فهرست مطالب

یکی از مهمترین واحدهایی که در شرکت ها و سازمان های مختلف وظیفه زمینه سازی رشد و توسعه کسب و کار را فراهم می نماید واحد تحقیق و توسعه است. جالب است که بدانید نخستین بار از دهه 60 میلادی واحدی با نام واحد تحقیق و توسعه در برخی سازمان ها و شرکت ها شروع بکار کرد و امروزه در جهان اهمیت خاص و ویژه ای برای آن قائل می شوند. گرچه در کشور ما هنور در مقیاس کوچک و متوسط توجه خاصی به فعالیت این واحد نمی گردد. در این مقاله پس از بررسی تعاریف و مفاهیم به مباحث حسابداری مخارج تحقیق و توسعه می پردازیم.

تعریف تحقیق و توسعه

تحقیق و توسعه (Research & Development و یا به اختصار R & D) به مجموعه فعالیت هایی اطلاق می شود که شرکت به جهت نوآوری و ارتقای آن تا تولید محصولات و خدمات جدید و رقابت در بازار انجام می دهد.

در استانداردهای حسابداری ایران تحقیق و توسعه به شرح زیر تعریف شده است:

تحقیق: پژوهشي نو و برنامه‌ريزي شده است که با هدف کسب دانش علمي يا فني جديد انجام مي‌شود.

توسعه: بکارگيري دستاوردهاي تحقيقاتي يا ساير دانشها در قالب يک برنامه يا طرح براي توليد مواد، تجهيزات، محصولات، فرايندها، سيستم ها يا خدمات جديد، يا بهسازي اساسي مواردي که قبلا توليد يا ارایه گرديده و يا استقرار يافته است، پيش از آغاز توليد يا کاربرد تجاري.

حسابداری مخارج تحقیق و توسعه

از آنجا که هر رویداد مالی برای ما حسابداران حائز اهمیت بوده و باید در دفاتر ثبت گردد، در اینجا موضوعی که  برای ما اهمیت دارد نحوه ثبت و شناسایی مخارج تحقیق و توسعه و این موضوع که آیا این مخارج هزینه هستند یا دارایی، است. در استاندارد شماره 17 حسابداری ایران در رابطه با نحوه ثبت و شناسایی مخارج تحقیق و توسعه رهنمودهایی ارائه شده است.

طبق بندهای 32 و 33 استاندارد شماره 17

الف) کلیه مخارج تحقیق باید بعنوان هزینه در دوره وقوع شناسایی شود.

ب) در صورتي که مخارج توسعه‌ باشد و حائز معيارهاي شناخت به عنوان دارايي نامشهود نباشد، هنگام وقوع به عنوان هزينه شناسايي مي‌شود.

ج) در صورتي که مخارج توسعه باشد و معيارهاي شناخت به عنوان دارايي نامشهود را داشته باشد، به مبلغ دفتري پروژه تحقيق و توسعه افزوده مي‌شود.

از موارد یاد شده و همچنین طبق بند 41 استاندارد 17 نتیجه میگیریم که مخارج تحقیق در هیچ مرحله ای نباید به عنوان دارایی شناسایی شود و همواره جزء هزینه های دوره وقوع می باشد. نمونه های فعالیت های تحقیق شامل موارد زیر است:

1- فعاليتهايي با هدف دستيابي به دانش جديد

2- جستجو براي ارزيابي و انتخاب نهايي موارد کاربرد يافته‌هاي تحقيق يا ساير دانشها

3- جستجوي جايگزين‌هايي براي مواد، تجهيزات، محصولات، فرايندها، سيستمها يا خدمات

4- فرمولـه کردن، طراحي، ارزيابي و انتخاب نهايي جايگزين‌هاي ممکن براي مواد، تجهيزات، محصولات، فرايندها، سيستمها يا خدمات جديد يا بهبود يافته.

ولی مخارج توسعه به دو دسته تقسیم می شوند. دسته اول که معیارهای شناسایی به عنوان دارایی را ندارند مانند مخارج تحقیق به عنوان هزینه در دوره وقوع شناسایی می شوند.

دسته دوم که معیارهای شناسایی به عنوان دارایی را دارند در دوره وقوع به عنوان دارایی ثبت و شناسایی می شوند. طبق بند 44 استاندارد حسابداری شماره 17 تنها در صورتی که مخارج توسعه دارای کلیه شرایط زیر باشد می توان به عنوان دارایی شناسایی نمود:

1- امکانپذيري تکميل دارايي نامشهود از نظر فني، به گونه‌اي که براي استفاده يا فروش آماده شود

2- قصد واحد تجاري براي تکميل دارايي نامشهود و استفاده يا فروش آن

3- توانايي واحد تجاري براي استفاده يا فروش دارايي نامشهود

4- ايجاد منافع اقتصادي آتي توسط دارايي نامشهود. ازجمله، واحد تجاري بتواند وجود بازار براي دارايي نامشهود يا محصول آن و سودمندي آن در صورت استفاده داخلي را اثبات کند

