آیا سازمان مالیاتی از تراکنش های بانکی مالیات میگیرد؟
خیر سازمان مالیاتی از وجوه وارد شده به حساب شما در صورتی که ثابت شود درآمد است یا دلیل محکمی بر درآمد نبودن آن نباشد، مالیات میگیرد.
کدام تراکنشهای بانکی از مالیات معاف هستند؟
1- تراکنشهایی که مالیات آنها در سال عملکرد پرداخت شده 2- درآمدهای با معاف از مالیات و یا مشمول نرخ صفر مالیاتی 3- تراکنش های با ماهیت غیردرآمدی
حداقل تراکنش برای رسیدگی و دریافت مالیات چقدر است؟
هر تراکنش با مبدا نامشخص مشمول رسیدگی و در صورت درآمد بودن مشمول مالیات است و در این مورد حداقلی وجود ندارد؛ تراکنشهای بیش از 5 میلیارد در این مورد اولویت دارند
مالیات تراکنش های بانکی و رسیدگی به حسابها، یکی از مهمترین مسیرهای مالیات ستانی سازمان مالیاتی است که شاید بسیاری از مردم به آن بیتوجه باشند یا حتی از آن اطلاع نداشته باشند. در سالهای اخیر سازمان مالیاتی با هدف پیشگیری از فرار مالیاتی و پولشویی به رصد تراکنش های بانکی پرداخته است؛ تا بتواند درآمدهای اشخاص را برای دریافت مالیات شناسایی نماید. از این رو افرادی که حسابهای بانکی شفاف دارند، نباید هیچ نگرانی از بابت رسیدگی به تراکنشهای بانکی داشته باشند. در این مقاله از سری مقالات آموزش رایگان مالیات، قصد داریم شما را با اطلاعاتی در زمینه سقف رسیدگی به تراکنش های بانکی و نحوه دریافت مالیات از آنها آشنا نماییم. با ما همراه باشید.
چرا مالیات بر تراکنش های بانکی اهمیت دارد؟
بر اساس قوانین مالیاتی کلیه فعالان اقتصادی موظف به اظهار دقیق درآمدهای خود و پرداخت بخشی از آن به عنوان مالیات به دولت هستند؛ اما برخی اشخاص با عملیات بانکی پیچیده (داکیومنت سازی حساب بانکی) سعی در فریب سازمان و فرار مالیاتی دارند؛ از این رو سازمان مالیاتی اقدام به بررسی حسابهای بانکی با گردش نامتعارف نموده است. به بیان دیگر، هر کجا تراکنش های بانکی اشخاص حقیقی و یا حقوقی بیش از حد آستانه تراکنش های بانکی باشد، سازمان مالیاتی بر اساس ماده 231 ق.م.م میتواند به بررسی مبدا و منشا این تراکنش های بانکی بپردازد؛ تا در صورت تشخیص درآمد، مالیات تراکنش های درآمدی را دریافت و یا موارد پولشویی را پیگیری نماید.
سقف بررسی تراکنش های بانکی جهت تعیین مالیات
رسیدگی به تراکنشهای بانکی به منظور پیشگیری از مرور زمان مالیاتی، از سال 94 آغاز شده است؛ از این رو سازمان مالیاتی مطابق بخشنامه 230/5232 مورخ 00/2/5، تاکنون سقف رسیدگی به تراکنش های بانکی را برای سال 94 معادل 50 میلیارد ریال تعیین نموده است. در واقع تراکنشهای بانکی سال 94 با جمع گردش بستانکار بیش از 50 میلیارد ریال در سال که از سوی کمیته رسیدگی به تراکنشهای بانکی، مشکوک تلقی شوند، مورد رسیدگی قرار میگیرد.
