منو
در مقالات قبلی در مورد حسابرسی، آیین رفتار حرفه ای حسابرسی و همچنین در مورد مشخصات یک حسابرس مستقل حسابرسی و دسته بندی و هدف حسابرسی صحبت شد حال می‌پردازیم به این موضوع که حسابرسان از چه مواردی باید اطمینان حاصل کنند؟ و استانداردهای حسابرسی چیست؟ یعنی استانداردهایی که یک حسابرس مستقل میبایستی رعایت نموده تا مورد قبول واقع گردد.
به همین منظور حسابرس (حسابرسان) داخلی میبایستی اطمینان حاصل کنند که
بدین منظور حسابرس داخلی با روشهایی که در چهارچوب استانداردهای بین‌المللی معین نموده و همچنین مقررات وضع شده در اساسنامه و قانون مالیاتهای مستقیم ؛ بیمه و قوانین تعیین شده وزارت کار و امور اجتماعی کلیه امور مالی را تحت نظارت قرارداده و در زمانهای مقرر و حسب مورد آن‌ها را به هیئت مدیره گزارش می‌نماید.
در واقع حسابرس داخلی برخلاف حسابرس خارجی یا مستقل ابزاری کنترلی برای مدیریت صحیح یک شرکت است. وظیفه اصلی حسابرس داخلی نظارت بر اعمال کلیه فعل و انفعالات مالی شرکت از زمان شروع یک تراکنش تا پایان ان است.
مثلا اگر مواد اولیه سفارش داده میشود حسابرس داخلی موظف است تا مشاهده کند که روند سفارش که میزان موجودی ؛ میزان سفارش ؛ شخص سفارش دهنده ؛ قیمت کالا ؛ صحت فاکتور؛ امضاهای مجاز تا رسیدن کالا را طبق ضوابط تعیین شده کنترل و در صورت هرگونه عدم رعایت ضوابط و روشهای تعیین شده آن را به مدیریت گزارش و تعیین تکلیف نماید.
در واقع منظور اصلی از داشتن حسابرس داخلی کنترل سیستم های مالی داخلی یک شرکت و بهبود بخشیدن به روشهای اعمال شده و جلوگیری از سوی استفاده های احتمالی و در نتیجه قابل اعتماد بودن صورتهای مالی برای مدیران یک شرکت می‌باشد.
چه اتفاقاتی در زمان حسابرسی بوجود می اید.
حسابرس یا حسابرسان به هنگام حسابرسی ممکن است اطلاعاتی را از سیستم های گزارشگری شرکت مانند ترازنامه ؛ اظهارنامه مالیاتی ؛ سیستم های کنترلی ؛ اسناد درامد و هزینه ؛ فاکتورها ؛ مراحل صدور صورتحساب و مانده های حساب جمع اوری نموده سپس انها را بررسی جامع نموده و بررسی جامع از تمامی این اطلاعات را به روشی منصفانه و دقیق انجام دهند تا اطمینان حاصل شود که هیچگونه خطای اساسی عمدی و یا غیر عمدی صورت نگرفته است.
توصیه میشود بخوانید: تفاوت حسابرس، ممیز مالیاتی و ذی حساب
استانداردهای حسابرسی پذیرفته شده استانداردهایی هستند که برای حسابرسی شرکتهای خصوصی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این استانداردها در سه دسته خلاصه می‌گردد.
۱ – استانداردهای عمومی. ۲ – استانداردهای میدانی. ۳ – استانداردهای گزارشگری.
بطور کلی استانداردهای حسابرسی پذیرفته شده مجموعه ای از دستورالعملهای سیستماتیک هستند که توسط حسابرسان به هنگام انجام حسابرسی در سوابق مالی شرکتها مورد استفاده قرار می‌دهند. این دستورالعملها برای اطمینان از صحت؛ سازگاری و صحت عملکرد حسابرسان و گزارشها کمک موثری خواهند داشت. باید به خاطر داشت که استانداردهای حسابرسی پذیرفته شده حداقل استانداردهایی هستند که یک حسابرس برای حسابرسی شرکتهای خصوصی استفاده می‌نمایتد.
