منو
در این مقاله قبل از اینکه به موضوع اصلی که همان نیاز مدیران هلدینگ از حسابداران است بپردازیم در مورد اینکه هلدینگ چیست و به چه منظور اینگونه شرکتها ایجاد و یا تاسیس می‌گردند و چند نوع شرکت هلدینگ داریم بحث می‌کنیم در پایان نیز یک مثال مرتبط ارائه شده است.
هلدینگ یک کلمه انگلیسی به معنای نگهدارنده است که در این مبحث شرکت هلدینگ به شرکتهایی اطلاق میگردد که بطور کلی و به خودی خود دارای فعالیت بخصوصی نیستند. شرکت های هلدینگ شرکتهایی هستند که با سرمایه گذاری در شرکتها با فعالیتهای گاها مختلف یا همسو انها را تحت کنترل خود دراورده و اینگونه شرکتهای زیر مجموعه هلدینگ مستقیما زیر نظر مدیران و یا هیئت مدیره هلدینگ اداره می‌شود.
شرکت های هلدینگ با خرید سهام عمده که میتواند تا 100٪ سهام یک شرکت باشد یا تاسیس یک شرکت و دارا بودن اکثریت سهام و حق رای در شرکتهای زیر مجموعه انها را کنترل نمایند. به اینگونه شرکتها شرکتهای فرعی یا وابسته گفته می‌شود که هرکدام دارای شخصیت مستقل داشته اما از نظر اداره ان تحت نظر شرکت مادر یا شرکت هلدینگ می‌باشند.
اینگونه شرکتهای هلدینگ فقط به یک رشته از فعالیتهای اقتصادی ورود می‌کنند و سهام شرکتهایی را تحت کنترل قرار میدهند که در یک رشته اقتصادی فعالیت دارند مانند هلدینگ شرکتهای پتروشیمی یا نفت و برق و غیره.
همانطوریکه ذکر شد اینگونه شرکتها تخصصی عمل می‌کنند وفعالیت شرکتهای فرعی را میتوان با هم مقایسه و موفقیت یا عدم موفقیت مدیران انها را مورد ارزیابی قرارداد.
مثلا در یک هلدینگ پتروشیمی که دارای 10 شرکت فرعی تولید مواد پتروشیمی هستند با مطالعه و مقایسه صورت های مالی و انالیز انها با توجه به اینکه در یک رشته فعالیت می‌نمایند موفقیت انها را در اداره شرکت تحت کنترل خود ارزیابی نمود.
همانطوری که ذکر شد شرکت های فرعی بصورت مستقل عمل می‌کنند. این شرکتها میتوانند شرکتهای سهامی عام و یا خاص باشند که در هرصورت دارای مدیران مستقل و تعییین شده از طرف هلدینگ هستند . انچه که مورد نیاز ارزیابی اینگونه شرکتها برای شرکت هلدینگ میباشد که میبایستی توسط حسابداران و مدیر مالی تهییه گشته و به شرکت هلدینگ ارائه نمایند:
از انجایی که تمامی شرکتهای فرعی دارای یک نوع فعالیت یا فعالیتهای مشابه می‌باشند برای شرکت مادر ( هلدینگ) بسیار ساده خواهد بود تا عملکرد هر شرکت را ارزیابی نماید.
در صورتیکه هلدینگ تمامی سرمایه گذاری خود را در یک نوع فعالیت یا فعالیت های مشابه قراردهد امکان این که در یک سال مالی مثلا مانند تحریم دچار مشکلات مالی گردد و نتوانند فعالیت عادی داشته باشند شرکت هلدینگ نیز دچار مشکلات در مقابل سهامداران خود شده و دچار افت قیمت سهام می گردد.
شرکت هلدینگ هایی که تخصصی عمل نکرده و در شرکتها با فعالیت های مختلف سرمایه گذاری مینماید. مثلا یک شرکت هلدینگ میتواند سهام عمده شرکتهای مثل تولید کننده لبنیات ؛ سیمان ؛ لوازم ارایشی ؛ خرید و فروش طلا و جواهرات ؛ هتلداری و غیره سرمایه گذاری و تحت کنترل خود دراورند. هردو نوع هلدینگ دارای مزایا و مضرات منحصر به خود را از نظر کنترل مالی داشته باشند که به ان می‌پردازیم.
