چند سالی است که بحث مبارزه با پولشویی قوت گرفته است. گرچه قانون مبارزه با پولشویی در سال ۱۳۸۶ به تصویب رسید اما حداقل در رسیدگیهای مالیاتی بهویژه از سال ۱۳۹۵ و با اصلاح قانون مالیاتهای مستقیم و ماده ۱۶۹ مکرر بود مبارزه با پولشویی در مرکز توجهات قرار گرفت. تکالیفی که بر عهده مؤدیان قرار گرفت، ایجاد واحدهای مبارزه با پولشویی در ادارات مالیاتی و صدور دستورالعملهایی در همین راستا، همگی مؤید این عطف توجه از سال ۹۵ به بعد است. با این حال مبارزه با پولشویی صرفاً به این چند مقررهای که ذکرشان به میان آمد محدود نمیشود؛ به همین خاطر و مخصوصاً به دلیل لزوم آگاهی فعالین اقتصادی (اعم از حقیقی و حقوقی) از مقررات مبارزه با پولشویی، در این نوشتار میکوشیم تا حد ممکن تمام قوانین و مقرراتِ (دستورالعمل و بخشنامه و …) مرتبط با پولشویی را فهرست کنیم تا مخاطبان گرامی در هر زمان که با ضرورتی مواجه شدند به راحتی مقررات مذکور را به دست بیاورند.
قوانین و آییننامههای پایه
منظور از اینها، قوانین و مقرراتی است که به حوزه فعالیت خاصی محدود نمیشود و تمامی نهادها (اعم از دولتی و خصوصی و حقیقی و حقوقی) باید در انجام فعالیتهای خود آنها را رعایت کنند. برخی از قوانین و آییننامههای مذکور در مواردی اصلاح شدهاند و بطورمثال باید برای مطالعه قانون مبارزه با پولشویی باید قانون اصلاح قانون مبارزه با پولشویی را مورد توجه قرار دهید چه بسا متن مادهای از قانون مبارزه با پولشویی در اصلاحیه، تغییر پیدا کرده باشد.
1. قانون مبارزه با پولشویی مصوب ۱۳۸۶/۱۱/۲ مجلس شورای اسلامی (کلیک کنید)
2. آییننامه اجرایی قانون مبارزه با پولشویی مصوب ۱۳۸۸/۹/۱۴هیئت وزیران (کلیک کنید)
3. اصلاح آییننامه اجرایی قانون مبارزه با پولشویی مورخ ۱۳۹۵/۸/۱۹ هیئت وزیران (کلیک کنید)
4. قانون اصلاح قانون مبارزه با پولشویی مصوب ۱۳۹۷/۷/۳ مجلس شورای اسلامی (کلیک کنید)
5. قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم مصوب ۱۳۹۴/۱۱/۱۳ مجلس شورای اسلامی (کلیک کنید)
6. آییننامه اجرایی قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم مصوب ۱۳۹۶/۸/۷ هیئت وزیران (کلیک کنید)
7. قانون اصلاح قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم مصوب ۱۳۹۷/۴/۳۱ مجلس شورای اسلامی (کلیک کنید)
در عین حال باید یادآور شویم که آییننامه قانون مبارزه با پولشویی دو اصلاحِ کوچک دیگری نیز داشته است که برای جلوگیری از سردرگمی بیشتر از آوردن تیتر جداگانه برای آنها خودداری کردیم (۱) و (۲).
مقررات ضد پولشوییای که مستقیماً به سازمان و ادارات امور مالیاتی مربوط هستند
اصلاح قانون مالیاتهای مستقیم همراه با تحولاتی ضمنی در جهت شفافیت اطلاعات و دسترسی به حسابهای بانکی و در نتیجه مبارزه با پولشویی همراه بود؛ از جمله اصلاح ماده (۱۸۱)، ماده (۱۶۹ مکرر) و اضافه نمودن ماده (۲۷۴) همگی در این راستا بودند. در عین حال ما در اینجا میخواهیم مقرراتی که شاید پیدا کردن آنها نیاز به جستجوی بیشتری دارند فهرست و کار مخاطبان را در یافتن آنها سادهتر کنیم بنابراین از بررسی محتویاتِ ضدپولشوییِ قانون مالیاتهای مستقیم که فرض میکنیم از آنها مطلع هستید وارد نمیشویم. مقرراتی که مستقیماً به بحث مبارزه با پولشویی در امور مالیاتی مرتبط هستند را باید به دو دسته دستورالعمل تقسیم کرد. دستة اول را سازمان امور مالیاتی صادر نموده و همه ادارات امور مالیاتی مکلفاند در فرایند تشخیص و رسیدگیهای خود، الزامات مندرج در آنها را رعایت کنند.