عوامل موثر در تعیین آستانه رسیدگی به تراکنش های بانکی
بر اساس ابلاغیه شماره 205/11355 سازمان مالیاتی مورخ 00/3/2، ملاک تعیین آستانه رسیدگی به تراکنشهای بانکی برای کلیه سالهای مورد بررسی، مجموع تراکنشهای واریزی به حساب پس از کسر مبالغ ناشی از پالایش سیستمی است؛ این مبالغ عبارتند از:
- تراکنشهای انتقالی
- حقوق
- سود
- تسهیلات
- یارانه
- تراکنشهای اصلاحیه (بر اساس گزارش ضمیمه شده به تراکنشها)
انواع تراکنش های بانکی
وجوه موجود در حسابهای بانکی اشخاص برای سازمان امور مالیاتی اهمیتی ندارد. آنچه برای اداره مالیات مهم است، تراکنشهای بانکی ورود و خروج وجوه از حساب به ویژه واریز وجوه به حساب اشخاص است. به این ترتیب سازمان مالیاتی بر اساس بخشنامه 200/99/16 تراکنشهای بانکی به دو دسته اصلی زیر طبقهبندی میکند:
گروه اول: تراکنش های بانکی معاف از مالیات
گروه دوم: تراکنش های بانکی قابل بررسی
تراکنش های معاف از مالیات تراکنش های بانکی
موارد معاف از مالیات تراکنش های بانکی شامل سه گروه زیر هستند:
🔷 تراکنشهای با ماهیت درآمدی که در محاسبه مالیات در سال مربوطه منظور شدهاند
🔷 تراکنشهای با ماهیت درآمدی با نرخ صفر مالیات و یا معاف از مالیات؛ مانند درآمد حاصل از کشاورزی و یا وقف و نذورات و ارث و…
🔷 تراکنشهای با ماهیت غیردرآمدی
طبقه بندی تراکنشهای بانکی با ماهیت غیردرآمدی
♦️ تراکنشهای بانکی مربوط به اعضای هیات مدیره و سهامداران اشخاص حقوقی
♦️ دریافت و پرداخت مربوط به حق شارژ
♦️ دریافت و پرداخت به حساب بستگان
♦️ تسهیلات بانکی دریافتی
♦️ انتقالی بین حسابهای شخص
♦️ انتقال بین حسابهای شرکا در مشاغل مشارکتی
♦️ تنخواههای واریزی به حساب اشخاص توسط کارفرما با تایید کارفرمای ذیربط
♦️ دریافتها و پرداختهای سهامداران و اعضای هیات مدیره اشخاص حقوقی؛ مشروط بر آنکه طرف مقابل آن در دفاتر شخص حقوقی (حسابهای دریافتنی و پرداختنی جاری شرکا) منظور شود
♦️ قرض و ودیعه دریافتی و پرداختی
♦️ وجوه دریافتی ناشی از جبران خسارت
♦️ انتقالی بین حسابهای بانکی اشخاص در صورتی که مربوط به درآمد نباشد
♦️ مبالغ دریافتی و پرداختی اشخاص به عنوان واسطه با توجه به نوع کسب و کار اشخاص حقیقی
تراکنش های بانکی قابل بررسی
تراکنشهای بانکی که در هیچ یک از گروههای بالا قرار ندارند، توسط سازمان مالیاتی جهت تعیین منشا و مبدا رسیدگی میشوند. در صورتی که این تراکنشها با ارائه اسناد مثبته غیردرآمدی تشخیص داده شوند مشمول مالیات نیست؛ اما اگر به هر ترتیبی مشخص شود این تراکنشها منشا درآمدی دارند، مشمول مالیات تراکنش های بانکی خواهند بود.
تراکنش های بانکی مشمول پرداخت مالیات نیست!
تراکنش های بانکی با هر مبلغی به تنهایی ماخذ دریافت مالیات نیست. نکتهای که در خصوص تراکنش بانکی و مالیات وجود دارد این است که در مواردی سازمان مالیاتی پس از رسیدگی به تراکنشها و حسابهای بانکی افراد به درآمدهای کتمان شده و یا وجوهی با منبع نامشخص دست مییابد؛ در این گونه موارد، در صورتی که مودی مستنداتی برای اثبات غیردرآمدی بودن این وجوه نداشته باشد، کلیه این درآمدها مشمول مالیات تراکنش های بانکی خواهند بود. به بیان سادهتر مسئلهای به نام مالیات بر حساب بانکی یا مالیات بر تراکنشهای بانکی وجود ندارد.
🔻 نکته
از دید سازمان مالیاتی، هر تراکنش واریز وجه، درآمد تلقی میشود؛ مگر اینکه مودی با اسناد و مدارک معتبر غیردرآمدی بودن آن را اثبات نماید.