علاوه به این استانداردها یک هیئت نظارت بر حسابداری شرکت‌هایی که در بورس پذیرفته شده‌اند نیز وجود دارد که میبایستی رعایت گردد.. باید توجه نمود که هر شرکت که مورد حسابرسی قرار می‌گیرد یک فرایند خاص خود داشته که امکان نیاز به انجام یک حسابرسی فراتر از استانداردهای عمومی پذیرفته شده را نیاز داشته باشد. به منظور ارائه یک گزارش صحیح و روشن علاوه بر پیروی از این استانداردها میبایستی از قضاوت حرفه ای و شخصی استفاده نمود.
در سه بخش اول از استاندارد های حسابرسی پذیرفته شده عمومی؛ یک حسابرس مستقل میبایستی دارای صلاحیت حسابرسی که همانا مدارک تحصیلی از یکی ازانجمن های نامبرده و یا مورد تائید انجمن حسابداران خبره ایران باشید. مهارت کافی در اجرای یک حسابرسی از واجبات این امر است.
بعنوان یک حسابرس میبایستی بصورت مستقل عمل نموده و از نظر ظاهر نیزنشان دهید که بطور مستقل عمل مینمائید. بطور مثال وابسته مالی به شرکت مورد حسابرسی نباشید. همچنین در فرایند انجام کار و وظایف خود بصورت حرفه ای و مناسب عمل نمائید.
در اینجا نحوه عملکرد و تعیین روشهای مناسب برای انجام کار را ارائه می‌نماید.
اول اینکه برنامه ریزی کافی برای انجام کار و همچنین نظارت کافی و مناسب برای دستیاران و همکاران خود تهیه و تمامی انها واقف بر وظایف خود می‌باشند.
دوم اینکه بهره مندی از سیستم کنترلهای داخلی و حتی اشخاص مرتبط با عملیات مالی شرکت مانند مشتریان برای ارزیابی و اطمینان از خطرهای سوء استفاده های احتمالی. بطور مثال ارسال نامه به بدهکاران شرکت برای تائید میزان بدهی درج در دفاتر و صورت های مالی شرکت.
برای ارزیابی و ارائه گزارش صورتهای مالی و وضعیت مالی شرکت حتما میبایستی توجه خاص در مورد جمع اوری مدارک و مستندات در حین حسابرسی مبذول دارید. این مدارک میبایستی به منظور ارزیابی ادعاهای مدیریت در مورد صحت یا عدم صحت گزارشهای مالی بصورت سیستماتیک و گویا دسته بندی و فایل گردد.
مرحله بعدی و پس از اینکه حسابرس و با توجه به مدارک و مستندات جمع اوری شده طبق موازین شواهد حسابرسی به این نتیجه رسید که توانسته به یک اجماع نظر برسد می‌تواند مرحله گزارشگری که نتیجه نهائی می‌باشد را ارائه نماید.
شما میتوانید در راستای تکمیل شدن اطلاعات خود، مقالات مرتبط با آموزش استانداردهای حسابداری را نیز مطالعه نمایید. همچنین دانلود استانداردهای حسابداری به فرمت pdf در این مقاله امکانپذیر است.
چهار نکته در استاندارد های حسابرسی پذیرفته شده که قبل از انتشار گزارش میبایستی در نظر بگیرید عبارتند از:
♥ شما بطور شفاف و روشن باید بیان نمایید که آیا صورتهای مالی بر مبنای استفاده از اصول حسابداری پذیرفته شده تهیه گردیده یا خیر.