5- دسترسي به منابع کافي فني، مالي و ساير منابع براي تکميل، توسعه و استفاده يا فروش دارايي نامشهود

6- توانايي واحد تجاري براي اندازه‌گيري مخارج قابل انتساب به دارايي نامشهود به‌گونه‌اي اتکاپذير طي دوره توسعه

همانطور که واضح است مخارج توسعه ای که حائز کلیه شرایط بالا بطور همزمان باشد کمتر پیش می آید. نمونه فعالیت های توسعه شامل موارد زیر است:

1- طراحي، ساخت و آزمايش نمونه‌ها و مدل ها قبل از مرحله توليد يا استفاده

2- طراحي تجهيزات، الگوها و قالبها براساس فناوري جديد

3- طراحي، ساخت و بهره‌برداري از تجهيزات نمونه‌سازي در حدي که از نظر اقتصادي، توليد تجاري تلقي نشود

4- طراحي، ساخت و آزمايش جايگزين انتخابي براي مواد خام، تجهيزات، محصولات، فرايندها، سيستم ها يا خدمات جديد يا بهسازي شده.

افشای مخارج تحقیق و توسعه در صورتهای مالی

واحد تجاری مخارج تحقیق توسعه ای را که طی دوره به عنوان هزینه شناسایی نموده را باید در صورتهای مالی نیز جداگانه افشا نماید.

مثال

شرکت نمونه جهت پروژه تولید محصول جدید اقدام به عقد قرارداد با پیمانکار پروژه نمود. پیمانکار پس از بررسی های لازم پلان پروژه را تدوین و تحویل کارفرما داد. مبلغ کل قرارداد تدوین پلان پروژه مبلغ 40 میلیون تومان است.

در مثال فوق به دلیل اینکه مخارج انجام شده معیارهای شناخت به عنوان دارایی نامشهود را احراز ننموده است تماما به عنوان هزینه دوره وقوع شناسایی و ثبت می گردد.

در مرحله بعد و پس از بررسی کامل طرح، شرکت تصمیم به اجرای آن میگیرد. بدین منظور قرارداد ساخت به ارزش 80 میلیون تومان با پیمانکار منعقد می گردد. پیمانکار طبق پلان طرح محصول را تولید و نمونه های اولیه را تحویل کارفرما می دهد. کافرما با بررسی نمونه ها تصمیم به تولید انبوه محصول جدید می گیرد.

در مثال اخیر به دلیل احراز شرایط مندرج در استاندارد مبلغ قرارداد (80 میلیون تومان) می تواند به عنوان دارایی شناسایی شود.

دارایی نامشهود- دانش فنی (بد) * * *

موجودی نقد و بانک/حسابهای پرداختنی (بس) ***

پر بحث ترین مقالات مرتبط

دیگر مقالات مرتبط

5 پاسخ

    1. سلام دوست عزیز
      از اینکه مطالب ارائه شده توسط سایت پرشین حساب رضایت خاطر شما را فراهم نموده است، بسیار خرسندیم.

  1. سلام
    خسته نباشید
    میشه یه لطف کنید یک مثال برای ثبت رویدادهای مالی که شرکت در خصوص توسعه یک محصول انجام میدهد رو ارائه کنید.
    و اینکه بهای تمام شده این محصول که دارایی نامشهود هست چگونه حساب میشود؟

    1. سلام
      شرکت نمونه جهت پروژه تولید محصول جدید اقدام به عقد قرارداد با پیمانکار پروژه نمود. پیمانکار پس از بررسی های لازم پلان پروژه را تدوین و تحویل کارفرما داد. مبلغ کل قرارداد تدوین پلان پروژه مبلغ ۴۰ میلیون تومان است.

      در مثال فوق به دلیل اینکه مخارج انجام شده معیارهای شناخت به عنوان دارایی نامشهود را احراز ننموده است تماما به عنوان هزینه دوره وقوع شناسایی و ثبت می گردد.
      هزینه پروژه(بد) ***
      موجودی نقد و بانک/حسابهای پرداختنی (بس) ***

      در مرحله بعد و پس از بررسی کامل طرح، شرکت تصمیم به اجرای آن میگیرد. بدین منظور قرارداد ساخت به ارزش ۸۰ میلیون تومان با پیمانکار منعقد می گردد. پیمانکار طبق پلان طرح محصول را تولید و نمونه های اولیه را تحویل کارفرما می دهد. کافرما با بررسی نمونه ها تصمیم به تولید انبوه محصول جدید می گیرد.

      در مثال اخیر به دلیل احراز شرایط مندرج در استاندارد مبلغ قرارداد (۸۰ میلیون تومان) می تواند به عنوان دارایی شناسایی شود.

      دارایی نامشهود- دانش فنی (بد) * * *

      موجودی نقد و بانک/حسابهای پرداختنی (بس) ***

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

شروع نامنویسی دوره حضوری آنلاین ۳۳ ام صفرتاصدمالیات ۱۴۰۲

آخرین بروزرسانی ها :

بروز ترین دوره ها :