منو
برخی از مهمترین انواع حسابداری عبارتند از: حسابداری مالی، حسابداری مدیریت، حسابداری دولتی، حسابداری صنعتی (بهای تمام شده)، حسابداری مالیاتی، حسابرسی، حسابداری حقوقی (قضایی) و حسابداری عمومی
تفاوت انواع حسابداری در اهداف آنها، کاربرد آنها، گزارشهای مورد استفاده آنها است.
در انواع گونه های حسابداری نتیجه گیری بر اساس جمع آوری، ثبت و تجزیه و تحلیل اعداد و ارقام واقعی انجام میشود و همچنین گزارشات به صورت عددی بیان میشوند.
شاید شنیدن عبارت «انواع حسابداری» برای شما بی‌معنی باشد؛ زیرا بسیاری افراد به ویژه صاحبان کسب و کارها فکر میکنند: “حسابداری، حسابداری است و انواع ندارد.” اما باید بدانید که حسابداری انواع متفاوتی دارد که هر یک اصطلاحات، سیستم حسابداری و رویه‌های مخصوص به خود را دارد. در نتیجه با اینکه همه انواع حسابداری زیر چتر حسابداری قرار می‌گیرند اما در بازار کار حسابداری هدف و کاربرد متفاوتی را دنبال میکنند. در این نوشته قصد داریم شما همراهان گرامی را با انواع حسابداری و تفاوتها و شباهتهای آنها آشنا نماییم. با ما همراه باشید.
📌 اگر شما قصد تحصیل در رشته حسابداری را دارید و یا اگر صاحب کسب و کاری هستید که به دنبال استخدام حسابدار در حوزه فعالیت خود هستید و می‌خواهید بدانید چند نوع حسابداری داریم، خواندن این مقاله را به شما توصیه می‌کنیم.
انواع روش‌های حسابداری بر اساس حوزه فعالیتی که حسابدار در آن مشغول فعالیت است، متفاوت هستند. برخی از آنها برای محاسبه بهای تمام شده مجموعه‌های تولیدی مناسب هستند درحالی که برخی دیگر از انواع حسابداری مربوط به مدیریت منابع انسانی و مسائل حقوق قضایی هستند. در ادامه با انواع حسابداری بیشتر آشنا می‌شویم:
در ادامه مقاله هر یک از انواع حسابداری را توضیح می‌دهیم تا درک بهتری از دنیای گسترده حسابداری داشته باشید.
حسابداری مالی با هدف بررسی عملکرد یک کسب و کار در دوره مالی گذشته و بر اساس استانداردهای حسابداری تعیین شده از سوی مراجع ذی‌صلاح، به ثبت و تجزیه و تحلیل رویدادهای مالی به ویژه تراکنش‌های مالی می‌پردازد. در حقیقت حسابداری مالی تصویر دقیقی از عملکرد مالی یک کسب و کار در یک دوره زمانی مشخص فراهم می‌کند که در قالب صورتهای مالی ظاهر میشود.
حسابداری مالی به دو روش انجام میشود. انواع حسابداری مالی عبارتند از:
📌 نکته
سیستم حسابداری قابل استفاده در هر دو روش فوق، سیستم حسابداری دوطرفه است.
حسابداری مدیریت با هدف کسب حداکثر سود و حداقل هزینه به ثبت و تفسیر داده‌ها می‌پردازد. به این ترتیب گزارشات در حسابداری مدیریت جهت اتخاذ تصمیمات آگاهانه برای تخصیص بهینه بودجه، پیش بینی سود آتی مجموعه، توسعه کسب و کار و مواردی از این دست مورد استفاده مدیران قرار می‌گیرد.
📌 نکته
گزارشات تهیه شده در حسابداری مدیریت، معمولا برای مدیران و ذی‌نفعان داخلی مجموعه کاربرد دارد و به صورت عمومی مطرح نمی‌شوند.
تفاوت حسابداری مالی و حسابداری مدیریت
حسابداری مالی و حسابداری مدیریتی از جهات مختلفی با یکدیگر متفاوت هستند. مهمترین تفاوت این دو نوع حسابداری، هدف از انجام عملیات حسابداری است. حسابداری مالی با نگاه به گذشته تصویری از عملکرد کلی مجموعه در دوره مالی گذشته ارائه می‌دهد؛ در صورتی که حسابداری مدیریتی با نگاه به آینده در جهت افزایش سود و کاهش زیان تلاش می‌کند. تفاوت در اهداف، موجب نیاز به گزارشات مالی متفاوتی نیز میشود. جدول زیر تفاوت گزارشات حسابداری و حسابداری مدیریت را نمایش می‌دهد:
| گزارشهای متداول حسابداری مالی | گزارشهای متداول حسابداری مدیریت |
| صورت سود و زیان (ترازنامه) | عملکرد مالی به تفکیک واحدهای شرکت |
| صورت سود و زیان | بررسی موجودی کالای اول دوره و پایان دوره |
| صورت جریان گردش وجوه نقد | بهای تمام شده محصولات به تفکیک هر محصول |
گزارش‌ها در حسابداری مدیریت بر هزینه‌های داخلی مجموعه متمرکز هستند در صورتی که صورتهای مالی (گزارشات مربوط به حسابداری مالی) روی عملکرد شرکت تمرکز دارند. در مطلب تفاوت حسابداری مالی و مدیریتی با تفاوتهای این دو حسابداری بیشتر آشنا خواهید شد.
