دسته بندی کلی صورتهای مالی چیست؟
صورتهای مالی به طور کلی به دو دسته صورتهای مالی جداگانه و صورتهای مالی مجموعه تقسیم میشوند
تهیه صورتهای مالی بر چه اساسی انجام میشود؟
صورتهای مالی بر اساس استاندارد شماره 1 حسابداری که از سوی سازمان حسابرسی تهیه و تنظیم شده است، تهیه میشوند
مهمترین اصل در زمان تهیه صورتهای مالی چیست؟
مهمترین اصل در زمان تهیه صورتهای مالی افشای کلیه اطلاعات بااهمیت است که منجر به آثار مالی و مالیاتی طی دوره مالی شوند
آشنایی با نحوه تهیه صورتهای مالی برای هر واحد اقتصادی، یکی از اساسیترین نیازهای فعالان حوزه مالی و حسابداری است. از آنجا صورتهای مالی یکی از اصلیترین منابع تهیه اظهارنامه مالیاتی است و همچنین به دلیل محاسبات دقیق و پیچیده تهیه این صورتها، تهیه و تنظیم صورتهای مالی به یکی از دغدغههای همیشگی حسابداران و مدیران مالی تبدیل شده است. این مسئله ما را بر آن داشت تا در این مطلب آموزش رایگان حسابداری، آموزش تهیه صورتهای مالی را به شما بزرگواران ارائه نماییم. همراه ما بمانید.
حسابدارای عزیز، ما توی پرشین حساب براتون یه آموزش فوق العاده داریم که میتونین همه مطالب حسابداری و مالیاتی مورد نیازتون رو یکجا یاد بگیرین.
صورتهای مالی بر اساس جدیدترین تغییرات استانداردهای حسابداری
صورت های مالی گزارشات عملکرد یک واحد اقتصادی طی یک دوره مالی است. این گزارشات که بر اساس استانداردهای حسابداری تهیه میشوند، شکل ظاهری و چهارچوب مشخصی دارند و هر یک با هدف ویژه و برای استفاده کنندگان خاصی تهیه میشوند.
برای اطلاع از جزئیات تهیه صورتهای مالی، استاندارد شماره 1 حسابداری را مطالعه نمایید.
دسته بندی کلی صورتهای مالی
صورت های مالی به دو دسته کلی زیر تقسیم میشوند:
- صورتهای مالی جداگانه
- صورتهای مالی مجموعه (تلفیقی)
سازمان حسابرسی کشور صورتهای مالی مجموعه و جداگانه را برای یک شرکت نمونه طی بخشنامه شماره 1402/11480 مورخ 1402/3/10 ابلاغ نمود.
برای دانلود فایل PDF صورتهای مالی نمونه سال 1402 تا انتهای این مطلب همراه ما بمانید.
صورتهای مالی جداگانه
صورت های مالی ارائهشده توسط واحد تجاری است که به موجب الزامات استاندارد شماره 18 (تجدید نظر شده 1398)، واحد تجاری باید سرمایهگذاری در واحدهای تجاری فرعی، واحدهای تجاری وابسته و مشارکتهای خاص را به بهای تمام شده پس از كسر هر گونه کاهش ارزش انباشته یا به مبلغ تجديد ارزيابی به عنوان يك نحوه عمل مجاز جايگزين طبق استاندارد حسابداری 15 حسابداری سرمایهگذاریها یا در مواردی خاص طبق بندهای 12، 13 و 14، به ارزش منصفانه گزارش کند.
صورتهای مالی مجموعه (تلفیقی)
در برخی موارد یک شرکت مادر دارای شرکتهای فرعی یا شرکتهای زیرمجموعه است. در این شرایط مطابق استاندارد حسابداری شماره 39 (مصوب 1398)، هر یک از شرکتها اعم از شرکت مادر و شرکتهای تابعه علاوهبر تهیه صورتهای مالی جداگانه، موظف به تهیه صورتهای مالی جمعی نیز هستند. به بیان دیگر میتوان صورتهای مالی مجموعه (تلفیقی) را تجمیع اطلاعات صورتهای مالی اعم از صورت سود و زیان، صورت وضعیت مالی و … برای شرکت مادر و شرکتهای فرعی (تابعه) در قالب یک صورت مالی واحد دانست.
