آیا بحران کرونا مالیات بر ثروت را اجباری خواهد کرد؟

اقتصاددان‌ها معتقدند که احتمالا در بسیاری از کشورها بحران کرونا مالیات بر ثروت را اجباری خواهد کرد یعنی ثروتمندترین مردم دنیا ممکن است هدف نرخ بالاتر مالیات بر ثروت قرار بگیرند برای اینکه دولت‌ها در تامین منابع مالی برای جبران خسارت اقتصادی بحران کرونا و نجات اقتصاد با مشکل مواجه هستند و توزیع عادلانه درآمد اجرایی نمی‌شود.

اگر تراز منفی اقتصادی درنتیجه بازگشایی فعالیت‌های اقتصادی به‌سرعت مثبت نشود، یک کار موثر دیگر باید انجام شود تا نجات اقتصاد عملی شود که تنها انتخاب، بین کاهش مخارج دولت یا افزایش درآمد مالیات بر ثروت است. برخی دولت‌ها احتمالا به این نتیجه می‌رسند که نرخ مالیات بر ثروت باید بالاتر برود تا تاثیر مخرب اقتصادی بیماری همه‌گیر کرونا را خنثی کند.

اما بسیاری از اقتصاددان‌ها موافق کاهش مخارج دولت هستند برای اینکه اگر نرخ مالیات بر ثروت را بالا ببرند، مشوق‌های مالیاتی به هم می‌ریزند و بازده اقتصاد کاهش پیدا می‌کند به همین دلیل باید به‌عنوان آخرین راه‌حل استفاده شود. قانون‌گذاران فقط در تلاش برای راه‌اندازی مجدد اقتصاد هستند تا درآمد ناخالص ملی را بازیابی کنند و مردم را راضی نگه دارند اما یک پاسخ نامناسب مالیاتی به بحران کرونا به یک مشکل سیاسی بزرگ تبدیل خواهد شد.

باوجودی که دولت‌ها مجبورند درنهایت بدهی ملی را کاهش دهند اما افزایش مالیات بر ثروت لزوما راه‌حل قطعی نیست. این کار می‌تواند به‌مرور انجام شود بدون اینکه فشار مالیاتی زیادی به قشر خاصی وارد شود تا دچار اشتباه اقتصادی نشوند و نتیجه معکوس حاصل نشود. در عوض اگر مخارج دولت کمتر از افزایش درآمد ملی نگه ‌داشته شود، کسری بودجه به‌شدت کاهش پیدا می‌کند و حتی به مازاد تبدیل می‌شود.

پیشنهاد میشود بخوانید: محاسبه 2 شاخص کلیدی عملکرد جدید فرانشیز در بحران کرونا

البته دولت‌ها احتمالا وسوسه می‌شوند که قرض بگیرند برای اینکه بدهکار شدن در شرایط بحران بهره کمی دارد اما تلاش‌های اقتصادی باید از طریق برنامه‌های موقت مانند مالیات بر ثروت تامین شود تا درنهایت این بدهی به نسل جوان جامعه تحمیل نشود چراکه در ده سال گذشته دومین بحران اقتصادی خود را تجربه می‌کنند. آخرین بحران اقتصادی دنیا در سال 2008 بود که چند سالی بازارهای مالی همه دنیا را به هم‌ریخت، خسارت زیادی به مردم عادی وارد کرد و آینده نسل جوان فعلی را به خطر انداخت.

درنهایت افزایش مالیات بر ثروت به پذیرش کل جامعه مربوط است و ممکن است در تعدادی از کشورها مردم به این نتیجه برسند که برای نجات کل جامعه و توزیع عادلانه درآمد بحران کرونا مالیات بر ثروت را اجباری خواهد کرد.

مالیات بر ثروت چیست؟

مالیات بر ثروت بر اساس مجموع دارایی‌های اشخاص پس از کسر بدهی‌ها وصول می‌شود که شامل وجه نقد، حساب‌های بانکی، املاک، اوراق بهادار و سپرده صندوق بیمه و بازنشستگی است.

ایده افزایش مالیات بر ثروت برای ثروتمندان جامعه مدتی است که تحت تاثیر بحران کرونا مطرح می‌شود برای اینکه تاثیر بلندمدت بحران کرونا روزبه‌روز قابل وضوح‌تر است و جبران خسارت اقتصادی بحران کرونا ضروری است. مطابق گزارش‌های صندوق بین‌المللی پول، جهان در حال ورود به بزرگ‌ترین بحران اقتصادی از دهه 30 میلادی است و اقتصاد جهانی در سال جاری 3% کوچک‌تر خواهد شد. در تحقیقی که ماه گذشته منتشر شد، این صندوق پیشنهاد داد که دولت‌ها باید افزایش مالیات بر درآمد، دارایی و ثروت را تحت یک برنامه «همبستگی» در نظر بگیرند تا برنامه‌های محافظت اقتصادی تامین مالی شوند و نجات اقتصاد عملی شود.

