شیوه قانونی و اصولی پرداخت پاداش به سهام‌داران و کارکنان

دوستان خوبم سلام. امروز میخوایم در مورد پاداش سهامداران و کارکنان در یک مجموعه باهاتون صحبت کنیم. همان‌طور که حتما شما هم می‌دانید، در سازمان‌ها و شرکت‌های مختلف معمولا مبالغی تحت عنوان پاداش به سهامداران یا کارکنان پرداخت می‌شود؛ گاهی حتی پاداش گیرنده هیچ استحقاقی برای دریافت این پاداش ندارد. در این مقاله قصد داریم یک چارچوب اصولی و قانونی برای پاداش‌های دریافتی در هر دو سطح سهام‌داران و کارکنان به شما ارائه دهیم. امیدواریم این چارچوب برای پیشگیری از اسراف در پرداخت به عده‌ای و تضییع حقوق عده‌ای دیگر، مفید باشد. با ما همراه باشید.

پاداش چیست؟

افراد شاغل در یک شرکت در ازای انجام کارهایی که در قرارداد آنها ذکر شده، حقوق دریافت می‌کنند. اما هرگاه افراد شاغل در یک موسسه فعالیت‌هایی بیشتر از وظایف قراردادی خود انجام دهند، پاداش دریافت می‌کنند. در حقیقت پاداش دریافتی است که فرد برای جبران زحماتی که بالاتر از سطح استاندارد کاری خود در جهت رسیدن سازمان به اهداف خود متحمل شده است، کسب می‌کند. این پاداش متناسب با سمت و نوع فعالیت صورت گرفته برای افراد مختلف، متفاوت است.

به این ترتیب پاداش کارکنان یک مجموعه با پاداش سهام‌داران آن برابر نبوده، از قوانین متفاوتی پیروی می‌کند. در ادامه قوانین مربوط پاداش‌ سهامداران و کارکنان به تفکیک بیان می‌شود.

پاداش اعضای هیئت مدیره برای شرکت‌های سهامی

قانون تجارت در دو ماده قانونی 134 و 241، پاداش‌ها و شرایط دریافت آن را برای اعضای هیئت مدیره مشخص نموده است. قانون تجارت، برای اعضای هیئت مدیره شرکت‌های سهامی (سهامی عام یا سهامی خاص)، دو نوع پرداخت در نظر گرفته است:

1. حق جلسه: مبلغ مقطوعی که به ازای هر ساعت حضور در جلسات هیئت مدیره به اعضا پرداخت می‌شود.
2. پاداش: درصد مشخصی از سود قابل تقسیم شرکت است.

شرایط اعطای پاداش به اعضای هیئت مدیره

بر اساس این مواد قانونی محدودیت‌هایی نیز برای پاداش دریافتی اعضای هیئت مدیره مشخص شده است:

• این پاداش باید در اساسنامه شرکت یا سازمان پیش‌بینی و در مجمع عمومی شرکت تصویب شده باشد.
• پاداش دریافتی اعضای هیئت مدیره در شرکت‌های سهامی عام از 3 درصد و در شرکت‌های سهامی خاص از 6 درصد سودی که به صاحبان سهام داده می‌شود، بیشتر نباشد.

پاداش اعضای هیئت مدیره برای شرکت‌های دولتی

ماده 84 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت، میزان ناخالص حقوق و مزایای دریافتی مدیران عامل و اعضای هیئت مدیره شرکت‌های دولتی و غیردولتی که به نحوی وابسته به نهادهای عمومی غیردولتی هستند، مشخص کرده است. بر اساس این قانون ناخالص حقوق و مزایای این افراد نباید از 10 برابر حداقل حقوق مصوب سالانه شورای عالی کار بیشتر باشد.

همچنین پاداش پایان سال اعضای هیئت مدیره شرکت‌های فوق تنها به اشخاص حقوقی آنان پرداخت می‌شود؛ و باید تابع قوانین پاداش پایان سال کارکنان باشد. در نتیجه مبالغ پرداختی به مدیران عامل و اعضای موظف هیئت مدیره برابر است با:

• حقوق و مزایا برابر ماده قانونی ذکر شده

و برای اعضای غیرموظف برابر است با:

• حق جلسه ماهانه که نباید از دو برابر حداقل حقوق مصوب شورای عالی کار در هر ماه بیشتر باشد

نکته: هیچ فردی نمی‌تواند اصالتا یا به نمایندگی از شخص حقوقی هم‌زمان در بیش از یک شرکت دولتی، در سمت مدیرعامل یا عضو هیئت مدیره انتخاب شود. در نتیجه هیچ کس نمی‌تواند بیش از یک‌بار از پاداش یا مزایای شرکت‌های دولتی بهره‌مند شود.