انواع صورتهای مالی
بر اساس آخرین تغییرات در استاندارد حسابداری شماره 1 (تجدید نظر شده 1397)، سازمان حسابرسی تعداد صورتهای مالی را از 4 مورد به 5 مورد افزایش داد. صورتهای مالی اعم از جداگانه یا مجموعه به این ترتیب انواع صورتهای مالی عبارتند از:
- صورت سود و زیان
- صورت سود و زیان جامع
- صورت وضعیت مالی (ترازنامه)
- صورت تغییرات در حقوق مالکانه
- صورت جریانهای نقدی
! نکته: لازم به ذکر است ارائه یادداشتهای توضیحی و اطلاعات مقایسهای دوره قبل، در کنار صورتهای مالی الزامی است. در واقع، یادداشتهای توضیحی بخش جداییناپذیر صورتهای مالی است.
آموزش تهیه صورتهای مالی اساسی
مهمترین نکته برای تهیه صورتهای مالی آشنایی با اجزای صورتهای مالی و چگونگی محاسبه این اجزا بر اساس اطلاعات موجود حسابداری است. در واقع صورتهای مالی از محاسبه اقلام خاص هر صورت مالی و قرار دادن این اقلام همانند فرم نمونه صورتهای مالی ارائه شده توسط سازمان حسابرسی تهیه میشود.
همان گونه که قبلا گفته شد، دو دسته صورت مالی برای فعالیتهای اقتصادی (جداگانه و مجموعه) وجود دارد؛ در ادامه تصاویر مربوط به صورتهای مالی نمونه جداگانه برای شرکتهای سهامی عام، در اختیار شما قرار گرفته است.
صورت سود و زیان و اجزای تشکیل دهنده آن
صورت سود و زیان تقابل درآمدهای به دست آمده در یک دوره مالی با هزینههای مصرف شده جهت تامین این درآمدها در همان دوره مالی است.
نحوه محاسبه سود و زیان در تهیه صورتهای مالی،به صورت مابهالتفاوت درآمدها (اعم از عملیاتی و غیرعملیاتی) و هزینه (اعم از عملیاتی و غیرعملیاتی) محاسبه میشود.
اجزای صورت سود و زیان
- درآمدها و هزینههای عملیات در حال تداوم (اعم از عملیاتی و غیرعملیاتی)
- سود (زیان) عملیات متوقف شده
- سود پایه هر سهم بر اساس سود عملیات در حال تداوم و عملیات متوقف شده
صورت سود و زیان جامع و اجزای تشکیل دهنده آن
صورت سود و زیان جامع گزارشی است که میزان افزایش یا کاهش در حقوق مالکان و سهامداران را بر اساس درآمدها و هزینههای یک دوره مالی نمایش میدهد. تهیه این صورت تنها برای شرکتهای سهامی عام الزامی است و سایر شرکتها ملزم به تهیه آن نیستند مگر در موارد خاص.
اجزای صورت سود و زیان جامع
- سود خالص
- سایر اقلام سود و زیان جامع که در دورههای آتی به صورت سود و زیان تجدید طبقه بندی نخواهد شد
صورت وضعیت مالی و اجزای تشکیل دهنده آن
صورت وضعیت مالی (ترازنامه یا بیلان) وضعیت عملکردی یک واحد اقتصادی را بر اساس داراییها، بدهیها و سرمایه آن طی یک دوره مالی نمایش میدهد.
اجزای صورت وضعیت مالی
1- داراییها
- داراییهای غیرجاری
- داراییهای جاری
2- حقوق مالکانه
3- بدهیها
- بدهیهای غیرجاری
- بدهیهای جاری
نکته: صورت های مالی نمونه جدید بر اساس استاندارد حسابداری شماره ۳۵ مالیات بر درآمد منتشر شده است.