اینستکه بقول ضرب المثل معروف تخم مرغ های خود را در یک سبد نچیده که در صورت از بین رفت سبد کلیه تخم مرغ ها نیز از بین برود. مثلا اگر شرکت هلدینگ سرمایه خود را در شرکتهای فرعی که در یک راستا فعالیت ندارند پخش نماید شانس اینکه بتواند سرمایه سهامداران را حفظ نموده و سودسهام خوبی به انها اراده نماید بسیار بیشتر است.
مثلا میتوانند قسمتی از سرمایه خود را در تولید شرکتهای فرعی بستنی سازی و قسمتی دیگر را در شرکت چتر سازی سرمایه گذاری نمایند. دراینصورت اگر تابستان داغ باشد فروش بستنی افزایش و برعکس اگر زمستان بارانی باشد فروش چتر بیشتر می‌شود. در نتیجه از این منظر اینگونه شرکتها همیشه میتوانند سود دهی داشته باشند.
با توجه به مطالب فوق نمیتوان مضرات زیادی برای اینگونه شرکتهای فرعی قائل شد . تنها مضرات اینگونه شرکتها این است‌که میبایستی نیروهای متخصص متعدد داشته باشند تا بتوانند شرکتهای فرعی را اداره و کنترل کنند . ضمن اینکه مقایسه بین عملکرد مدیران را فقط در قالب صورتهای مالی میتوان قضاوت نمود.
یکی از شیوه هاي اصلی تحلیلگران مالی در ارزیابی شرکتها، استفاده از صورتهاي مالی آنهاست.
در مورد صورتهای مالی که بیانگر فعالیتهای شرکت های فرعی می‌باشند همانند شرکتهای فرعی تخصصی میباشد که توسط حسابداران شرکت هلدینگ بررسی و مورد ارزیابی قرار می گیرد. انچه که حسابداران شرکت هلدینگ میبایستی مورد بررسی و ارزیابی قراربدهند به‌قرار ذیل میباشد.
مقایسه صورتهای مالی چند دوره ترجیحا 5 دوره مالی یک شرکت. در این روش ارقام ۵ دوره حساب سود و زیان و ترازنامه یک شرکت را با مقایسه و میزان سود دهی و موفقیت شرکت را میسنجند.
| 1398 | 1397 | 1396 | 1395 | 1394 | شرح |
| 166 | 155 | 139 | 125 | 120 | فروش |
| 145 | 132 | 125 | 111 | 108 | قیمت تمام شده |
| 21 | 23 | 14 | 14 | 22 | سود ناخالص |
| 9 | 6 | 8 | 7 | 6 | هزینه های عمومی و اداری |
| 4 | 3 | 2 | 1 | 4 | هزینه های مالی |
| 4 | 7 | 2 | 3 | 6 | مالیات بردرامد |
| 4 | 7 | 2 | 3 | 6 | سود خالص |
در صورتیکه سال 1394 را سال پایه قرارداده و فرض کنیم که افزایش در فروش و قیمت تمام شده با نرخ تورم تعدیل شده باشد (قیمت ها همگی ثابت نسبت به سال پایه)
| 1398 | 1397 | 1396 | 1395 | 1394 | شرح |
| 38.33٪ + | 29.2 ٪ + | 15.8٪ + | 4.2٪ + | ٪100 | فروش |
| 34.26٪+ | 22.22٪+ | 15.74٪+ | 2.83٪ + | ٪100 | قیمت تمام شده |
| 4.54٪ – | 4.54٪ + | 36.36٪ – | 36.36٪ – | ٪100 | سود ناخالص |
| 50.0٪ + | 0.00٪ | 33.33٪+ | 16.66٪ + | 100٪ | هزینه های عمومی و اداری |
| 0.00٪ | 25٪ – | 50٪ – | 75٪ – | 100٪ | هزینه های مالی |
| 33.33٪ – | 16.67٪+ | 66.67٪ – | 50.0٪ – | 100٪ | مالیات بردرامد |
| 33.33٪ – | 16.66٪+ | 66.66٪ – | 50٪ – | 100٪ | سود خالص |
نتیجه: تحلیل فوق نشان میدهد علیرغم افزایش در فروش سالیانه شرکت نتوانسته هزینه ها را کنترل نموده که منجر در واقعیت به سود دهی واقعی نرسیده.