♥ شما باید بطور شفاف و روشن بیان نمایید که اصول حسابداری پذیرفته شده ( ثبات رویه ) برای تمامی حسابداری مالی اعمال گردیده یا خیر. در صورتی‌که این ثبات رویه در هریک از حسابها اعمال نشده باشد هریک از موارد را میبایستی گزارش نمایید.
بطور مثال امکان دارد یک شرکت روش قیمت گذاری انبار و استفاده از مواد خام را در یک سال مالی نسبت به سال قبل تغییر داده باشد که این تغییر روش در قیمت تمام شده و همچنین سود ایرازی تاثیر گذار می‌باشد.
♥ شما میبایستی حتما اطمینان حاصل نمایید که افشای اطلاعات در صورتهای مالی بصورت کافی که بیانگر فعالیت شرکت می‌باشد انجام پذیرفته یا خیر. این اطلاعات میبایستی بطور شفاف طبق یادداشت های ضمیمه صورتهای مالی ارائه شده ذکر گردد.
♥ و در نهایت شما میبایستی نظر حرفه ای خود را در مورد اینکه ایا صورتهای مالی تهیه و ارائه شده توسط مدیریت شرکت بصورت شفاف و منصفانه از هر لحاظ قابل اعتماد می‌باشد یا خیر. در صورتی که بنظر حرفه ای شما بخش یا بخش‌هایی از صورتهای مالی دارای ابهاماتی هستند یا خیر نیز در هز مورد میبایستی مشخص و گزارش گردد. مثلا اگر در ارزیابی میزان بستانکاران نسبت به آن‌چه‌که در گزارشات مالی عنوان شده شک و شبه ای وجود دارد میبایستی میزان و مقدار و عدم صحت ان گزارش گردد.
پیشنهاد میشود بخوانید: دانلود رایگان چک لیست افشا در صورت های مالی
در قسمت های فوق راجع به وظایف و مسئولیتهای یک حسابرس در حین انجام حسابرسی و برای اینکه بتواند نظر خود را با اطمینان در گزارش خود بیان نماید گفتیم.
حال می‌پردازیم به اینکه چطور و چگونه یک حسابرس می‌تواند اطمینان حاصل نماید که صورت های مالی ارائه شده برای حسابرسی شفاف و قابل اطمینان می‌باشد. برای اینکار نیاز به مدارک و سندهایی می‌باشد که ما آن را شواهد حسابرسی نامیده و به چهار دسته تقسیم می‌نماییم.
شواهد حسابرسی شامل اسنادی می‌باشد که در طول زمان حسابرسی و بر مبنای برنامه از قبل تعیین شده برای اثبات نظر خود استفاده می‌نمایید. به هنگام کار بر روی یک پروژه حسابرسی شما با انواع شواهد مانند کتبی ؛ شفاهی و غیره روبرو می‌شوید. این اسناد می‌تواند ارائه شده از طرف مشتری ؛ کارکنان شرکت یا اشخاصی که طرف معامله با شرکت باشند مانند تهیه کنندگان مواد اولیه یا ماشین الات و غیره تهیه گردد.
برای ارزیابی صحیح وضعیت مالی شرکت و بطور کلی صحت صورتهای مالی شواهد جمع اوری شده میبایستی بیانگر توانائی و صحت کامل اطلاعات صحیح را داشته باشد. به‌همین منظور این توانایی و صحت اطلاعات و شواهد را در چهار مفهوم کلی بشرح ذیل میتوان بیان کرد.
الف – اصالت و طبیعت شواهد. در این قسمت شکل شواهد عنوان میشود. مثلا شفاهی؛ تصویری و یا کتبی.
ب – مناسب بودن شواهد. در این قسمت میتوان به کبفیت و ارتباط و اعتبار ان را ملاک قرارداد.
ت – کفایت. در این قسمت مقدار شواهد حسابرسی میبایستی کافی برای ارزیابی ادعا کننده گان صحت ارائه صورتهای مالی را میبایستی بدست اورد. مثلا در صورتی‌که تعداد بدهکاران 150 نفر باشد میبایستی تصمیم گرفت چند نفر بدهکار را برای صحت بدهی خود به شرکت را مورد تائید قرارداد.
