منو
آیا میدانید فروشگاه های زنجیره ای چگونه عملیات حسابداری خود را انجام میدهند؟ حسابداری فروشگاه های زنجیره ای در واقع حسابداری شعب می‌باشد. به فروشگاه های زنجیره ای، فروشگاههای چند شعبه ای نیز می‌گویند. نمی‌دانم شما چقدر با حسابداری فروشگاه های زنجیره ای آشنا هستید؟ در این مطلب ما با ارائه مثالی نحوه حسابداری این فروشگاه ها را توضیح داده‌ایم.
همان‌طور که میدانیم حسابداری شعب به طرق مختلفی انجام می شود از آن جمله حسابداری شعب متمرکز و حسابداری شعب غیر متمرکز.
در حسابداری شعب متمرکز تمامی ثبتها در دفتر مرکزی انجام میشود ولی در حسابداری شعب غیر متمرکز هر شعبه ای به صورت جداگانه دفاتر خود را ثبت نموده و در پایان تراز آزمایشی را جهت ترکیب حسابها برای مرکز ارسال می‌نماید.
اما متداولترین روش برای مدیریت فروشگاه های زنجیره ای همان مدیریت واحد یا دفتر مرکزی (حسابداری شعب متمرکز) است. در این روش کالا به یکی از روشهای زیر قیمت گذاری میشود:
دفتر مرکزی فروشگاه های زنجیره ای برای نظارت بر شعب پراکنده خود از 12 سرفصل حساب استفاده می کند که عبارتند از:
کالای شعبه: حسابی با ماهیت بدهکار است که نشان دهنده موجودی کالا در شعبه است.
موجودی کالا: حسابی است که به موجودی کالای مرکز مربوط است.
کالای ارسالی: حسابی با ماهیت بستانکار که نشان دهنده کالای ارسال شده از مرکز به شعبه، با بهای تمام شده، است.
تعدیل کالا: حسابی با ماهیت بستانکار است که نشان دهنده سود حاصل از فروش کالا توسط شعبه با درصد تعیین شده از طرف مرکز.
وجه نقد: همان بانک یا صندوق شعبه است که ماهیتی بدهکار دارد.
حسابهای دریافتنی شعبه: جهت بیان فروشهای نسیه شعبه از این حساب باماهیت بدهکار استفاده میشود.
هزینه های شعبه: سرقت کالا ، آتش سوزی ، سرقت وجه نقد ، کسر غیر عادی در موجودی کالای شعبه.
کالای بین راهی: جهت نشان دادن کالاهایی که هنوز به فروشگاه یا انبار آن نرسیده‌اند. این حساب بدهکار است و در مقابل کالای شعبه قرار می‌گیرد.
پیشنهاد میشود بخوانید: ماهیت حسابها در حسابداری چیست و چگونه تشخیص داده میشود؟
موجودی ابتدای دوره شعبه
موجودی پایان دوره شعبه
سود ظاهری: برای بستن مانده بستانکار کالای شعبه از این حساب با ماهیت بستانکار استفاده میشود.
زیان ظاهری: برای بستن مانده بدهکار کالای شعبه از این حساب با ماهیت بدهکار استفاده میشود.
برای بیان چگونگی استفاده از این سرفصلها به یک مثال کاربردی و جامع می‌پردازیم:
فروشگاه زنجیره ای اتکا شعبه ای در شهرستان شوش دارد که کالاهای خود را به صورت بهای تمام شده به علاوه 20% سود به آن شعبه ارسال می دارد.
این فروشگاه مرکزی طی ماه گذشته 7،200،000 ریال کالا به شعبه شوش فرستاد. شعبه مبلغ 3،000،000 ریال از کالاها را به فروش رساند که 70% آن بصورت نقد بوده است. وصولی از بدهکاران 600،000ریال بوده است و کالاهایی به ارزش 48،000 ریال به فروشگاه مرکزی ارجاع داده شد. موجودی ابتدای ماه گذشته 150،000 و موجودی ابتدای ماه حاضر 3،960،000 ریال ارزیابی شده است.
مطلوب است ثبت روزنامه ای فعالیتهای مذکور و انتقال حسابها به دفتر کل و صورت سود و زیان شعبه.
۱- بابت ارسال کالا به شعبه
| شرح | بدهکار | بستانکار | محاسبات |
| کالای شعبه | 7,200,000 | ||
| کالای ارسالی به شعبه | 6,000,000 | ||
| حساب تعدیل کالا شعبه | 1,200,000 | (20/120)*7،200،000 |
کالای ارسالی به شعبه حتما باید به بهای تمام شده ثبت شود. تفاوت ثبتی در حساب تعدیل کالای شعبه که نشان‌دهنده سود است بستانکار میشود.
۲- بابت فروش شعبه
| شرح | بدهکار | بستانکار | محاسبات |
| وجه نقد | 2,100,000 | 70%*3,000,000 | |
| ح دریافتنی شعبه | 900,000 | 3,000,000-2100,000 | |
| کالای شعبه | 3,000,000 |
۳– بابت وصول حساب بدهکاران
| شرح | بدهکار | بستانکار |
| وجه نقد | 600,000 | |
| ح دریافتنی شعبه | 600,000 |
۴- بابت مرجوعی کالا به فروشگاه مرکزی
| شرح | بدهکار | بستانکار | محاسبات |
| کالای ارسالی به شعبه | 40,000 | ||
| حساب تعدیل کالا | 8,000 | (20/120)*48،000 | |
| کالای شعبه | 48,000 |
تا حالا فعالیتهای عادی فروشگاه زنجیره ای را ثبت کردیم و الان نوبت می رسه به ثبتهای تعدیلی یا اصلاحی مربوط به کالاهای ابتدا و انتهای دوره مالی:
5 – بابت اصلاح موجودی کالا ی ابتدای دوره
| شرح | بدهکار | بستانکار |
| کالای شعبه | 150،000 (بهای سیاهه) | |
| موجودی کالا | 125،000 (بهای تمام شده) | |
| حساب تعدیل کالا | 25،000 |
میدانیم که موجودی ابتدای ماه حاضر در واقع موجودی انتهای ماه گذشته می باشد.