۱ – علیرغم افزایش در فروش به چه علت سود سالیانه تنزل نموده
۲ – به چه علت قیمت تمام شده کالا افزایش یافته
3 – علیرغم کاهش در هزینه های مالی ( بهره ) شرکت به سود دهی نرسیده
۴ – چرا سود خالص سالیانه روند مناسبی نداشته و دارای نوسانات مختلف است
۵ – علت بالا رفتن سود خالص در سال 97 ناگهان زیاد شده
ارقام به میلیون 28/12/1397 ارقام به میلیون 28/12/1398 ارقام به میلیون 28/12/1397
ارقام به میلیون 28/12/1398
| شرح | ارقام به میلیون 28/12/1398 | ارقام به میلیون 28/12/1397 | شرح | ارقام به میلیون 28/12/1398 | ارقام به میلیون 28/12/1397 |
| وجوه نقد و اوراق بهادار کوتاه مدت | 47500 | 36800 | بدهیهای جاری | 32600 | 32600 |
| حسابهای دریافتنی | 37200 | 41000 | بدهیهای بلند مدت | 45100 | 45100 |
| موجودی کالا | 41300 | 28400 | پیش دریافتها | 25000 | 25000 |
| سپرده و پیش پرداختها | 158000 | 142000 | جاری کارکنان | 800 | 800 |
| جمع داراییهای جاری | 284000 | 248200 | جمع بدهیهای جاری | 103500 | 103500 |
| سرمایه گذاریهای بلند مدت | 120000 | 120000 | سرمایه | 300000 | 300000 |
| خالص داراییهای ثابت | 86000 | 98000 | صرف سهام | 20000 | 20000 |
| خالص سایر داراییهای نامشهود | 22000 | 20000 | سود وزیان انباشته | 88500 | 88500 |
| جمع داراییهای ثابت | 228000 | 238000 | جمع حقوق صاحبان سهام | 408500 | 408500 |
| جمع کل داراییها | 512000 | 486200 | جمع کل بدهیها و سرمایه | 512000 | 512000 |
حال می‌پردازیم به تجزیه و تحلیل ترازنامه که نسبت های مالی نامیده می‌شود. روابط بین دو یا چند رقم از یک ترازنامه و سود وزیان (صورتهای مالی) را تجزیه و تحلیل نسبتهای مالی میگویند که امروزه بسیار متداول و مورد استفاده تحلیلگران و حسابداران جهت تعیین سود دهی و سلامت یک بنگاه اقتصادی قرارمیگیرد. این نسبتها نشان خواهند داد که موقعیت و سلامت در چه وضعی هستند و برای سرمایه گذار بسیار حیاتی میباشد.
نسبت های مالی معمولاً در چهار گروه زیر طبقه بندی شده اند:
بدهیهای جاری / داراییهای جاری = نسبت جاری
284000/103500=2.74
نسبت فوق بیانگر این است‌که بستانکاران میتوانند اطمینان داشته باشند که مطالبات انها و در سررسید پرداخت خواهد شد زیرا مطالبات شرکت 2.74 برابر بدهیهای شرکت است.