ث – ارزیابی. تصمیم بر اینکه شواهد به اندازه کافی قانع کننده می‌باشند یا خیر. این موضوع به حسابرس این امکان را می‌دهد که بتواند نظر خود را شکل داده و موثر در تصمیم گیری نهائی باشد.
تعریف نظر حسابرسی عبارتست از بیانیه ای که توسط حسابرسان مستقل به صورتهای مالی شرکتی که مورد حسابرسی قرارگرفته را بیان می‌کند. این نظریه برای افراد و یا سازمان‌هایی که ذینفع در شرکت مورد نظر هستند بسیار مهم است.
بعلت اینکه به این افراد این اگاهی را می‌دهد که آیا اطلاعات ابرازی توسط مدیران در صورتهای مالی صحیح است یا خیر و می‌توانند از این اطلاعات برای تصمیم گیری استفاده نمایند. علاوه بر ان به صورت غیر مستقیم به سایر کاربران صورتهای مالی اطلاع می‌دهد که عملکرد مدیران ارشد و سایر مدیران دیگر ان شرکت چگونه بوده است.
بطور کلی با توجه به نمودار زیر میتوان نتیجه حسابرسی را به دو وضعیت کلی تقسیم نمود.
۱ – نظریه اصلاح نشده Unmodified opinion: نظریه اصلاح نشده به شرایطی اتلاق می‌گردد که حسابرسان به این نتیجه می‌رسند که صورتهای مالی ارائه شده و با عنایت به یادداشتهای ضمیمه ان مطابق با استانداردهای حسابداری و آئین نامه های پذیرفته شده تهیه و ارائه گردیده است.
همان‌طوری‌که در بالا نیز ذکر گردیده ؛ نظریه اصلاح نشده به صورتهای مالی اطلاق می‌گردد که استانداردهای قابل قبول را رعایت نموده و کلیه صورتهای مالی مطابق و در چهارچوب آیین‌نامه های اجرائی تنظیم و ارائه می‌گردد. این نظریه هنگامی ارائه می‌گردد که حسابرسان بررسی های کافی و مستندات محکم و مناسب ذکر شده در صورتهای مالی را بدست آورده‌اند.
باید توجه نمود که حسابرس اطمینان مطلق را در صورتهای مالی ارائه نمی‌نماید. به همین دلیل از کلمه ( از همه لحاظ مهم ) استفاده می‌نمایند. در اینجا از همه لحاظ مهم بدین معنی است که ممکن از اشکالاتی در صورتهای مالی باشند که زیاد مهم نبوده که به اصل صورتهای مالی خدشه عمده بوجود امده باشد.
۲ – نظریه اصلاح شده: نظریه اصلاح شده به سه نوع دیگر فرعی تقسیم می‌گردد که صورتهای مالی از نظر مادی با موضوعات مهم تهیه نشده‌است.
در نظریه واجد شرایط ؛ در نوع حسابرسی اصلاح شده به شرایطی گفته میشود که در ان حسابرسان پس از برسی های خود نتیجه می‌گردند که ناسازگاری‌هایی در صورتهای مالی وجود دارند. با این حال این ناسازگاریها چندان گسترده نیستند. در اینصورت حسابرس با عنایت به جمیع جهات از قضاوت های متکی بر تجربه شخصی استفاده نموده و درواقع داوری حسابرس که متکی بر تجربه می‌باشد ملاک گزارش قرار می‌گیرد.
نظریه منفی به صورتهای مالی اتلاق می‌گردد که در ان حسابرسان پس از بررسی صورتهای مالی به این نتیجه رسیده اند که صورتهای مالی دارای اشتباهات فاحش و فراگیر بوده بطوریکه نه تنها نمی‌توان بر آن‌ها صحه گذاشت بلکه دارای بار منفی داشته و غیر قابل قبول هستند.
