از حسابداری حق العمل کاری چه میدانید؟

حق العمل کاری چیست و حق العمل کار کیست؟

به ارسال کالا توسط آمر (آمر یعنی ارسال کننده کالا)  برای حق العمل کار (دریافت کننده کالا) جهت فروش بوسیله حق العمل کار حق العمل کاری گویند، که طی ارسال کالا مالکیت کالا به حق العمل کار منتقل نمی شود. حق العمل کار تا زمان فروش کالا یا برگشت آن به آمر نسبت به نگهداری کالا مسئولیت دارد و در قبال کالای فروخته شده حق العمل دریافت می کند. به همین دلیل به کالای فرستاده شده توسط آمر کالای امانی گویند. همچنین تمام هزینه های انبارداری، حمل و نفل و هرگونه هزینه مربوط تا زمان فروش بر عهده آمر می باشد.

حق العمل کار در پايان هر هفته کارهايي که انجام داده را بصورت صورتحساب فروش گزارش ميکند و اجازه فروش نسيه را ندارد و در صورت فروش نسیه باید به آمر اطلاع داده شود که در این مورد 2 حالت داریم

• آمر مطالبات سوخت شده را قبول دارد.
• آمر مطالبات سوخت شده را قبول ندارد که در این صورت هرچه مطالبات سوخت مي شود به پاي حق العمل کار است.

تفاوت فروش با حق العمل کاری

• در فروش مالکیت کالا منتقل می شود اما در حق العمل کاری مالکیت منتقل نمی شود.
• فروشنده با فروش کالا سود بدست می آورد اما حق العمل کار جهت فروش کالای امانی حق العمل دریافت می کند.
• در فروش ریسک کالا متوجه خریدار است اما در حق العمل کاری برعهده آمر است.
• در فروش کلیه هزینه های خرید به عهده خریدار است اما در حق العمل کاری تا زمان فروش برعهده آمر است.

مزایای قراردادهای حق العمل کاری

از دیدگاه آمر :

• ايجاد بازارهای وسيع و گسترده جهت فروش محصولات خود
• کنترل نهايی فروش
• امکان بازيافت و پس گرفتن کالاهای فروش نرفته توسط حق العمل کار

از دیدگاه حق العمل کار:

• اجتناب از ریسک فروخته نشدن و از مدافتادگی کالا
• عدم نیاز به سرمایه کلان جهت خرید کالا
• در صورت افت قیمت زیانی متوجه حق العمل کار نخواهد بود

انواع هزینه ها:

هزينه هاي قابل انتقال (غيرتکراری):

هزینه هایی هستند که از زمانی که کالا از انبار آمر به انبار حق العمل کار برسد تحمیل میشوند، مثل هزينه بيمه، هزينه تخليه ،… که بخشي از آن به موجودي پايان دوره انتقال می يابد.

هزينه قابل انتقال (تکراری):

هزينه هايي که از لحظه رسيدن کالا به انبار حق العمل کار به بعد تحمیل می شود تا زماني که به فروش برسد، مثل انبار داري، هزينه آگهي و تبليغات، هزينه حقوق، هزينه حمل براي خريد و… که ای ن هزیه ها قابل انتقال به موجودي پايان دوره نيست و جز هزينه هاي دوره است.

روشهاي حسابداری ثبت عمليات حق العمل کاری

روش بهاي تمام شده:

در روش بهاي تمام شده در دفاتر آمر يک حساب به نام کالاي اماني ايجاد مي گردد که بهاي کالاي ارسال شده بعلاوه هزينه هاي صورت گرفته توسط حق العمل کار (هزينه قابل انتقال و غير قابل انتقال) به بدهکار اين حساب منظور مي گردد و درمقابل هنگام فروش کالا توسط حق العمل کار يا ثبت موجودي کالاي پايان دوره حق العمل کار و يا برگشت کالا توسط حق العمل کار به آمر، به بستانکار اين حساب منظور مي گردد.
در دفاتر حق العمل کار نيز حسابي به نام آمر ايجاد گرديده وتمام هزينه هايي که حق العمل کار انجام مي دهد و همچنين وجوهي که براي آمر ارسال مي دارد به بدهکار اين حساب (آمر) منظور مي نمايد و در مقابل وجوه حاصل از فروش را به بستانکار اين حساب منتقل مي کند.