شرط اعطای پاداش به اعضای هیئت مدیره شرکت‌های دولتی

بر اساس لایحه بودجه 99، پرداخت پاداش پایان سال اعضای هیئت مدیره و مدیان شرکت‌های دولتی، منوط به انجام کامل تکالیف مذکور در جزء (ه‍ ) تبصره 2 ماده واحده لایحه بودجه 99 خواهد بود.

پاداش کارکنان یک مجموعه اقتصادی

پاداش‌های پرداختی به متصدیان شغل‌های مختلف در یک مجموعه، به دو دسته تقسیم می‌شود:

• پاداش پایان سال
• پاداش افزایش تولید

پاداش پایان سال

قانون به منظور سهیم کردن کارکنان یک مجموعه در سود سالیانه آن مجموعه با توجه به مشکلات اجرایی که در تقسیم سود قابل تقسیم وجود داشت، دستورالعملی دارد:

تمامی کارگاه‌ها و موسسات مشمول قانون کار باید به هر یک از کارکنان خود به ازای هر یک سال کار، معادل 60 روز آخرین مزد آنها را به عنوان عیدی و پاداش بپردازند.

پاداش پایان سال = آخرین مزد روزانه * 60

شرایط پاداش پایان سال

• مبلغ پرداختی به کارکنان نباید از معادل 90 روز حداقل مزد روزانه قانونی بیشتر باشد. در حقیقت:

آخرین مزد روزانه * 90 > پاداش پایان سال > آخرین مزد روزانه * 60

• برای کارکنانی که کمتر از یک سال در یک مجموعه فعالیت داشته‌اند، پاداش نسبت به ماخذ 60 روز و ایام کارکرد در سال محاسبه می‌شود. اما مبلغ پرداختی در هر ماه نباید از یک دوازدهم سقف تعیین شده (90 روز حداقل مزد روزانه قانونی) بیشتر باشد.
• در مجموعه‌هایی که مطابق رویه جاری مجموعه بیش از مبالغ فوق پرداخت می‌نمایند، عرف مجموعه (برای تمامی کارکنان نه فقط مدیران) معتبر خواهد بود.

پیشنهاد می‌کنیم بخوانید: نحوه محاسبه عیدی و سنوات

پاداش افزایش تولید

پاداش افزایش تولید، به منظور ایجاد انگیزه برای تولید یا خدمات بیشتر و با کیفیت بهتر، کاهش ضایعات و بالا بردن سطح درآمد کارکنان در نظر گرفته شده است. پاداش افزایش تولید به تناسب درصد کمّی تولیدات، نسبت به تولید مبنا محاسبه و پرداخت می‌شود.

برای برخورداری از این پاداش، قراردادی کتبی مابین نمایندگان کارکنان و نمایندگان کارفرمایان، با رعایت اصول انعقاد قراردادها و مطابق با فرم نمونه وزارت کار منعقد می‌شود. بر اساس این قرارداد، حداکثر مبلغ برای پاداش افزایش تولید، متناسب با افزایش تولید یا کاهش ضایعات و افزایش کیفیت، جمعا تا 50 درصد کل مزد مبنای کارکنان در سال مورد قرارداد خواهد بود.

نحوه انعقاد قرارداد پاداش افزایش تولید، شرایط آن و فرم نمونه قرارداد در سایت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موجود است.

آیا انواع پاداش مشمول بیمه و مالیات است؟

اما پرسشی که شاید ذهن بسیاری از خوانندگان را به خود مشغول کرده باشد، شمول یا عدم شمول این پاداش‌ها جهت پرداخت بیمه و مالیات است. باید بدانید که:

• پاداش پایان سال از کسر بیمه معاف است
• پاداش افزایش تولید در صورت داشتن تاییدیه از اداره کل تنظیم و نظارت بر روابط کار، تا سقف 30% مزد ثابت مشمول کسر حق بیمه نمی‌باشد؛ در غیر این صورت کل مبلغ پرداختی مشمول کسر بیمه خواهد بود
• معادل یک دوازدهم از پاداش پایان سال از پرداخت مالیات معاف است
• پاداش افزایش تولید اگر از سقف معافیت مالیاتی سالیانه (36,000,000 تومان برای سال 99) بیشتر باشد، مشمول مالیات خواهد بود

برای آشنایی بیشتر با نکات ریز حقوق و پاداش کارکنان بسته تهیه و تنظیم حقوق، دستمزد و بیمه ما را ببینید.