پیشنهاد میشود بخوانید: 6 اهرم ایجاد ارزش برای مشتری را بشناسید

اگر فقط 5% مالیات بر ثروت در 5% جمعیت ثروتمند آمریکا را در نظر بگیرید، مبلغ جمع‌آوری‌شده به 2 تریلیون دلار می‌رسد! ظاهرا جنگ کرونا می‌تواند ثروت عظیمی که در یک دهه آرامش اقتصادی توسط ثروتمندان جمع‌آوری‌شده را به اقتصاد ملی کشورها جذب کند و توزیع عادلانه درآمد اجرایی شود. در انگلیس هم بسیاری معتقدند که دولت می‌تواند هزینه بحران کرونا را با مالیات بر ثروت تک‌مرحله‌ای از ثروتمندان جامعه تامین کند که با نرخی مساوی نرخ مالیات بر درآمد، بالغ‌بر 214 میلیارد دلار جمع‌آوری می‌کند. حتی در بین کاندیداهای ریاست جمهوری 2020 آمریکا هم مالیات بر ثروت یکی از نقاط تمرکز الیزابت وارن بود که معتقد است برای ثروت بین 50 میلیون تا 1 میلیارد دلار باید مالیات 2% وضع شود و برای ثروت بالاتر نرخ 6% در نظر گرفته شود تا نجات اقتصاد کرونایی ممکن شود.

مالیات بر ثروت در ایران چه وضعیتی دارد؟

مالیات بر ثروت در ایران شامل موارد زیر است:

مالیات بر ارث

حق دولت بر ماترک فرد متوفی است که وراث ملزم به پرداخت آن هستند. نرخ محاسبه مالیات بر ارث به نوع ارث و نسبت وارث به متوفی بستگی دارد. هر چه نسبت وارث دورتر باشد باید مالیات بیشتری پرداخت کند. جالب‌توجه است که مالیات بر ارث قبل از تعدیل قانون در سال 1395 از 5% برای وراث طبقه اول تا 65% برای وراث طبقه سوم می‌رسید اما در حال حاضر این نرخ‌ از 1.5 تا 10 درصد برای وراث طبقه اول است که برای وراث طبقه سوم 4 برابر می‌شود.

مالیات نقل‌وانتقال سرقفلی

در هنگام انتقال سرقفلی به فردی دیگر اعم از مالک یا مستاجر اعمال می‌شود و نرخ 2 درصد دارد و بر اساس ارزش معاملاتی وصول می‌شود.

مالیات نقل‌وانتقال سهام

برای شرکت‌های بورسی 0.5% ارزش فروش سهام و برای شرکت‌های غیربورسی 5% ارزش اسمی سهام است. کارگزاران بورس مکلف هستند مالیات را از انتقال‌دهنده سهام بورسی وصول و به سازمان امور مالیاتی پرداخت کنند اما در مورد سهام غیر بورسی، ادارات ثبت یا دفاتر اسناد رسمی این وظیفه را به عهده دارند.

مالیات نقل‌وانتقال املاک

با نرخ 5% ارزش معاملاتی ملک محاسبه و از انتقال‌دهنده وصول می‌شود.

مالیات حق تمبر و اوراق بهادار

برای رسمیت بخشیدن یا لازم‌الاجرا کردن اسناد، اوراق و مدارک از طریق الصاق و ابطال تمبر از مودی وصول می‌شود.  بابت چک‌بانکی، برات و سفته در هنگام چاپ حق تمبر وصول می‌شود و صدور بارنامه، بیمه مال‌التجاره، کارت معافیت، گواهینامه رانندگی، پروانه مشاغل، جواز تاسیس، قرارداد وام، وکالت‌نامه، ضمانت‌نامه و سهام شرکت‌ها هم مشمول حق تمبر است. مبلغ حق تمبر از 200 ریال برای چاپ هر برگ چک شروع شده و تا 200،000 ریال بابت پلاک ترانزیت و موقت انواع خودرو بالا می‌رود.

پیشنهاد میشود بخوانید: ۴ درس مهم که حسابدارها باید از بحران کرونا یاد بگیرند

میزان مالیات بر ثروت در ایران چه‌قدر است؟

با مقایسه درآمد مالیات بر ثروت دولت در سه‌ماهه اول سه سال اخیر متوجه می‌شوید که درآمد مالیات بر ثروت در ایران بسیار ناچیز است و فقط 4% درآمد مالیاتی دولت را تشکیل می‌دهد درحالی‌که می‌تواند منبع مناسبی برای جبران خسارت اقتصادی بحران کرونا باشد:

در ایران متأسفانه فشار مالیات همیشه به قشر حقوق‌بگیر و کم‌درآمد بوده است برای اینکه راه فرار مالیاتی بر روی آن‌ها بسته است درحالی‌که قشر بسیار محدودی که ثروت کلانی در اختیار دارند از پرداخت مالیات در امان هستند! درنتیجه وصول مالیات بر ثروت شاید توزیع عادلانه درآمد در جامعه را اجرایی کند علاوه بر اینکه بتواند جلوی قاچاق کالا و فساد اقتصادی را بگیرد و نجات اقتصاد را عملی کند.

نظر شما در مورد وصول مالیات بر ثروت چیست؟ آیا بحران کرونا مالیات بر ثروت را اجباری خواهد کرد؟