علی الحساب شدن سنوات کارگران به چه معناست؟
یعنی سنوات دریافتی برخی کارگران در پایان هر سال قطعی نبوده و در پایان مهلت قرارداد باید تسویه شود
کدام کارگران مشمول طرح علی الحساب شدن سنوات کارگران میشوند؟
توضیح این سوال را در مطلب مشاهده نمایید
آیا کارگران برای قراردادهای کمتر از یک سال سنوات علی الحساب دریافت میکنند؟
خیر – برای کسب اطلاعات بیشتر مطلب را مطالعه نمایید
علی الحساب شدن سنوات کارگران امتیازی است که دیوان عدالت اداری برای کارگرانی که در پایان سال قرارداد کارشان منقضی نشده، در نظر گرفته است. با اینکه مدتی از تصویب این رای و حتی ابلاغ بخشنامه اداره کار در این خصوص میگذرد، هنوز عدهای از این موضوع بیاطلاع هستند. در این مطلب آموزش حسابداری همراه ما باشید تا شما را با نحوه محاسبه حق سنوات کارگران و داستان علی الحساب شدن سنوات کارگران آشنا نماییم.
علی الحساب شدن حق سنوات کارگران
بر اساس ماده 24 قانون کار، کارفرما موظف است پس از پایان قرارداد کار، به ازای هر سال کارکرد کارگر خود (متوالی یا متناوب) بر اساس آخرین حقوق دریافتی، معادل یک ماه حقوق تحت عنوان حق سنوات، پاداش پایان خدمت و یا مزایای پایان خدمت بپردازد.
همان گونه که مشاهده میکنید حق سنوات در پایان قرارداد کاری کارگر فارغ از اینکه مدت قرارداد کمتر، برابر یا بیشتر از یک سال باشد، به او پرداخت میشود. کارفرمایان معمولا حق سنوات را به صورت سالیانه و در پایان هر سال به کارگران پرداخت مینمایند؛ در این صورت اگر مدت زمان قرارداد یک کارگر بیش از یک سال باشد، نحوه محاسبه حق سنوات به چه صورت خواهد بود؟
دیوان عدالت اداری طی رای شماره 249 مورخ 1399، نحوه عملکرد کارفرمایان را در این خصوص تعیین نموده است.
قطعی بودن یا علی الحساب بودن حق سنوات کارگران
بر اساس رای شماره 249 مورخ 1399/2/9 (رای دیوان عدالت اداری در خصوص سنوات علی الحساب) حق سنوات پرداخت شده به کارگران در قراردادهای یک ساله و کمتر از آن، قطعی محسوب میشود. بر این اساس داریم:
- در قراردادهای با مدت زمان یک سال و کمتر، هم زمان با خاتمه قرارداد، حق سنوات باید به صورت قطعی پرداخت شود
- هر زمان که قرارداد کار پایان یابد، حق سنوات باید به طور کامل و قطعی پرداخت شود
- در قراردادهای کار با مدت بیش از یک سال، در صورتی که مزایای پایان خدمت در پایان هر سال پرداخت شده باشد، مبلغ پرداختی علیالحساب محسوب بوده و کارفرما موظف است مابهالتفاوت آن را در پایان قراردادکار محاسبه و پرداخت نماید
بخشنامه علی الحساب شدن سنوات کارگران
در اینجا یک ابهام به وجود آمد: آیا سنوات پرداختی در قرارداد کار دائم یا قرارداد کار موقت بیش از یک سال و قراردادهایی که به صورت سالیانه تمدید میشوند، هر دو به صورت علی الحساب در نظر گرفته میشود؟
در همین راستا وزارت کار علی الحساب شدن سنوات ها را ابلاغ کرد. به عبارت دیگر، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی طی بخشنامه شماره 215373 مورخ 1401/9/23، در خصوص علی الحساب شدن سنوات کارگران اظهار نظر نمود؛ طی این بخشنامه قراردادهای کار موقت به دو دسته تقسیم شد:
- قرارداد کار پیوسته (اعم از قرارداد کار دائم یا قرارداد کار موقت با مدت بیش از یک سال)
- قرارداد کار با تمدید در ابتدای هر سال
سنوات کارگران با قرارداد کار پیوسته علی الحساب است یا قطعی؟
سنوات سالیانه پرداختی به کارگران در قراردادهای کار پیوسته اعم از قرارداد کار دائم یا قراردادهای کار با مدت بیش از یک سال، تا قبل از انقضای مهلت قرارداد، علی الحساب محسوب میشود. به این ترتیب کارفرما موظف است در پایان زمان قرارداد، مابهالتفاوت سنوات پرداختی و سنوات مورد مطالبه کارگر را طبق آخرین حقوق به او پرداخت نماید.