حسابداری دولتی نوعی از حسابداری است که با به کارگیری اصول و قواعد مربوط به حسابداری دولتی، به ثبت داده‌ها و گزارش‌گیری از آنها می‌پردازد. هدف در این نوع حسابداری که در کلیه سازمان‌های دولتی استفاده میشود، شفاف سازی نحوه مصرف بودجه دولتی است.
مهمترین تفاوت میان حسابداری مالی و دولتی، نحوه به کارگیری حسابها در کنترل درآمدها و هزینه‌ها است. در حقیقت در حسابداری دولتی برای درآمدها و هزینه‌های مربوط به یک پروژه، حسابهای مستقلی ایجاد میشود. به این ترتیب مسیر مصرف دارایی‌های عمومی کشور در هر پروژه قابل ارزیابی خواهد بود.
حسابهای قابل استفاده در حسابداری دولتی به پنج دسته زیر تقسیم میشوند:
تفاوت حسابداری دولتی با سایر انواع حسابداری
در حسابداری دولتی معمولا گزارشات به صورت علنی اعلام میشود؛ این در حالی است که در برخی از انواع حسابداری مانند حسابداری مدیریت، گزارشات منحصرا برای مدیران و ذی‌نفعان داخلی سازمان تهیه میشوند.
حسابداری عمومی نوعی از حسابداری است که کلیه خدماتی که شرکتهای حسابداری و خدمات مالی به مخاطبان خود ارائه میکنند، در بر می‌گیرد. خدمات ارائه شده در حسابداری عمومی بر اساس نیاز طرف مقابل، متفاوت است. به این ترتیب ارائه خدماتی نظیر حسابرسی، مشاوره و تسلیم اظهارنامه مالیاتی، مشاوره و آنالیز صورتهای مالی و مواردی از این دست را برای کلیه کسب و کارها اعم از خدماتی، تولیدی، فروشگاهی، غیرانتفاعی، دولتی و اشخاص حقیقی را پوشش می‌دهد.
حسابداری صنعتی که با عناوین حسابداری بهای تمام شده و یا حسابداری هزینه نیز شناخته میشود، به بررسی و تجزیه و تحلیل هزینه‌های تولید یک محصول می‌پردازد. از این رو این نوع از حسابداری معمولا در شرکتهای تولیدی – صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
📌 نکته
این نوع از حسابداری زیرشاخه‌ای از حسابداری مدیریت محسوب میشود. از این رو بر کاهش هزینه‌ها با هدف افزایش سود مجموعه متمرکز است و اصولا برای کمک به روند تصمیم‌گیری مدیران استفاده میشود. از این جهت با حسابداری مالی متفاوت است.
تفاوت حسابداری مالی و حسابداری صنعتی
حسابداری مالی و حسابداری صنعتی از جهات مختلف با یکدیگر متفاوت هستند. از مهمترین تفاوتهای حسابداری مالی و حسابداری صنعتی می‌توان به تفاوت در گزارشات مورد استفاده در این دو نوع حسابداری که از تفاوت در خواستگاه‌های آنها ناشی میشود، اشاره نمود. در جدول زیر برخی از مهمترین تفاوتهای حسابداری مالی و حسابداری صنعتی مورد بررسی قرار می‌گیرد:
| شرح تفاوت | حسابداری مالی | حسابداری صنعتی |
| هدف از انجام حسابداری | بررسی عملکرد مجموعه با نگاه به عملکرد دوره های گذشته | افزایش سود و کاهش زیان (نگاه به آینده) |
| استانداردهای مورد استفاده | استانداردهای مشخص | استاندارد مشخصی ندارد |
| نحوه تهیه گزارشات | گزارشات بر اساس فرمت خاصی تهیه میشود | فرمت گزارشات بر اساس نیاز تصمیم گیرندگان متفاوت است |
| استفاده کنندگان از گزارشات | استفاده کنندگان درون سازمانی و برون سازمانی | فقط استفاده کنندگان درون سازمانی |
بر خلاف سایر انواع حسابداری که توسط جامعه حسابداران رسمی سازمان‌دهی میشوند، حسابداری مالیاتی زیر نظر سازمان مالیاتی است و با هدف همگام سازی کلیه کسب و کارها (اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی) با قوانین مالیاتی است. در این نوع از حسابداری، آموزش مالیات با رویکرد اجرایی – محور و آگاهی از جدیدترین اخبار و بخشنامه‌های سازمان مالیاتی ضروری است؛ زیرا حسابداری مالیاتی با تمرکز بر تراکنش‌هایی که بار مالیاتی دارند، به محاسبه مالیات پرداختنی، کاهش بدهی مالیاتی، تکمیل اظهارنامه مالیاتی و ارائه مدارک لازم در زمان ممیزی می‌پردازد.
