ابلاغ واقعی و ابلاغ قانونی مالیاتی چیست و چه تفاوتهایی دارد؟

ابلاغ برگ تشخیص مالیات، کارنامه پذیرش و یا رد اظهارنامه عملکرد مودیان است. در این فرآیند سازمان مالیاتی پس از بررسی اطلاعات اظهار شده مودی و تطبیق آن با اطلاعات استعلامی از سایر منابع، مالیات تشخیصی را تعیین و طی نامه‌ای به مودی اطلاع می‌دهد. در این میان بسته به اینکه ابلاغ صورت‌گرفته، واقعی باشد یا قانونی، شرایط مودی برای اعتراض به آن متفاوت خواهد بود. در این مقاله آموزش مالیات قصد داریم به بررسی تفاوت ابلاغ واقعی و قانونی اوراق مالیاتی و شرایط هر یک از آنها پس از راه‌اندازی سامانه ابلاغ الکترونیکی مالیاتی بپردازیم. همراه ما بمانید.

ابلاغ برگ تشخیص مالیات و روشهای انجام آن 

تحویل برگ تشخیص مالیاتی صادر شده از سوی سازمان مالیاتی به مودی را ابلاغ برگ تشخیص می‌نامند. سازمان مالیاتی در مواد 203 تا 209 ق.م.م، اطلاعات مربوط به نحوه ابلاغ برگ تشخیص مالیات را عنوان نموده است؛ همچنین در موارد ابهام یا سکوت قانون، مودی به قانون آیین دادرسی مدنی ارجاع شده است. (ماده 209 ق.م.م)

ابلاغ برگ تشخیص به دو روش زیر انجام می‌شود:

• ابلاغ الکترونیکی
• ابلاغ فیزیکی

ابلاغ الکترونیکی برگ تشخیص مالیات

ابلاغ الکترونیکی برگ تشخیص تحویل برگ تشخیص به مودی از طریق حساب کاربری او در سامانه‌های سازمان مالیاتی است. این روش ابلاغ که با هدف تسریع و تسهیل انجام تکالیف مالیاتی ایجاده شده، جایگزین سایر روش‌های ابلاغ شده است. 

برای آشنایی با این روش ابلاغ اوراق مالیاتی و نحوه فعال سازی آن، مطلب ابلاغ الکترونیکی مالیاتی را مطالعه نمایید.

ابلاغ فیزیکی برگ تشخیص مالیات

ابلاغ فیزیکی برگ تشخیص مالیات در حقیقت تحویل برگ تشخیص صادره از سوی سازمان توسط مامور ابلاغ به مودی در اقامتگاه او (محل زندگی یا محلی که امور مهم او انجام می‌شود) است. مهلت مامور ابلاغ برای تحویل برگ تشخیص حداکثر 2 روز از تاریخ صدور است.

نکته: با راه‌اندازی سامانه مایتکس و امکان ابلاغ الکترونیکی برگ تشخیص، تنها در مواردی که حساب کاربری مودی غیرفعال شده باشد، ابلاغ اوراق مالیاتی به صورت فیزیکی انجام می‌شود.

نحوه ابلاغ برگ تشخیص مالیات

سازمان مالیاتی پس از بررسی اظهارنامه ابرازی مودی و انجام ارزیابی‌ها و استعلام‌های مورد نیاز از بانک‌ها و سازمان‌های مربوطه، برگ تشخیص مالیات مودی را صادر و ابلاغ می‌کند.

مطابق اطلاعیه سازمان مالیاتی از تاریخ اول شهریور 1401، کلیه اوراق مالیاتی که در سامانه‌های الکترونیکی سازمان صادر می‌شود به صورت خودکار بر روی حساب کاربری مودیان بارگذاری می‌شود.

بدین ترتیب بر اساس واکنش مودی در خصوص برگه تشخیص ابلاغی (اعم از ابلاغ الکترونیکی و یا فیزیکی)، ابلاغ واقعی یا قانونی تلقی می‌شود.

عبارت «ابلاغ قانونی» در برابر ابلاغ غیرقانونی یا «ابلاغ واقعی» در برابر غیرواقعی نیست؛ بلکه ابلاغ یا به صورت واقعی انجام می‌شود و یا قانونی؛ هر گاه ابلاغ به صورت واقعی انجام نشود، به صورت قانونی خواهد بود.

ابلاغ واقعی مالیاتی چیست؟

همان گونه که گفتیم ابلاغ به دو صورت الکترونیکی و فیزیکی انجام می‌شود. بر این اساس نحوه ابلاغ اوراق به صورت واقعی به دو صورت زیر قابل تعریف است:

ابلاغ واقعی الکترونیکی اوراق مالیاتی

بر اساس دستورالعمل شماره 200/1402/1 مورخ 1402/1/7، در صورتی که مودی ظرف 20 روز از زمان بارگذاری اوراق در حساب کاربری، اوراق را مشاهده نماید، ابلاغ واقعی برای او صورت گرفته و کلیه آثار ابلاغ واقعی به آن مترتب است.