در این نسبت طلبکاران می‌خواهند اطمینان داشته باشند که شرکت توانایی این را دارد که سریعا در صورت لزوم طلب خود را وصول کنند. در این فرمول از نقدینگی و اوراق بهادار کوتاه مدت و حسابهای دریافتنی استفاده مینمائیم. پیش پرداختها و موجودی کالا در این فرمول به حساب نمی‌ایند زیرا تبدیل انها به وجوه نقد ممکن است زمان بر باشد
(بدهیهای جاری + پیش دریافتها) / وجوه نقد و اوراق بهادار کوتاه مدت + حسابهای دریافتنی = نسبت آنی
(32600+25000)/(37200+47500)=1.47
این نسبت خوبی است برای باز پرداخت دیون شرکت
همانطوریکه میتوان متصور شد هدف نهایی سرمایه گذاران دریافت سود متناسب با مبلغ سرمایه گذاریشان هستند. سرمایه گذاران انتظار دارند تا در مقابل سرمایه ای که در اختیار دیگران (یک شرکت و یا یک فرد) می‌گذارند اولا مطمئن باشد و ثانیا سود مناسب و خوبی دریافت نمایند.
لذا با توجه به اینکه دراختیار گذاشتن سرمایه در یک سازمان ریسک بالاتری نسبت به سود سپرده نزد بانکها است؛ سرمایه گذاران انتظار سود بالاتری نسبت به سود سپرده بانکها دارند. این نسبتها میتواند نسبت سود دهی یک سرمایه گذاری را مشخص نماید.
مثلا در مثال بالا سود خالص نسبت به فروش در سال 1398
فروش خالص/سودخالص = نسبت سود خالص به فروش
4000000/166000000=2.41٪
البته توجه داشته باشید که این رقم برای سرمایه گذاران جالب نیست. اما اقلام مثل بهره بانکی که در هزینه ها است توانسته چهره بدی از سود نشان دهد در حالیکه بهره پرداختنی برای افزایش فروش بوده و میتواند از هزینه ها حذف گردد
نسبت دیگری که میتواند بیانگر کارامدی شرکت را بیان کند نسبت سود ناخالص نسبت به فروش است. این نسبت سود عملیاتی شرکت را بیان میکند.
فروش/سودناخالص=نسبت سود ناخالص به فروش
21000000/166000000=12.65٪
معیار دیگری که میتواند در بکارگیری موثر دارائیها را در نظر گرفت نسبت به سود به معدل داراییهای شرکت است.
(کل دارائیهای اول دوره + کل دارائیها در پایان دوره)/سود ناخالص =نسبت سود ناخالص به متوسط داراییها
(2/(512000 + 486200))/21000000=42٪
یکی دیگر از شاخص های بازدهی سرمایه نسبت قیمت روز هرسهم نسبت به سود هرسهم است مثلا اگر قیمت روز یک سهم برابر با 220 ریال و سود متعلق به یک سهم برابر 22 ریال باشد.
10.36٪=228/22=P/E= نسبت قیمت به سود
در صورتی که این روند رو به افزایش باشد بیانگر این است‌که شرکت در حال رشد بوده و قیمت ان رو به افزایش است و البته کاهش ان نگران کننده خواهد بود.
بازدهی سود سهام هم یکی دیگر از شاخص های تعیین کننده وضعیت شرکت است.
0.96٪=228/22=E/P=نسبت سود به قیمت
در این فرمول که میتوان گفت قدرت سود اوری هر سهم را معین میکند در واقع توان مدیریت شرکت در سود اوری رانشان میدهد وعامبل برای تشویق سرمایه گذاری میباشد.
به طور کلی سود اوری هر واحد تجاری و تولیدی بستگی به میزان فعالیت ان و استفاده از دارائیهائی هستند که در اختیار مدیران میباشد. بطور مثال
شرکت گل پرور – ارقام به ملیون
متوسط موجودی/قیمت تمام شده کالای فروخته شده=گردش موجودی کالای ساخته شده
(/2(145+132))/145=1070
علل پایین بودن این رقم میتواند:
۱ – ناشی از توانائی فروش کالا باشد
۲ – افزایش تولید طی دوره به دلایلی مانند ترس از بالا رفتن قیمتها یا استفاده بهینه از خط تولید و یا رکود اقتصادی برای فروش کالا باشد. اما نکته منفی ان هزینه های جانبی مانند هزینه انبار داری و یا عدم گردش نقدینگی و نگهداری ان باشد. از طرفی از عواقب بالا بودن این نسبت میتوان ناتوانی شرکت در پاسخگوئی به نیاز بازار (مشتریان) باشد.