بطور مثال وقتی صورتهای مالی از استانداردهای قابل قبول حسابداری طبعیت نکرده باشند و یا صورتهای مالی بطور کلی بیانگر واقعیت وضعیت شرکت را بطور شفاف و روشن بیان نمی‌نماید. در مقایسه با نظریه واجد شرایط در این نظریه بار منفی صورتهای مالی بسیار جدی تر به نظر می‌ایند.
پیام این نظریه برای کاربران صورت های مالی این است‌که نباید در تصمیم گیری های خود به این صورت های مالی اعتماد کنند.
سلب نظریه مسئولیت بسیار متفاوت از نظریه منفی و نشریه واجد شرایط می‌باشد. در این نظریه پیام حسابرس این است‌که در حین انجام حسابرسی نتوانسته به مدارک و مستندات دسترسی پیدا نماید. عدم دسترسی به مدارک و مستندات مورد نیاز در اختیار حسابرس گذاشته نشده بطوریکه بتواند موجب رسیدن به یک نظریه برسد.
مثلا عدم همکاری مدیریت در به‌دست آوردن مدارک و یا عدم همکاری بدهکاران در تائیدیه میزان بدهی از موارد مورد نظر است بطوریکه حسابرس نمی‌تواند از هیچ طریقی به مدارک مورد نیاز دسترسی پیدا نماید. به‌عبارت دیگر حسابرس معتقد است به ان دسته از مواردی که نمی‌تواند دسترسی داشته باشد حتما نادرست بوده و بطور فراگیر بر روی صورت های مالی اثر گذار است.
طبق قانون تجارت شرکتهای با مسئولیت محدود ملزم به داشتن حسابرس نیستند. شرکتهای دولتی نیز همان‌طوری‌که قبلا توضیح داده شد تابع حسابرسی دولتی هستند که به گونه ای بسیار متفاوت با حسابرسی مورد بحث ما هستند.
تنها در مورد شرکتهای سهامی عام و پذیرفته در بورس است که قانون انها را ملزم به داشتن حسابرس مستقل می‌نماید. اما در مورد شرکتهای سهامی خاص که ماده 144 قانون تجارت اینگونه شرکتها را ملزم به داشتن بازرس قانونی نموده و شرح واجد بودن و مسئولیت آن‌ها را طبق مفاد قانونی معین می‌نماید.
پیشنهاد میشود بخوانید: تفاوت حسابرس مستقل و بازرس قانونی
متاسفانه بسیاری از اینگونه شرکتها بطور کامل از مفاد قوانین تبعیت ننموده و افرادی را که بطور جدی واجد شرایط باشند را انتخاب ننموده و حتی بعضا اینگونه افراد نه تنها وظائف و مسئولیت های خود را نمی‌دانند بلکه فقط به دلیل انکه از انها خواسته شده انتخاب می‌گردد. در واقع روح قانون در داشتن بازرس قانونی همان نقش حسابرس مستقل را داشته که اصولا رعایت نمی‌گردد.
گروه پرشین حساب در سال ۱۳۹۱ با کمک پروردگار، با هدف افزایش سطح آگاهی مجریان و مدیران در بازار کار مالی و مالیاتی کشور فعالیت خود را آغاز نمود تا به عنوان یک مرجع تخصصی در این حوزه شناخته شود. به اعتقاد ما هر چقدر سطح اگاهی فعالان اقتصادی و مجریان خدمات حسابداری و مالیاتی افزایش پیدا کند، بی شک هم مدیران کشور دغدغه ای بابت توسعه بازار و کسب سود نخواهند داشت و هم حسابداران و کارشناسان خدمات مالیاتی در بازار پر رونق این خدمات رکوردهای درآمدی خوبی را رقم میزنند. به امید داشتن یک جامعه همیشه شاد همراه با رونق بازار کار و تجارت.