روش سياهه:

در دفاتر آمر به قيمت سياهه (تمام شده +چند درصد) ثبت مي شوند و ثبت ها عين روش بهاي تمام شده است و در دفاتر حق العمل کار نيز هيچ گونه تفاوتي نسبت به بهاي تمام شده وجود نخواهد داشت .
در اين روش در پايان دوره مالي به منظور اندازه گيري صحيح و دقيق سود مي بايست برخي از حسابها که به بهاي سياهه هستند تعديل و به بهاي تمام شده ثبت شوند، که عبارتند از:

موجودي کالاي اماني اول دوره

موجودي آخر دوره

کالاي ارسالي

کالاي برگشتي به آمر

ثبت های حسابداری:

 1-روش بهاي تمام شده:

شرح	دفاتر آمر	دفاتر حق العمل کار
بهاي ارسال کالا	کالاي اماني             کالاي ارسال شده	ثبت ندارد ( کالا مال اين نيست که ثبت بخورد )
هزينه هاي انجام شده توسط آمر جهت ارسال کالا	کالاي اماني              بانک	ثبت ندارد
-هزينه هاي انجام شده توسط حق العمل کار	کالاي اماني             حق العمل کار (بستانکار)	آمر (بدهکار)              بانک (آمر وحق العمل کار در مقابل هم هستند)
برگشت کالا توسط حق العمل کار به آمر	کالاي ارسالي             کالاي اماني	ثبت ندارد
فروش کالا توسط حق العمل کار	حق العمل کار            کالاي اماني	بانک/حسابهاي دريافتني               آمر
برگشت از فروش	کالاي اماني           حق العمل کار	آمر      حسابهاي دريافتني
وصول مطالبات توسط حق العمل کار	ثبت ندارد	بانک      حسابهاي دريافتني
اختصاص حق التضمين مطالبات سوخت شده به حق العمل کار	کالاي اماني              حق العمل کار	آمر           درآمدحق التضمين
سوخت مطالبات: الف) درصورتي که قبلا حق التضمين پرداخت شده باشد	ثبت ندارد	درآمد حق التضمين          حسابهاي دريافتني
ب) درصورتي که قبلا حق التضمين پرداخت نشده باشد	کالاي اماني                حق العمل کار	آمر           حسابهاي دريافتني
ارسال وجه توسط حق العمل کاربراي آمر	بانک                حق العمل کار	آمر           حق العمل کار
حق العمل حق العمل کار	کالاي اماني                 حق العمل کار	آمر           درآمدحق العمل کار
بستن حساب کالاي ارسالي	کالاي ارسالي               خلاصه حساب سود وزيان	کارحق العمل ديگر تمام شده وثبتي ديگر ندارد.
موجودي کالاي پايان دوره اي که توسط حق العمل کار به فروش نرفته	موجودي کالاي اماني پايان دوره                     کالاي اماني	–
بستن حساب کالاي اماني	به خلاصه حساب سود و زيان بسته مي شود و ثبت ضايعات در دفاتر آمر انجام ميشود و بيمه ميکند و يا بيمه نميکند	کالاي اماني                 خلاصه حساب سود وزيان

ضايعات

• ضایعات عادي: ثبت ندارد چون انتظارش  را داريم
• ضايعات غيرعادي :                                 

– کالارا بيمه مي کند:

کالاي اماني **بد
بانک  **بس

– کالا خسارت ببيند و بیمه باشد:

کالاي خسارت ديده  **بد
کالاي اماني **بس

بانک **بد
کالاي خسارت ديده **بس

– کالا خسارت ببيند و کالا بيمه نباشد :

کالاي خسارت ديده  **بد
کالاي اماني **بس

پیشنهاد میشود بخوانید: آموزش بستن حسابها در حسابداری

2-روش سياهه:

همانطور که گفتیم ثبت ها عين روش بهاي تمام شده است و در دفاتر حق العمل کار نيز هيچ گونه تفاوتي نسبت به بهاي تمام شده وجود نخواهد داشت  غیر از تعدیل.

• براي تعديل حساب موجودي کالاي اماني ابتداي دوره مابه التفاوت بهاي تمام شده و قيمت فروش را محاسبه و به شرح زير ثبت مي زنيم:

ذخيره موجودي کالاي اماني  **بد
کالاي اماني  **بس

• براي تعديل موجودي کالاي اماني پايان دوره پس از محاسبه تفاوت بهاي سياهه و قيمت تمام شده ثبت زير صورت مي پذيرد:

کالاي اماني  **بد
ذخیره موجودی کالاي اماني **بس

• براي تعديل حساب کالاي ارسالي :

کالاي ارسالي  **بد
کالاي اماني **بس

• براي تعديل کالاي برگشتي به آمر :

کالاي اماني  **بد
کالاي ارسالي **بس