از آنجا که قوانین مالیاتی معمولا پیچیده هستند و گاهی برای استفاده از تسهیلات باید از چندین ماده قانونی مختلف استفاده شود، بهترین پیشنهاد بهره‌مندی از مشاوره مالیاتی اشخاص خبره است.
با وجود اینکه حسابرسی یکی از انواع حسابداری در نظر گرفته میشود، اما نحوه عملکرد حسابرسی با سایر انواع حسابداری متفاوت است. حسابداری به ثبت، تجزیه و تحلیل و گزارش فعالیت‌های مالی یک کسب و کار می‌پردازد، اما وظیفه حسابرسی، ارزیابی درستی انجام فعالیت‌های مالی انجام شده و مطابقت آنها با اصول و قوانین حسابداری است.
حسابرسی ارزیابی صحت عملکرد یک واحد اقتصادی است و بر اساس درخواست اشخاص می‌تواند در سه حالت حسابرسی داخلی، حسابرسی خارجی و حسابرسی مالیاتی انجام شود.
مراحل انجام حسابرسی
فرآیند حسابرسی طی سه مرحله انجام میشود:
حسابداری حقوقی یا قضایی یکی از انواع حسابداری است که با هدف تعیین صحت و یا کشف تخلفات مالی به ارزیابی رویدادهای مالی در پرونده‌های حقوقی و قضایی می‌پردازد. از این رو این نوع از حسابداری که شباهت زیادی با حسابرسی دارد، معمولا توسط بانک‌ها، ادارات پلیس، وکلا و مشاغل استفاده میشود.
هر یک از انواع حسابداری اهداف و کاربردهای ویژه‌ای دارد و بسته به موضوع فعالیت کسب و کار، یکی یا تلفیقی از چند نوع حسابداری برای آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عنوان مثال در یک مجموعه خدماتی ترکیبی از حسابداری مالی، حسابداری مدیریت و حسابداری مالیاتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به این ترتیب انواع حسابداری ها علیرغم ماهیت مشترک از دیدگاه‌ها، متدها و ابزارهای متفاوت استفاده میکنند تا جنبه متفاوتی از فعالیت‌های مالی یک مجموعه اقتصادی را نشان دهند و اهداف متفاوتی را محقق کنند.
مهمترین فصل اشتراک تمامی انواع حسابداری شرکتها و یا اشخاص حقیقی، آشنایی با اصول و مفروضات حسابداری و رعایت آنها در جمع‌آوری، ثبت و تجزیه و تحلیل اطلاعات است. در حقیقت فارغ از اینکه انواع حسابداری توسط استانداردهای حسابداری کنترل میشوند یا تابع قوانین دولتی و یا مالیاتی هستند، نقطه مشترک همه آنها «تمرکز بر اعداد و ارقام بر پایه اسناد و مدارک واقعی و گزارشات مورد تایید سازمانها» است.
با توجه به مطالب فوق می‌توان تفاوتها و شباهتهای انواع حسابداری را به صورت زیر خلاصه نمود.
علیرغم تفاوت در خواستگاه‌ها و اهداف انواع حسابداری، عملیات اجرایی آن تابع قوانین مشخصی است. از این رو اجرای دقیق و صحیح انواع شیوه‌های حسابداری مستلزم آموزش حسابداری به صورت حرفه‌ای است. به این ترتیب فرصت‌های شغلی بیشتری پیش روی شما قرار خواهد داشت و می‌توانید در هر حوزه فعالیتی عملکرد بالایی داشته باشید. شما هم می‌توانید با کسب آموزش حرفه‌ای حسابداری مسیر درآمدزایی خود را هموارتر نمایید. از همین امروز شروع کنید.
گروه پرشین حساب در سال ۱۳۹۱ با کمک پروردگار، با هدف افزایش سطح آگاهی مجریان و مدیران در بازار کار مالی و مالیاتی کشور فعالیت خود را آغاز نمود تا به عنوان یک مرجع تخصصی در این حوزه شناخته شود. به اعتقاد ما هر چقدر سطح اگاهی فعالان اقتصادی و مجریان خدمات حسابداری و مالیاتی افزایش پیدا کند، بی شک هم مدیران کشور دغدغه ای بابت توسعه بازار و کسب سود نخواهند داشت و هم حسابداران و کارشناسان خدمات مالیاتی در بازار پر رونق این خدمات رکوردهای درآمدی خوبی را رقم میزنند. به امید داشتن یک جامعه همیشه شاد همراه با رونق بازار کار و تجارت.
یک پاسخ
با سلام و تقدیر از توضیحات گرانبهاتون.به نظر بنده بترتیب حسابداری مالیاتی،حقوقی،بهای تمام شده،حسابرسی،مالی از نظر جذابیت میتونن عالی باشن.انشالله تصمیم دارم همشون رو فول فول بشم.فکر بکنم دارم راهمو پیدا میکنم