ابلاغ واقعی فیزیکی اوراق مالیاتی

بر اساس ماده 203 ق.م.م، هر گاه مامور ابلاغ، برگ تشخیص مالیات را به یکی از افراد زیر ابلاغ نماید، ابلاغ به صورت واقعی انجام شده است.

• شخص مودی (اعم از شخصیت حقیقی یا حقوقی)
• یکی از بستگان یا نمایندگان مودی
• افراد تحت استخدام مودی مانند وکیل قانونی او
• یک فرد مطلع از مودی و مرتبط با او (مانند سرایدار مجتمع محل سکونت برای شخص حقیقی)

شرایط نماینده یا وکیل یا مطلع از مودی جهت دریافت برگ ابلاغ

• مامور ابلاغ سن ظاهری شخص دریافت کننده ابلاغ را برای آگاهی از اهمیت اوراق مورد ابلاغ، مناسب بداند
• بین مودی و شخص دریافت کننده ابلاغ، تضاد منفعت وجود نداشته باشد

به این ترتیب در پاسخِ پرسش ” ابلاغ اوراق مالیاتی به کارمند مودی چه نوع ابلاغی است؟” باید بگوییم چون کارمند، از مستخدمین مودی محسوب می‌شود، این ابلاغ از نوع ابلاغ واقعی است.

ابلاغ قانونی مالیاتی چیست؟

ابلاغ قانونی مالیات نوعی از ابلاغ اوراق مالیاتی است که در صورت عدم ابلاغ برگ تشخیص مالیات یا سایر اوراق مالیاتی به صورت واقعی انجام می‌شود. بر این اساس ابلاغ قانونی اوراق مالیاتی به ترتیب الکترونیکی و فیزیکی به شرح زیر انجام می‌شود:

ابلاغ قانونی الکترونیکی

در صورتی که مودی ظرف 20 روز از تاریخ بارگذاری اوراق مالیاتی، به حساب کاربری خود مراجعه ننماید، در حکم استنکاف از گرفتن اوراق مالیاتی تلقی می‌شود. بدین ترتیب روز 21 به عنوان تاریخ ابلاغ قانونی محسوب می‌شود.

نکته: چنانچه روز 21 با تعطیل/تعطیلات رسمی یا عمومی مصادف شود، اولین روز بعد از تعطیل/ تعطیلات مزبور به عنوان روز ابلاغ در نظر گرفته می‌شود.

ابلاغ قانونی فیزیکی

مطابق تبصره 1 ماده 203 ق.م.م، هر گاه هیچ یک از افراد مذکور در ماده 203 ق.م.م، در دسترس نباشند یا در صورت حضور از پذیرش برگ تشخیص مالیات خودداری نمایند، مامور ابلاغ موظف است نسخه اول برگ تشخیص را به نشانی محل اعلامی مودی الصاق نماید؛ بدین ترتیب تاریخ ابلاغ برگ تشخیص همان تاریخ الصاق خواهد بود.

انواع ابلاغ برگ تشخیص مالیات بر اساس شخصیت مودی (حقیقی یا حقوقی)

برای آشنایی با ابلاغ واقعی و قانونی برای اشخاص مختلف PDF زیر را مطالعه نمایید. در این پی دی اف به حالتهای مختلف ابلاغ برای اشخاص مختلف به شرح زیر پرداخته‌ایم:

• ابلاغ برگ تشخیص مالیات به اشخاص حقیقی
• ابلاغ برگ تشخیص مالیات به ادارات دولتی یا وابسته به دولت
• تفاوت ابلاغ واقعی و قانونی برای سایر اشخاص حقوقی

شباهت و تفاوت ابلاغ قانونی و واقعی در اعتراض به برگ تشخیص

بر اساس نحوه ابلاغ برگ تشخیص مالیاتی، مودی از امتیازات و یا محرومیت‌هایی برخوردار خواهد شد.

1- مهلت اعتراض به برگ تشخیص مالیاتی

بر اساس ماده 238 ق.م.م، مهلت اعتراض مودی در هر دو نوع ابلاغ، مدت 30 روز پس از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص خواهد بود.

2- نحوه اعتراض به برگ تشخیص

اگر مودی در مهلت مقرر (حداکثر 30 روز از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص) به برگه صادره اعتراض کند، با توجه به نوع ابلاغ شرایط زیر رخ خواهد داد:

• برگ تشخیص به صورت واقعی ابلاغ شده باشد: مودی این فرصت را دارد که با رئیس اداره مالیاتی توافق کند؛ اگر توافق حاصل نشد، می‌تواند اعتراض خود را در هیئت بدوی حل اختلاف طرح نماید (ماده 238 ق.م.م)
• برگ تشخیص به صورت قانونی ابلاغ شده باشد: مودی در صورت معترض بودن به برگ تشخیص صادره، به هیئت حل اختلاف ارجاع داده خواهد شد. به بیان دیگر، فرصت توافق با رئیس اداره مالیاتی را از دست خواهد داد (تبصره ماده 239 ق.م.م).