برای اطلاع از مبنای محاسبه حق سنوات، مطلب “حق سنوات چیست و چه تفاوتی با پایه سنوات دارد؟” را مطالعه نمایید.
سنوات کارگرانی که در ابتدای هر سال قرارداد کارشان تمدید میشود، علی الحساب است یا قطعی؟
مطابق اعلام وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در صورتی که زمان قرارداد کار در پایان سال، به اتمام برسد سنوات پرداختی به کارگر قطعی محسوب میشود؛ حتی در صورتی که کارفرما در ابتدای سال بعد نسبت به تمدید قرارداد با کارگر اقدام نماید.
آیا کارگر اخراجی مشمول دریافت سنوات علی الحساب کارگران است؟
بر اساس ماده 165 قانون کار، در صورتی که هیئت حل اختلاف، اخراج کارگر را غیر موجه تشخیص داد، حکم بازگشت کارگر اخراجی و پرداخت حق السعی او را از تاریخ اخراج صادر میکند. اما در صورت موجه بودن اخراج، کارگر مشمول دریافت حق سنوات به نسبت هر سال، یک ماه آخرین حقوق است.
کارگران در صورت اخراج مشمول دریافت کلیه مطالبات معوق خود هستند. این مسئله مابهالتفاوت سنوات پرداختی به صورت علی الحساب در سالهای گذشته را نیز در میگیرد. همچنین به استناد ماده فوق حتی در زمان اخراج نیز، مشمول دریافت حق سنوات هستند.
5 مثال از محاسبه سنوات علی الحساب کارگران
مثال اول: محاسبه سنوات در پایان قرارداد با تاخیر پرداخت
اگر سنوات، در آخر سال محاسبه شده و تسویه حساب با کارکنان در پایان سال باشد، اما اگر سنوات در پایان سال پرداخت نشود و با تاخیر مثلا در اردیبهشت سال بعد پرداخت شود، سنوات با کدام حقوق محاسبه میشود؟
طبق ماده 24 قانون کار، مزایای پایان کار در اتمام قرارداد و به ازای هر سال کارکرد معادل یک ماه آخرین حقوق پرداخت میشود، بنابراین بر اساس آخرین حقوق آخرین قرارداد خواهد بود.
مثال دوم: محاسبه سنوات برای دومین قرارداد 3 ماهه (کمتر از یک سال)
فرض کنید کارگری از ابتدای سال 1401 قرارداد کار 3 ماهه دارد. این قرارداد کار در 1401/03/31 پایان یافته است.
حقوق کارگر در مدت این قرارداد، ماهانه مبلغ 43,190,750 ریال بوده است. این قرارداد دومین قرارداد کار 3 ماهه او است.
در پایان قرارداد قبلی، سنوات کارگر بر مبنای آخرین حقوق پرداخت شده است. سنوات سه ماهه فروردین تا خرداد سال 1401 این کارگر چه میزان است؟
با توجه به اینکه مبلغ سنوات به ازای هر سال کارکرد معادل یک ماه آخرین حقوق کارگر است. مبلغ سنوات این کارگر برای 31 روز کارکرد (طی 3 ماه) به صورت زیر است:
شرح | محاسبات |
حق سنوات کارگر در پایان قرارداد 3 ماهه (ريال) | 11,004,766 = 93 * (365 / 43,190,750) |
نکته: مبلغ پرداختی از بابت سنوات قطعی بوده و مشمول علی الحساب شدن سنوات کارگران نخواهد بود.
مثال سوم: قرارداد یک ساله با 4 سال سابقه کار در کارگاه
کارگری در کارگاهی به مدت 4 سال مشغول به کار بوده است. او در این مدت قراردادهای 12 ماهه منعقد کرده است. در پایان هر قرارداد کار نیز سنوات خود را دریافت نموده است. آخرین قرارداد کارگر مربوط به فروردین تا اسفند سال 1401 است. حقوق ماهانه کارگر در این سال ماهیانه 41,797,500 ریال است. در پایان آخرین قرارداد کار یعنی پایان سال 1401، مبلغ قابل پرداخت به این کارگر بابت سنوات چه مبلغی بوده است؟
در پایان قراردادهای قبلی سنوات کارگر بر مبنای آخرین حقوق پرداخت شده است. بنابراین مطابق بخشنامه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، از بابت سنوات گذشته مبلغی قابل پرداخت نیست.