نحوه محاسبه مالیات تراکنش های بانکی
از آنجا که مالیات بر تراکنشهای بانکی مبحث جدیدی است، در متن قانون مالیاتهای مستقیم، قانونی با عنوان قانون مالیاتی تراکنش های بانکی وجود ندارد. در حقیقت فرمول محاسبه مالیات تراکنش های بانکی از سوی سازمان مالیاتی تعیین نشده است. بلکه در صورتی که تراکنشهای بانکی ورودی پس از رسیدگیها، درآمد کتمان شده تلقی شوند و یا دلیل محکمی برای غیردرآمدی بودن آنها وجود نداشته باشد، بر اساس شخصیت صاحب حساب (اعم از حقیقی یا حقوقی) مشمول مالیات بر درآمد میشوند. به این ترتیب نحوه محاسبه مالیات بر گردش حساب به صورت زیر است:
🔹 مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی و یا مالیات بر درآمد اتفاقی (هدیه یا کمک بلاعوض) برای اشخاص حقیقی و حقوقی (ماده 119 ق.م.م) بر اساس نرخ مصوب ماده 131 قانون مالیاتهای مستقیم محاسبه میشود
🔹 مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی در صورتی که تراکنش های بانکی در حکم درآمد حاصل از فعالیت اقتصادی باشد، بر اساس نرخ ماده 105 ق.م.م و به صورت زیر محاسبه و دریافت میشود:
قانون تراکنش های بانکی برای مالیات قابل پرداخت اشخاص حقوقی | درآمد مشمول مالیات * 25% |
🔻 نکته
به مبالغ فوق برای کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی، جریمهای معادل 30% مالیات محاسبه شده به عنوان جریمه کتمان درآمد اضافه میشود. این جریمه غیرقابل بخشش است. (ماده 192 ق.م.م)
راهکارهای پیشگیری از تخصیص مالیات تراکنش های بانکی
مهمترین اقدام برای پیشگیری از تخصیص مالیات تراکنش های بانکی و جرائم آن، شفافیت کلیه اطلاعات مالی و پولی است. راهکارهای زیر نیز میتواند به شما از قرار گرفتن در این قبیل چالشها کمک نماید:
🔹 تهیه و نگهداری مستندات از کلیه وجوه ورودی و خروجی به حساب
🔹 افشای کامل و دقیق کلیه اطلاعات مالی و پولی و مطابقت اظهارنامه عملکرد و اظهارنامه ارزش افزوده و صورت معاملات فصلی
🔹 دریافت مبلغ پیش دریافت با صدور پیش فاکتور
🔹 پرداخت پیش پرداخت خرید ابزار و ماشین الات و یا خرید خدمات با دریافت پیش فاکتور
🔹 اجتناب از گردش پولی بیدلیل در حساب بانکها. مثلا از حساب شخصی به حساب شرکت و یا برعکس
🔹 اجتناب از انجام تراکنشهای غیرمرتبط با موضوع فعالیت شرکت؛ به عنوان مثال اگر موضوع شرکت تولید مواد غذایی است، خرید ماشینآلات تولید کولر کاملا بیربط و مشکوک است
🔹 اجتناب از واگذاری چکهای دیگران به حساب و نقد کردن آنها بدون داشتن رابطه خریدار و فروشنده
🔻 نکته
برای اینکه بتوانید به خوبی از پرونده مالیاتی خود دفاع نمایید، باید علاوهبر اطلاع از کلیه قوانین و بخشنامههای مرتبط، از تجربه کافی نیز برخوردار باشید؛ به ویژه برای تهیه لایحه دفاعیه تراکنش بانکی بر اساس قوانین مالیاتی و آرای دیوان عدالت اداری در مورد تراکنش های بانکی نیازمند دانش و بینش مالیاتی هستید؛ این توانمندی مختص افراد خبره در حوزه مسائل مالیاتی است. در نتیجه بهترین راهکار، استفاده از خدمات مشاوره مالیاتی و کمک گرفتن از کارشناسان باتجربه مالی و مالیاتی در دفاع از پرونده مالیاتی است.
نحوه رسیدگی به تراکنش های بانکی و اطلاعات پولی و مالی تا سال 1399
سازمان مالیاتی در راستای شفاف سازی نحوه رسیدگی به اطلاعات مالی و پولی مودیان و تعیین مالیات تراکنش های بانکی، بخشنامه شماره 200/5549/ص مورخ 1401/3/26 را با مفاد زیر ابلاغ نمود:
- تبیین روش محاسبه و مطالبه مالیات ناشی از اطلاعات مالی و پولی نظیر تراکنشهای بانکی برای عملکرد 1399 و قبل از آن
- نحوه انجام اقدامات ضروری در خصوص اعتراضات مودیان به برگ ارزیابی مالیات برآوردی
- تاکید بر اثبات غیردرآمدی بودن واریزی به حسابهای بانکی متصل به ابزار پرداخت (پوز) توسط شخص مودی
در ادامه میتوانید تصاویر جدیدترین ابلاغیه در زمینه مالیات تراکنش های بانکی را مشاهده نمایید:
کلام آخر
مالیات تراکنش های بانکی یکی از موضوعات مالی و مالیاتی مهم اما کمتر شناخته شده است؛ این مالیات از تراکنشهای بانکی که جنبه درآمدی دارند دریافت میشود که در بخشنامه 200/99/16 مورخ 99/1/31 با جزئیات به آن پرداخته شده است. ما نیز در این مقاله تلاش کردیم شما را با اصلیترین نکات آن با استناد به قوانین و بخشنامهها آشنا نماییم.
از آنجا که بر اساس قوانین جدید سازمان مالیاتی، این مسئله در سالهای اخیر اهیمت ویژهای پیدا کرده است؛ آموزش نحوه برخورد با مالیات تراکنش های بانکی مشکوک یک مهارت حیاتی برای کلیه حسابداران محسوب میشود. نکتهای که در این خصوص وجود دارد، این است که آشنایی با قوانین برخورد با مالیات تراکنشهای بانکی حتی برای کسانی که اطلاع زیادی از حسابداری ندارند، نیز کاربردی و قابل استفاده است؛ تا بتوانند از خسارات مالی جلوگیری نمایند.