برای آشنایی با چگونگی اعتراض به برگ قطعی مالیات و همچنین مدارک مورد نیاز اعتراض به برگ قطعی کلیک کنید.

3- عدم اعتراض به برگ تشخیص در مهلت مقرر

چنانچه مودی ظرف 30 روز از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص نسبت به آن اعتراض نکند و مهلت اعتراض به اتمام برسد، دو حالت رخ می‌دهد:

• برگ تشخیص به صورت واقعی ابلاغ شده باشد: برگ تشخیص قطعی می‌شود و دیگر امکان اعتراض وجود نخواهد داشت (ماده 239 ق.م.م)
• برگ تشخیص به صورت قانونی ابلاغ شده باشد: در صورتی که مودی در مهلت مقرر به برگ تشخیص اعتراض نکند یا به سازمان مالیاتی مراجعه ننماید، مودی به صورت پیش فرض معترض شناخته شده و پرونده‌ مالیاتی او مستقیما به هیئت حل اختلاف ارجاع می‌شود (تبصره ماده 239 ق.م.م)

4- حق انتخاب یکی از اعضای هیئت حل اختلاف

ماده 244 ق.م.م، به معرفی هیئت حل اختلاف و اعضای آن پرداخته است. بر این اساس، هیئت حل اختلاف از سه نفر به صورت زیر تشکیل شده است:

• یک نفر نماینده سازمان مالیاتی
• یک نفر قاضی
• یک نفر نماینده اتاق بازرگانی یا اتاق تعاون یا جامعه حسابداران رسمی یا مجامع حرفه‌ای یا تشکل‌های صنفی یا شورای اسلامی شهر

یکی از امتیازاتی که قانون‌گذار برای مودیان در نظر گرفته است، انتخاب سومین عضو این هیئت سه نفره است. مشروط بر اینکه برگ تشخیص مالیات با ابلاغ واقعی به دست مودی رسیده باشد. به بیان دیگر، در صورتی که برگ تشخیص با ابلاغ قانونی به مودی ابلاغ شده باشد، سازمان امور مالیاتی، نماینده مودی در هیئت را انتخاب خواهد نمود و او فرصت انتخاب را از دست خواهد داد.

تفاوت ابلاغ قانونی و واقعی؛ کدام یک به نفع شماست؟

تا اینجا با فرق ابلاغ واقعی و قانونی آشنا شدیم. اما کدام یک از انواع ابلاغ بهتر است؟

پیشنهاد ما، استفاده از مزایای ابلاغ واقعی است؛ زیرا در ابلاغ واقعی مودی امکان استفاده از کلیه فرصت‌ها و امتیازاتی که سازمان برای او در نظر گرفته را دارد. به این ترتیب مودی می‌تواند در کلیه مراحل اعتراض و دادرسی حضور موثر و تاثیرگذارتری داشته باشد. به موارد زیر توجه کنید:

1- اطلاع از وجود برگ تشخیص و امکان حضور در هیئت بدوی

ممکن است مودی بدون آگاهی از ابلاغ اوراق مالیاتی مخصوصا برگ تشخیص مالیات، فرصت حضور در هیئت بدوی را از دست بدهد؛ در نتیجه پرونده بدون حضور وی در هیئت، رسیدگی و مختومه می‌شود؛ یا از این هم بدتر، بی‌اطلاعی مودی منجر به انقضای مهلت تجدیدنظر شده، مودی فرصت اعتراض به رای صادره توسط هیئت بدوی (چه در هیئت تجدیدنظر و چه در شورای عالی مالیاتی و دیوان عدالت اداری) را نیز از دست بدهد.

2- توافق با رئیس سازمان مالیاتی

آگاهی مودی از محتوای برگ تشخیص این امکان را برای او فراهم می‌کند که بتواند:

• قبل از ارجاع پرونده به هیئت حل اختلاف با رئیس اداره مالیاتی توافق نموده پرونده را مختومه نماید
• در کلیه مراحل دادرسی مالیاتی حضور داشته باشد و با دلایل بررسی شده از خود دفاع نماید
• در صورت عدم رضایت از رای صادره در مرحله قبل از انقضای مهلت، تقاضای تجدیدنظر نماید

پیشنهاد ما

ابلاغ برگ تشخیص مالیات فرصتی است که سازمان مالیاتی برای دفاع مودی از اطلاعات ابرازی در اظهارنامه مالیاتی در نظر گرفته است. اما استفاده بهینه از این فرصت وابسته به توجه مودیان به واقعی یا قانونی بودن ابلاغ، است. از این رو توصیه می‌کنیم به منظور پرداخت مالیات منصفانه، با تهیه مستندات کافی و کامل، آماده دفاع از اظهارنامه مالیاتی خود باشید. در این زمینه مشاوره مالیاتی نیز می‌تواند مسیرهای پیش رویتان را برای شما روشن‌تر نماید.

اما آنچه مهم‌تر است، انجام صحیح و به موقع تکالیف مالیاتی طی دوره مالی است؛ که با کسب آموزش مالیات حرفه‌ای برای شما محقق خواهد شد.