صورت تغییرات در حقوق مالکانه و اجزای تشکیل دهنده آن
صورت تغییرات در حقوق مالکانه گزارش جدیدی است که ارائه آن از سال 1398 بر عهده فعالان اقتصادی قرار گرفته است. این صورت مالی، میزان افزایش یا کاهش در سرمایه مالکان و سهامداران مجموعه اقتصادی و دلایل آن را گزارش میکند.
اجزای تشکیل دهنده صورت تغییرات در حقوق مالکانه
- مانده در ابتدای دوره مالی قبلی
- مانده تجدید ارائه شده در ابتدای دوره مالی قبلی
- تغییرات حقوق مالکانه در دوره مالی قبلی
- مانده تجدید ارائه شده در انتهای دوره مالی قبلی
- تغییرات حقوق مالکانه در ابتدای دوره مالی جاری
- تغییرات حقوق مالکانه در انتهای دوره مالی جاری
صورت جریان های نقدی و اجزای تشکیل دهنده آن
این صورت مالی به بررسی چگونگی گردش وجوه نقد در یک مجموعه و تعاملات مالی آن مجموعه با سایر مجموعهها میپردازد.
اجزای صورت جریان های نقدی
- جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای عملیاتی
- جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای سرمایه گذاری
- جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای تامین مالی
اجزای تشکیل دهنده یادداشتهای توضیحی
1- تاریخچه و فعالیت
- تاریخچه: در این بخش کلیه اطلاعات هویتی شخص و یا تغییر در این اطلاعات نسبت به دوره قبل باید افشا شود
- فعالیتهای اصلی واحد اقتصادی بر اساس اساسنامه
- کارکنان
2- به کارگیری استانداردهای جدید و تجدید نظر شده
- استانداردهای حسابداری جدید و تجدیدنظر شده که در دوره جاری لازمالاجرا شده و بر صورتهای مالی آثار بااهمیتی داشتهاند
- آثار احتمالی آتی بااهمیت ناشی از اجرای استانداردهای حسابداری جدید و تجدیدنظر شده مصوب که هنوز لازمالاجرا نیستند
3- اهم رویههای حسابداری از جمله:
- مبانی اندازهگیری استفاده شده در تهیه صورتهای مالی
- درآمد عملیاتی
- گزارشگری برحسب قسمتهای مختلف
- تسعیر ارز
- مخارج تامین مالی
- داراییهای ثابت مشهود
- مازاد تجدید ارزیابی داراییها
- سرمایه گذاری در املاک
- داراییهای نامشهود
- زیان کاهش ارزش داراییها
- موجودی مواد و کالا
- داراییهای غیرجاری نگهداری شده برای فروش
- ذخایر
چه کسانی موظف به تهیه صورتهای مالی هستند؟
سازمان مالیاتی مطابق ماده 272 ق.م.م برخی اشخاص حقیقی و حقوقی را بر اساس قانون استفاده از خدمات تخصصی و حرفهای حسابداران و یا حجم و نوع فعالیت موظف به تهیه و ارائه صورتهای مالی نموده است. به این ترتیب کلیه شرکتهای تولیدی و غیرتولیدی (اعم از شرکتهای خدماتی و بازرگانی) و یا شرکتهایی که علاوهبر فعالیتهای تولیدی و خدماتی، از طریق شرکتهای فرعی و وابسته و یا مشارکتهای خاص به فعالیتهای تولیدی، خدماتی و ساخت املاك میپردازند، موظف به تهیه صورتهای مالی و ارائه آن به سازمان مالیاتی در موعد مقرر هستند.
همچنین سازمان مالیاتی میتواند برخی اشخاص حقیقی و یا حقوقی را در در موارد خاصی مشمول تهیه و ارائه صورتهای مالی اعلام نماید.
فرم نمونه تهیه صورتهای مالی
تهیه صورتهای مالی بر اساس فرم صورتهای مالی نمونه برای شرکتهای سهامی عام که توسط سازمان حسابرسی تهیه و ارائه میشود، انجام میگیرد. از این رو مهمترین نکته در آموزش صورتهای مالی اطلاع و دسترسی به فرم نمونه صوتهای مالی جدید است. در ادامه میتوانید فایل صورتهای مالی تلفیقی و جداگانه برای شرکتهای سهامی عام نمونه را دریافت نمایید.
