منو
ذخیره مطالبات مشکوک الوصول | تجزیه سنی مطالبات | روش های محاسبه ذخیره مطالبات | درصدی از فروش های نسیه و مطالبات | ریسک ها و کنترل های داخلی
امکان ندارد صاحب کسب و کار باشید و با چک های برگشتی، مشتریان ورشکسته، کلاهبرداران و وعده های سر خرمن دست و پنجه نرم نکرده باشید. همیشه بزرگترین ریسک در فروش بخصوص فروش های اقساطی و بلندمدت لاوصول ماندن طلب از بدهکاران بوده است.
این واقعیت از دیدگاه علم حسابداری پنهان نمانده و به جهت شفافیت هرچه بیشتر حسابها و از آن مهمتر رعایت اصل تطابق لازم است.که در پایان هر دوره مالی برای مانده حساب بدهکاران (حسابهای دریافتنی) تصمیماتی اتخاذ شود که در این مطلب قصد داریم درباره این تصمیم صحبت کنیم.
تجربه ثابت کرده که اغلب اوقات تمام حسابهای دریافتنی وصول نمی شوند. این واقعه میتواند دلایل مختلفی داشته باشد. ورشکستگی یا اعسار مشتری، تقلب در معامله، کلاهبرداری و …
از دیدگاه حسابداری این واقعه باید از پیش بطور مناسب محاسبه و افشا شود. مهمترین دلیل برای انجام این کار رعایت اصل تطابق است. یعنی درآمدها در دوره ای که به وقوع می پیوندند و هزینه های مرتبط با آن درآمدها نیز در همان دوره شناسایی و ثبت شوند.
حال چگونه؟ در ادامه میخوانیم.
انواع روش ها شامل:
1- روش درصدی از حسابهای دریافتنی
در این روش با توجه به نوع صنعت، مشتریان، توان وصول مطالبات و تجارت گذشته درصدی از مانده حساب های دریافتنی در پایان دوره به عنوان ذخیره مطالبات مشکوک وصول در نظر گرفته می شود. درصد مزبور برآوردی بوده و وابسته به نظر مدیریت شرکت است.
مثال: مانده حسابهای دریافتنی شرکت آلفا در ابتدای سال 97 مبلغ 200 میلیون ریال می باشد. طی دوره 700 میلیون ریال فروش نسیه و 500 میلیون ریال وصول حسابهای دریافتنی داشته است. روش محاسبه ذخیره مطالبات مشکوک الوصول 2 درصد مانده حسابهای دریافتنی است. مطلوبست محاسبه ذخیره مطالبات مشکوک الوصول در پایان سال 97.
400 = 500 – 200 + 700
8 = 2% * 400
هزینه مطالبات مشکوک الوصول 8
ذخیره مطالبات مشکوک الوصول 8
2- روش درصدی از فروش های نسیه
در این روش نیز با توجه به متغیرهای پیش گفته هر شرکت درصدی از فروش نسیه طی دوره را به عنوان ذخیره مطالبات مشکوک الوصول در نظر میگیرد.
مثال: با توجه به مفروضات مثال قبل مطلوبست محاسبه ذخیره مطالبات مشکوک وصول. رویه شرکت اخذ دو درصد کل فروش نسیه ذخیره مطالبات مشکوک الوصول است.
14 = 2% * 700
هزینه مطالبات مشکوک الوصول 14
ذخیره مطالبات مشکوک الوصول 14
3- روش تجزیه سنی حسابهای دریافتنی
یکی از استانداردترین روش های محاسبه ذخیره مطالبات مشکوک الوصول روش تجزیه سنی مطالبات می باشد. در این روش با توجه به مدت زمانی که از سررسید طلب گذشته درصدی به عنوان ذخیره در نظر گرفته می شود.
به عنوان مثال شرکت الف با توجه به جدول زیر ذخیره مطالبات مشکوک وصول در حسابهای خود منظور می کند.
سن مطالبات / درصد محاسبه ذخیره
6 ماه 1 درصد
12 ماه 4 درصد
18 ماه 10 درصد
24 ماه 12 درصد
30 ماه 15درصد
36 ماه و بیشتر 20 درصد
آیا هزینه ذخیره مطالبات مشکوک الوصول از دید مامور مالیاتی به عنوان هزینه قابل قبول است؟؟!
طبق بند 11 ماده 148 ق.م.م ذخیره مطالباتی که وصول آن مشکوک باشد مشروط بر این که:
اولا- مربوط به فعالیت موسسه باشد.
ثانیا- احتمال غالب برای لاوصول ماندن آن موجود باشد.
ثالثا- در دفاتر موسسه به حساب مخصوص منظور شده باشد تا زمانی که طلب وصول گردد یا لاوصول بودن آن محقق شود؛
می توان جزء هزینه های قابل قبول منظور نمود.
