سال‌ تجربه می‌توانستند نیازهای اظهارنامه مالیاتی کسب‌وکارها را تامین کنند!

پیشنهاد میشود بخوانید: تاریخچه مالیات در جهان را اینجا بخوانید

حسابداری مدرن

تکنولوژی مدرن، حسابداری را تغییر داده است. ثبت دفاتر مالی اتوماسیون شده است. از زمان اولین آمار ثبت‌شده حسابداری در تاریخ، دفتردارهای مالی از ابزارهای زیادی استفاده کرده‌اند.

ماشین‌حساب در سال 1890 به حسابدارهای اولیه کمک کرد تا رسیدها را محاسبه کنند و مغایرت بگیرند.

هنگامی‌که شرکت IBM در سال 1952 اولین کامپیوتر را وارد بازار کرد، حسابدارها اولین افرادی بودند که از آن استفاده کردند.

امروز تکنولوژی، نرم‌افزارهای مالی را وارد بازار کرده است و پیشرفت‌های جدید بسیار هوشمندتر هستند تا به حسابداران رسمی کمک کنند که کارشان را سریع‌تر، دقیق‌تر و آسان‌تر انجام دهند.

شما فکر می‌کنید تاریخچه حسابداری از این بعد چگونه تکامل پیدا می‌کند؟

منبع:  investopedia.com