1. دستورالعمل شماره ۲۰۰/۹۶/۵۰۵ مصوب ۱۳۹۶/۲/۲۴ سازمان امور مالیاتی (کلیک کنید)
2. دستورالعمل شماره ۲۰۰/۹۶/۵۲۵ مصوب ۱۳۹۶/۱۰/۲ سازمان امور مالیاتی (کلیک کنید)
دسته دوم شامل دستورالعملهایی است که شورای عالی مبارزه با پولشویی آنها را در دوازدهمین جلسه خود مورخ ۱۳۹۰/۱۰/۱۲ صادر نموده است. چنانکه از عنوان آنها پیداست همگی شامل مقررات و تکالیفی برای سازمان و ادارات امور مالیاتی جهت رعایت ضوابط مبارزه با پولشویی ضمن انجام فعالیتهای مربوطه هستند. میتوانید همه دستورالعملهای ذیل را بهصورت یکجا دریافت کنید.
1. دستورالعمل شناسایی مؤدیان در سازمان امور مالیاتی
2. دستورالعمل کشف معاملات و عملیات مشکوک و شیوه گزارشدهی در سازمان امور مالیاتی
3. دستورالعمل نحوه مراقبت از اشخاص مظنون در سازمان امور مالیاتی
4. دستورالعمل رعایت مقررات مبارزه با پولشویی در حوزه خدمات الکترونیک سازمان امور مالیاتی
5. دستورالعمل نگهداری و امحاء اسناد در سازمان امور مالیاتی
6. دستورالعمل نحوه ارسال اسناد و مدارک به نشانی پستی در سازمان امور مالیاتی
مقررات ضد پولشوییِ مرتبط با سایر حوزههای اقتصادی
ارتباط این دستورالعملها به بحث مالیات از این حیث است که دستورالعملهای ذیل تکالیف متعددی بر فعالین حوزههای مختلف اقتصادی (از اصناف گرفته تا موسسات مالی) قرار داده است و ادارات مالیاتی میتوانند بر رعایت این تکالیف از جانب مؤدی نظارت کنند و حسب مورد عدم رعایت آن را قرینه مشکوک بودن فعالیتهای مؤدی قرار دهند. در عین حال ضروری است که تمام فعالین اقتصادی (مدیران، دایره مالی و حقوقی و …) از مقررات ذیل که لازمه عدم مواجهه با مشکلات مالیاتی و حقوقی است آگاهی داشته باشند. در اینجا دستورالعملهای صادره از جانب شورای عالی مبارزه با پولشویی را در دستهبندیهای جداگانه قرار میدهیم و شما میتوانید با کلیک بر روی هر عنوان به محتوای دستورالعملهای مربوطه دست پیدا کنید.
1. دستورالعملهای مبارزه با پولشویی در مؤسسات مالی
2. دستورالعملهای مبارزه با پولشویی در حوزه بیمه
3. دستورالعملهای مبارزه با پولشویی در بازار سرمایه (بورس و اوراق بهادار)
4. دستورالعملهای مبارزه با پولشویی در گمرک
5. دستورالعمل مبارزه با پولشویی در حوزه سازمان ثبت اسناد و املاک
6. دستورالعمل مبارزه با پولشویی در شرکتهای تجاری و مؤسسات غیرتجاری
7. دستورالعمل مبارزه با پولشویی توسط حسابرسان
8. دستورالعمل مبارزه با پولشویی در حوزه اصناف
9. دستورالعمل مبارزه با پولشویی در دفاتر اسناد رسمی
10. دستورالعمل مبارزه با پولشویی در صرافیها