براساس مفاد آئین نامه اجرائی موضوع بند (11) ماده 148 اصلاحی قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 27 /11 / 1380 . هزینه مطالبات مشکوک وصول و منظور نمودن ذخیره آن در صورت رعایت شرایط زیر در حساب مالیاتی قابل قبول خواهد بود:
• هزینه منظور شده برای مطالبات مشکوک الوصول منحصراً باید در ارتباط با فعالیت موسسه باشد.
• میزان ذخیره مطالبات مشکوک الوصول برای هر یک از بدهکاران که احتمال لاوصول بودن طلب آن موجود باشد به صورت جداگانه مشخص و تعیین شده باشد.
• اسناد و مدارک مربوط به احتمال لاوصول ماندن طلب موسسه که برای آن ذخیره منظور شده است از کفایت لازم برخوردار باشد.
• هزینه مطالباتی که مربوط به طلب از کارمندان، مدیران، سهامداران یا شرکاء و شرکتهای تابعه می باشد قابل قبول نخواهد بود.
• چنانچه مطالبات موسسه از پوشش بیمه ای برخوردار باشد، در صورت لاوصول بودن آن، مازاد میزان پوشش بیمه ای قابل قبول برای ایجاد ذخیره خواهد بود.
• ذخیره ایجاد شده برای مطالبات مشکوک وصول بایستی در دفاتر موسسه به حساب مخصوص منظور شده باشد، تا زمانی که طلب وصول گردد یا لاوصول بودن آن محقق شود.
• مطالبات لاوصول به شرط اثبات آن به موجب اسناد و مدارک مثبته تا میزان ذخیره مطالبات مشکوک الوصول از محل مزبور تأمین و در صورت مازاد بر میزان ذخیره، در هزینه سال مورد رسیدگی که لاوصول شدن آن محقق شود، قابل احتساب خواهد بود.
موارد پیش گفته در خصوص پذیرفته شدن هزینه مطالبات مشکوک الوصول متن قانون و آیین نامه می باشند. منتهی در عمل تا شرکت اقدام به شکایت از بدهکار ننموده باشد و اسناد و مدارک آن را ارائه ندهد، و بعضا مدت زمان زیادی نگذشته باشد، این هزینه از منظر اداره امور مالیاتی مورد قبول نمی باشد. زیرا فرض بر این می شود که کماکان امکان وصول شدن طلب از راه های عرفی و قانونی وجود دارد.
خطر فروش به مشتریان به مشتریان فاقد اعتبار:
یکی از ریسک هایی که همیشه شرکت را تهدید می کند و باعث بوجود آمدن مطالبات لاوصول و مشکوک الوصول می شود فروش به مشتریان فاقد اعتبار است. حتما پیش از فروش نسیه از اعتبار بالای مشتری خود اطمینان حاصل کنید.
راهکارهای کنترل داخلی:
1- مجوز معامله:
اخذ مجوز انجام فروش از مقام بالاتر و تایید واحد اعتبارات
2- تفکیک وظایف:
واحد اعتبارسنجی، فروش، حسابداری مطالبات، دریافت وجوه و انبار از یکدیگر تفکیک باشند و هرکس مسئول امور خود باشد.
3- استفاده از حساب اسناد در جریان وصول جهت کنترل چک های مشتری:
این مهم زمانی بوجود می آید که مثلا چک مشتری توسط واحد خزانه داری به کارپرداز جهت خواباندن به حساب واگذار میگردد. در این هنگام سند زیر صادر می شود.
اسناد در جریان وصول *** (بد)
اسناد دریافتنی *** (بس)
پیگیری دقیق این مورد سبب جلوگیری از تبانی و تقلب کارکنان می شود بخصوص زمانی که در یک شرکت تفکیک وظایف بطور مناسبی انجام شده باشد. همچنین گزارش دقیق چک ها به مقام بالاتر و تایید توسط او بطور هفتگی یا ماهانه توصیه میشود.
گروه پرشین حساب در سال ۱۳۹۱ با کمک پروردگار، با هدف افزایش سطح آگاهی مجریان و مدیران در بازار کار مالی و مالیاتی کشور فعالیت خود را آغاز نمود تا به عنوان یک مرجع تخصصی در این حوزه شناخته شود. به اعتقاد ما هر چقدر سطح اگاهی فعالان اقتصادی و مجریان خدمات حسابداری و مالیاتی افزایش پیدا کند، بی شک هم مدیران کشور دغدغه ای بابت توسعه بازار و کسب سود نخواهند داشت و هم حسابداران و کارشناسان خدمات مالیاتی در بازار پر رونق این خدمات رکوردهای درآمدی خوبی را رقم میزنند. به امید داشتن یک جامعه همیشه شاد همراه با رونق بازار کار و تجارت.