همچنین مدت قرارداد کارگر 12 ماه بوده است. بنابراین سنوات قرارداد 12 ماهه، معادل 1 ماه آخرین حقوق است. بدین ترتیب باید مبلغ 41,797,500 ریال بابت سنوات در پایان سال 1401 به این شخص پرداخت شود. به بیان دیگر این شخص مشمول علی الحساب شدن سنوات کارگران موضوع رای دیوان عدالت اداری در خصوص پرداخت سنوات کارگران قراردادی نیست.
مثال چهارم: قرارداد 4 ساله و پرداخت سنوات در پایان هر سال
فرض کنید کارگری قرارداد کار 4 ساله دارد و این قرارداد کار در 1402/12/29 به پایان میرسد. آخرین حقوق ماهانه این کارگر در کل مبلغ 53,082,840 ریال میباشد. کارفرما در پایان هر سال سنوات همان سال را بر مبنای حقوق همان سال پرداخت کردهاست. سنوات پرداختی از سال اول تا سوم به ترتیب 20,000,000، 30,000,000 و 40,000,000 ریال میباشد. سنوات پرداختی به این شخص در پایان قرارداد چه میزان است؟
با توجه به آخرین رای دیوان عدالت اداری در خصوص حق سنوات، چون قرارداد بیش از یک سال است، سنواتهای پرداختی در سالهای قبل حکم علیالحساب را دارد. بنابراین مابهالتفاوت آن باید در پایان قرارداد پرداخت شود. آخرین حقوق این کارگر ماهانه مبلغ 53,082,840 ریال است. به عبارت دیگر این شخص در پایان قرارداد کار باید معادل 4 برابر آخرین حقوق خود را به عنوان حق سنوات دریافت کند. در واقع داریم:
شرح | محاسبات |
حق سنوات کارگر در پایان قرارداد (ريال) | 212,331,360 = 4 * 53,082,840 |
مبلغ دریافتی بابت سنوات طی سالهای قبل (ريال) | 90,000,000 = 40,000,000 + 30,000,000 + 20,000,000 |
مابهالتفاوت سنوات قابل پرداخت در پایان قرارداد کار (ريال) | 122,331,360 = 90,000,000 – 212,331,360 |
مثال پنجم: 3 قرارداد کار یکساله و عدم پرداخت سنوات در پایان هر سال
فرض کنید کارگری 3 قرارداد کار یک ساله دارد و آخرین قرارداد کار در 1402/12/29 به پایان میرسد. آخرین حقوق ماهانه این کارگر در کل مبلغ 53,082,840 ریال است. کارفرما سنوات را در پایان قراردادهای قبلی پرداخت نکرده است. سنوات قابل پرداخت به کارگر در پایان قرارداد سوم چقدر است؟
بر اساس آخرین بخشنامه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، از آنجا که قراردادهای کار این شخص یک ساله بوده است، حق سنوات علی الحساب نبوده و کارفرما موظف به پرداخت مبلغ حق سنوات هر سال به صورت قطعی برای سال مربوطه است. بر این اساس داریم:
شرح | محاسبات |
حق سنوات کارگر در پایان سال اول (ريال) | 26,554,920 = 30 * 885,164 |
حق سنوات کارگر در پایان سال دوم (ريال) | 41,797,500 = 30 * 1,393,250 |
حق سنوات کارگر در پایان سال سوم (ريال) | 53,082,840 = 30 * 1,769428 |
مجموع پایه سنوات قابل پرداخت در پایان سال سوم (ريال) | 121,435,260 = 53,082,840 + 41,797,500 + 26,554,920 |
پیشنهاد میکنیم بخوانید: حق بیمه سنوات گذشته
کلام آخر
علی الحساب شدن سنوات کارگران امتیازی است که به عنوان جبران سنوات خدمت، برای کارگران مشمول قانون کار در نظر گرفته شده است. اما اینکه کدام یک از کارگران مشمول استفاده از این امتیاز هستند، نکتهای است که حسابداران باید با کسب آموزش حسابداری اصولی و کسب مهارت در خصوص بررسی قراردادها به آن توجه نمایند.
از این رو توصیه ما به شما حسابداران عزیز آشنایی با اصول و تکنیکهای اجرای خدمات حسابداری است. مجموعه پرشین حساب در این خصوص آموزش کاملی از مباحث حسابداری و مالیاتی را در یک بسته آموزشی برای شما در نظر گرفته است.
این فرصت را از دست ندهید.