۶- بابت اصلاح موجودی کالای پایان دوره
| شرح | بدهکار | بستانکار |
| موجودی کالا | 3،300،000 ( بهای تمام شده ) | |
| حساب تعدیل کالا | 660,000 | |
| کالای شعبه | 3،960،000 (بهای سیاه) |
در پایان انجام ثبتها از حسابها مانده گیری کرده و سود و زیان شعبه را محاسبه می‌کنیم:
| کالای شعبه | |||
| بدهکار | بستانکار | ||
| ابتدای دوره | 150,000 | 3,000,000 | فروش |
| ارسال به شعبه | 7،200،000 | 48,000 | مرجوعی |
| 3,960,000 | پایان دوره | ||
| جمع | 7,350,000 | 7,008,000 | |
| مانده | 342,000 |
همان‌طور که مشاهده می‌کنیم از کالاهایی که به فروشگاه زنجیره ای شوش فرستاده شده مقداری فروش رفته و مقداری مرجوع و مقداری هم بعنوان پایان دوره در فروشگاه زنجیره ای شوش مانده است.
چنانچه فروش شعبه با سود 20 درصد باشد طرفین حساب کالای شعبه باید مساوی بشود و مانده ای نداشته باشد. ولی وقتی شعبه با سودی بیشتر از 20 درصد فروش کند سمت بستانکار این حساب بیشتر می شود و به این مبلغ مازاد، سود ظاهری شعبه گفته میشود.
که سودی بیشتر از سود 20 درصدی که مرکز تعیین کرده است که در پایان این سود ظاهری به سود واقعی شعبه افزوده شود ولی وقتی شعبه با سودی کمتر از 20 درصد فروش کند سمت بدهکار این حساب بیشتر میشود و به این مابه‌التفاوت زیان ظاهری شعبه گفته میشود که این زیان در پایان باید از حساب تعدیل کالا که سود واقعی شعبه می‌باشد کسر شود. بعد از مانده گیری و مشخص شدن سود و زیان در حساب کالای شعبه این حساب را به حساب تعدیل کالای شعبه می‌بندیم.
در حسابداری فروشگاه های زنجیره ای به مرحله بستن حسابها در حسابداری می‌رسیم:
۷- انتقال زیان شعبه (مانده بدهکار کالای شعبه ) به حساب تعدیل کالا
| شرح | بدهکار | بستانکار |
| تعدیل کالای شعبه | 342،000 | |
| کالای شعبه | 342،000 |
گاهی به حساب تعدیل کالا، سود تحقق نیافته شعبه می‌گویند. با ثبت فوق حساب کالای شعبه بسته میشود.
مانده گیری از حساب تعدیل کالا
| حساب تعدیل کالا | |||
| بدهکار | بستانکار | ||
| 4 | 8،000 | 1،200،000 | 1 |
| 6 | 660،000 | 25،000 | 5 |
| 7 | 342،000 | ||
| جمع | 1،010،000 | 1،225،000 | |
| مانده | 215،000 |
این مانده بستانکار حاکی از سود دوره مالی شعبه شوش است که به حساب سود و زیان مرکز بسته میشود.
بستن حساب تعدیل کالا
| شرح | بدهکار | بستانکار |
| حساب تعدیل کالای شعبه | 215،000 | |
| خلاصه حساب سود و زیان شعبه | 215،000 | |
| خ ح سود و زیان شعبه | 215،000 | |
| سود و زیان ویژه مرکز | 215،000 |
الف – محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته
| شرح | مانده |
| مانده حساب کالای ارسالی | 5،960،000 |
| اضافه می شود کالای ابتدای دوره | 125،000 |
| کالای آماده برای فروش | 6،085،000 |
| کسر می شود کالای پایان دوره | (3،300،000) |
| بهای تمام شده کالای فروش رفته | 2،785،000 |
ب – محاسبه سود ناخالص دوره
| شرح | مانده |
| فروش | 3،000،000 |
| کسر می شود بهای تمام شده کالای فروش رفته | (2،785،000) |
| سود ناخالص دوره | 215،000 |
گروه پرشین حساب در سال ۱۳۹۱ با کمک پروردگار، با هدف افزایش سطح آگاهی مجریان و مدیران در بازار کار مالی و مالیاتی کشور فعالیت خود را آغاز نمود تا به عنوان یک مرجع تخصصی در این حوزه شناخته شود. به اعتقاد ما هر چقدر سطح اگاهی فعالان اقتصادی و مجریان خدمات حسابداری و مالیاتی افزایش پیدا کند، بی شک هم مدیران کشور دغدغه ای بابت توسعه بازار و کسب سود نخواهند داشت و هم حسابداران و کارشناسان خدمات مالیاتی در بازار پر رونق این خدمات رکوردهای درآمدی خوبی را رقم میزنند. به امید داشتن یک جامعه همیشه شاد همراه با رونق بازار کار و تجارت.
یک پاسخ
سلام واقعا مبحث حسابداری فروشگاههای زنجیره ای بسیار عالی وآموزنده بود .ممنون از زحمات تیم پرشین حساب