نکته. همین نفرمول نسبت را میتوان برای انبار مواد اولیه نیز بکار برد.
در این نسبت که از تقسیم فروش بر متوسط حسابهای دریافتنی بدست میاید بیانگر قدرت مدیریت در بکارگیری ابزار مناسب جهت نقدینگی شرکت میباشد. اما بدلیل انکه بطور کلی شرکتها میزان فروش نقدی و غیر نقدی را از هم تفکیک نمی‌کنند به این نسبت نمیتوان اعتماد زیاد نمود. مثلا در شرکت اسمان ابی برای سال 1398 ازقام به میلیون
متوسط حساب دریافتنی/فروش خالص=گردش حسابهای دریافتنی
(2/(280+262))/1625=5.98دفعه در سال
متوسط دوره وصول از بدهکاران
61=365/5.98=گردش بدهکاران/تعداد روز درسال=متوسط وصول از بدهکاران
در اینصورت اگر فرض کنیم که این شرکت فروش نقدی نداشته و همه فروش به مشتریان نسیه است ۶۱ روز طول میکشد تا وجوه فروش دریافت گردد.
شرکت گل پرور سال مالی ۹۸
0.20 = 103500 / 512000 = جمع داراییها / جمع بدهیها = جمع بدهیها به داراییها
این نسبت بیانگر انستکه 20٪ یا 5/1 دارائیهای شرکت توسط بستانکاران تامین میگردد. بعبارت دیگر ریک سرمایه گذاری در این شرکت پائین بوده چرا که دارائیهای شرکت توسط سهامداران تامین گشته و در صورت ورشکستگی شرکت توانائی پرداخت سرمایه اصلی سهامداران را از منایع فروش دارائیهای خود دارد.
استفاده کننده گان صورت های مالی و تجزیه و تحلیل ارقام ارائه شده از طرف شرکتها و همچنین نسبت های مالی بسیار ساده بوده و میبایستی در نطر بگیرند که ارقام ارائه شده مربوط به گذشته و هم چنین نحوه محاسبه صورتهای مالی است.
مثلا یک شرکت میتواند رویه های استانداردهای حسابی را در نظر نگرفته باشد. یا در نحوه قیمت تمام شده کالا طی دوره های مختلف تغییراتی بوجود اورده باشد. عوامل دیگری مانند اینکه یک شرکت در یک یا دو سال مالی در حال سرمایه گذاری و رشد باشد در نتیجه دارای نقدینگی کمتر بوده که در سالهای بعد مثمر ثمر واقع میگردد. در نتیجه میزان نقدینگی میتواند بسیار پائین باشد.
کلام پایانی
سرمایه گذاران (مانند شرکتهای هلدینگ) در استفاده از تحلیلهای مالی میبایستی در استفاده از نسبتها و تجزیه و تحلیل مالی بسیار محتاط بوده و تنها به این محاسبات اتکا ننموده و جوانب دیگر یک شرکت مانند تعداد رقبا ؛ بازار محصولات مشابه و غیره را نیز در نظر داشته باشند.
گروه پرشین حساب در سال ۱۳۹۱ با کمک پروردگار، با هدف افزایش سطح آگاهی مجریان و مدیران در بازار کار مالی و مالیاتی کشور فعالیت خود را آغاز نمود تا به عنوان یک مرجع تخصصی در این حوزه شناخته شود. به اعتقاد ما هر چقدر سطح اگاهی فعالان اقتصادی و مجریان خدمات حسابداری و مالیاتی افزایش پیدا کند، بی شک هم مدیران کشور دغدغه ای بابت توسعه بازار و کسب سود نخواهند داشت و هم حسابداران و کارشناسان خدمات مالیاتی در بازار پر رونق این خدمات رکوردهای درآمدی خوبی را رقم میزنند. به امید داشتن یک جامعه همیشه شاد همراه با رونق بازار کار و تجارت.
