۳ مثال کلیدی برای درک حسابداری تسهیلات بانکی

مقدمه

راهبرد تأمین مالی از مباحث با اهمیت و مورد توجه بنگاه های اقتصادی، صاحب نظران حسابداری و مدیران مالی است. از اهداف مهم تأمین مالی برای ایجاد سرمایه در گردش بیشتر بنگاه های اقتصادی و در نتیجه سودآوری بیشتر است. یکی از راه های عمده تأمین مالی توسط بنگاه ها دریافت تسهیلات مالی می باشد، تا از این روش نقدینگی لازم برای بنگاه فراهم کنند.

در نوشتار حاضر قصد داریم به ترتیب به بررسی موارد زیر میپردازیم:

1- نحوه حسابداری تسهیلات

2- نحوه افشاء تسهیلات مالی در صورتهای مالی

3- نحوه رسیدگی مالیاتی به تسهیلات مالی

به همین منظور با یک مثال فرضی 3 مورد فوق را بررسی می نمایم:

شرکتی تسهیلاتی را به مبلغ 300 ریال سی و شش ماهه با نرخ 10% در تاریخ 31/04/98 اخذ کرده است، پرداخت اقساط هر دو ماه یک بار است. همچنین برای تسهیلات فوق سند زمین و ساختمان شرکت به ارزش 400 ریال وثیقه نزد بانک قرار گرفته است.

1- حسابداری تسهیلات

الف) در زمان دریافت تسهیلات مالی از بانک:
بانک 300
تسهیلات مالی دریافتی(اصل) 300
بابت اصل تسهیلات دریافتی از بانک 31/04/98

ب) شناسایی بهره 36 ماه:
پیش پرداخت بهره سنوات آتی 90
تسهیلات مالی دریافتنی (بهره) 90
بابت بهره تسهیلات دریافتی از بانک 31/04/98

ج) شناسایی هزینه مالی در پایان هر ماه:
برای این قسمت با توجه به استاندارد حسابداری شماره 13 مخارج تأمین مالی دو حالت وجود دارد.
حالت اول: تسهیلات مالی دریافتی برای ایجاد دارایی گرفته شده باشد و حائز شرایط دارایی واجد شرایط طبق استاندارد حسابداری مخارج تأمین مالی باشد:
بهای تمام شده دارایی 2.5
پیش پرداخت بهره سنوات آتی 2.5
((بابت هزینه تسهیلات دریافتی از بانک 31/05/98))

حالت دوم: تسهیلات مالی دریافتی برای ایجاد دارایی گرفته نشده باشد و یا حائز شرایط دارایی واجد شرایط طبق استاندارد حسابداری مخارج تأمین مالی نباشد:
هزینه های مالی 2.5
پیش پرداخت بهره سنوات آتی 2.5
((بابت هزینه تسهیلات دریافتی از بانک 31/05/98))

د) بابت پرداخت هر قسط:
با توجه به اینکه هر دو ماه یک بار قسط پرداخت می شود لذا مبلغ به ازای دو ماه محاسبه شده است:
تسهیلات مالی دریافتی(اصل) 16.67
تسهیلات مالی دریافتنی (بهره) ۵
بانک ۲1.67
((بابت پرداخت تسهیلات به بانک 31/06/98))

۲- نحوه افشاء در صورت های مالی

در پایان هر دوره مالی گزارشگری قسمتی از مبلغ تسهیلات که تا ۱۲ ماه پس از تاریخ صورتهای مالی الزام به پرداخت وجود دارد جز حصه جاری طبقه بندی می شود و باقی مانده مبلغ تسهیلات جز حصه بلند مدت طبقه‌بندی می گردد.

که در مثال فوق حصه جاری تسهیلات ۱۳۰ ریال می باشد.
130 = 12 * 36 / 390
و حصه بلند مدت تسهیلات ۱۷۳.۳۳ ریال می باشد.
173.33 = (8 – 12 – 36) * 36 / 390

همچنین وثیقه ای که برای ضمانت تسهیلات نزد بانک گذاشته شده است، باید در یاداشت تسهیلات صورتهای مالی افشاء گردد. برای مثال فوق زمین و ساختمان به ارزش ۴۰۰ ریال که به عنوان ضمانتنامه گذاشته شده است باید در یاداشت تسهیلات مالی افشاء گردد.
همچنین آن بخش از هزینه های مالی که به دارایی واجد شرایط طبق استاندارد حسابداری شماره ۱۳ تحت عنوان مخارج تامین مالی اختصاص می یابد، باید در یاداشت صورت وضعیت مالی تحت یاداشت دارایی ها افشاء گردد
و هزینه های مالی که به دارایی واجد شرایط طبق استاندارد حسابداری شماره ۱۳ انتقال نمی یابد باید در صورت سود و زیان و تحت یاداشت هزینه های مالی افشاء گردد.

۳- نحوه رسیدگی مالیاتی به تسهیلات مالی

تسهیلات مالی دریافتی و به طبع آن هزینه مالی، به سبب تاثیر مستقیم بر سود و زیان، یکی از آیتم های مهم در رسیدگی مالیاتی به شمار می روند. درخصوص نحوه رسیدگی مالیاتی به تسهیلات دریافتی توجه شما را به نکات زیر جلب می نماییم:

1- طبق بند 18 ماده 148 ق.م.م سود، کارمزد و جریمه‌هایی که برای انجام عملیات موسسه به بانکها، صندوق تعاون، صندوق‌های حمایت از توسعه بخش کشاورزی و همچنین موسسات اعتباری غیربانکی مجاز و شرکتهای واسپاری (لیزینگ) دارای مجوز از بانک مرکزی پرداخت شده یا تخصیص یافته باشد، جزو هزینه های قابل قبول مالیاتی تلقی می گردد.

توجه داشته باشید که بجز موارد مصرح در این بند و بخشنامه های موجود هزینه مالی سایر تسهیلات دریافتی هزینه قابل قبول نیست. لذا هزینه تسهیلات مالی دریافتی از سایر اشخاص و موسسات اعتباری غیر بانکی که دارای مجوز فعالیت از بانک مرکزی نمی باشند به عنوان هزینه قابل قبول محسوب نخواهد شد.

2- طبق مقررات بند 8 دستورالعمل رسیدگی به تسهیلات مالی دریافتی، سود و کارمزد پرداختی، در صورتی که مودیان مالیاتی از محل تسهیلات دریافتی به سایر اشخاص از جمله شرکا، سهامداران، مدیران واشخاص وابسته موضوع ماده 129 قانون تجارت وجوهی به عنوان وام، قرض و یا به هر عنوان دیگر پرداخت نمایند، هزینه تأمین مالی مربوط به تناسب مبالغ پرداختی مذکور، به عنوان هزینه قابل قبول محسوب نخواهد شد.

3- طبق مقررات بند 11 دستورالعمل رسیدگی به تسهیلات مالی دریافتی، سود و کارمزد پرداختی، در صورتی که اشخاص دارای سود حاصل از حساب های پس انداز وسپرده های مختلف نزد بانکهای ایرانی یا موسسات اعتباری غیربانکی مجاز باشند، در این صورت هزینه تسهیلات مالی دریافتی از بانکها، صندوق تعاون وهمچنین موسسه اعتباری غیربانکی مجاز به نسبت مبلغ پس انداز یا سپرده های مذکور از نظر مالیاتی قابل قبول نخواهد بود.