8 نکته مهم در تهیه صورتهای مالی
1- کلیه اقلام و رویدادهای با اهمیت و همچنین مواردی که بر وضعیت مالی و عملکردی شرکت تاثیر میگذارد، باید در صورتهای مالی درج شود.
2- در استفاده از کلمه “سایر” در یادداشتهای توضیحی دقت کنید؛ استفاده از عنوان “سایر” در یادداشتهای توضیحی نباید منجر به عدم افشای اطلاعات با اهمیت شود.
3- نحوه گزارش اقلام به شرح زیر است:
- گزارش هر طبقه با اهمیت از اقلام مشابه به صورت جداگانه
- گزارش اقلامی که ماهیت یا کارکرد مشابه ندارند، به طور جداگانه ارائه شود مگر آنکه این اقلام کم اهمیت باشند
- خودداری از ارائه اطلاعات تفصیلی کم اهمیت یا تجمیع اقلام با اهمیتی که ماهیت و کارکرد متفاوت دارند
4- تهیه صورتهای مالی را با تکمیل قسمت تاریخچه یادداشتهای توضیحی آغاز نمایید.
5- در مواردی که مدیریت در ارزیابیهای خود، از عدم اطمینان با اهمیت در ارتباط با رویدادها و شرایطی آگاه است که ممکن است نسبت به توانایی تداوم فعالیت شرکت تردید عمده ایجاد کند، شرکت باید این عدم اطمینان را افشا کند.
6- در موارد زیر مجموعه اقتصادی باید صورت وضعیت مالی به تاریخ ابتدای دوره مالی قبلی را نیز همراه با صورت وضعیت مالی دوره جدید ارائه نماید:
- یک رویه حسابداری جدید را با تسری به گذشته به کار گیرد
- اقلامی از صورتهای مالی را با تسری به گذشته تجدید ارایه نماید
- اقلامی در صورتهای مالی را بر اساس بندها 29 تا 41 استاندارد حسابداری شماره 1 تجدید طبقه بندی کند؛ مشروط بر آن که این اقلام اثر با اهمیتی بر اطلاعات مندرج در صورت وضعیت مالی در ابتدای دوره قبل داشته باشد
7- در صورتی که اجزای تشکیل دهنده صورت سود و زیان جامع محدود به “سود خالص” باشد، ارائه این صورت مالی موضوعیت ندارد.
8- رویههای حسابداری که موضوعیت ندارد، نباید افشا شود.
دانلود آموزش تهیه صورتهای مالی
شاید تهیه صورتهای مالی در ابتدا امری ساده به نظر برسد، اما انجام محاسبات مربوط به هر یک از اقلام صورتهای مالی و از آن مهمتر تجزیه و تحلیل صورتهای مالی، مستلزم اطلاع از جزئیاتی است که اساتید پرشین حساب در قالب یک مجموعه آموزشی جامع و همراه با مثالهای کاربردی در اختیار شما قرار میدهند.برای دانلود فیلم آموزش صورتهای مالی روی دکمه زیر کلیک نمایید.
کلام آخر
تهیه صورتهای مالی یکی از مهمترین گامها در اجرای تکالیف مالیاتی است؛ از این رو آموزش تهیه صورتهای مالی اساسی به صورت گام به گام و اصولی یکی از مهارتهایی است که میتواند واحدهای اقتصادی را از رویارویی با چالشهای مالی و مالیاتی برهاند.
توصیه ما به کلیه فعالان در حوزه حسابداری و مالی، آموزش جامع حسابداری است، که شامل آموزش تهیه و تجزیه و تحلیل صورت های مالی نیز هست. به این ترتیب میتوانید مراحل تهیه و تجزیه و تحلیل صورتهای مالی از صورت سود و زیان تا تهیه یادداشتهای توضیحی را با استفاده از مثالهای جامع و کاربردی آموزش ببینید و علاوهبر کمک به واحد اقتصادی تحت نظارت خود، میتوانید از مزایای شغلی خوبی نیز برخوردار شوید.