سیستم حسابداری پلاسکو (بخش اول)

سیستم حسابداری 

وقتی سخن از پلاسکو مطرح میشود جان فشانی آتش نشانان گرانقدر در اذهان تداعی میگردد، ضمن عرض تسلیت به ملت ایران ، نکته ایی که این حادثه برای ما داشت تلنگری بود برای حسابداران جهت ذخیره اطلاعات مالی به صورت روزانه.

الزام وجود حسابدار در هر واحد تجاری و انجام ثبت های روزانه به طور مداوم و توجه به بخش مهم آن یعنی ذخیره اطلاعات به شیوه های جدید تکنولوژی باعث میشود که در صورت بروز حوادث غیر مترقبه، جز خسارات مربوط به محل، ضرر از بین رفتن اطلاعات مالی را متحمل نشویم. در این قسمت مطالبی مطرح میشود تا نگاهی هرچند اجمالی و خوش بینانه به فرآیند حسابداری این گونه مراکز داشته باشیم. لازم به ذکر است این مطلب حالت متفائل این رویداد را جهت آشنایی مختصر بررسی میکند و گرنه در این حادثه بزرگ که تقریبا کل دارایی ها بجز سرقفلی از بین رفته است این فرضیات ملموس نخواهد بود:

طبق اطلاعات و شواهدی که وجود دارد این واحد های تجاری از سیستم ثبت حسابداری یک طرفه استفاده میکردند . حال سوال اینجاست که سیستم ثبت یک طرفه چیست و چه تفاوت هایی با سیستم حسابداری ثبت دوطرفه دارد؟
اکثر موسسات تجاری کوچک به دلیل اینکه از مزایای سیستم ثبت حسابداری دو طرفه آگاه نیستند و معمولا اسناد و مدارک کاملی برای ثبت فعالیت های خود ندارند از سیستم ثبت یک طرفه استفاده میکنند و برای فعالیت های مالیاتی و دارایی خود از حسابداران کمک میگیرند. آن ها نیز با بررسی مدارک موجود و پرس و جو اطلاعات لازم را تهیه میکنند.

در موسساتی که از سیستم ثبت حسابداری دو طرفه استفاده نمیشود لازم است برخی از اطلاعات اساسی مانند دریافت های نقدی و اسناد پرداختنی و اسناد دریافتنی ثبت شود. با توجه به این مدارک ترازنامه را میتوان در هر تاریخ معینی تهیه کرد.

حسابداری مدارک ناقص

اگر قبل از آتش سوزی موجودی ها ارزیابی شده باشد و یا سیستم جامع و کاملی برای نگهداری ، موجود بوده باشد ، تعیین ارزش کالای از دست رفته به راحتی امکان پذیر است . ولی از آنجا که آتش سوزی و دیگر حوادث ناگهانی اتفاق میافتند و نیز اگر واحد تجاری موجودی هایش را ارزیابی نکرده باشد، لازم است به نحوی ارزیابی گردد. تنها تفاوت این روش با دیگر شرایط ارزیابی موجودی کالا ، تاریخ ارزیابی است که بلافاصله پس از رویداد انجام میگردد.در زیر مثالی برای تفهیم موضوع زده میشود:

مثال پلاسکو:

در تاریخ 30/10/95 آتش سوزی در ساختمان تجاری-تولیدی پلاسکو اتفاق افتاد.
فرض براین است طبق قوانین مصوب 15روز بعد از پایان فصل پاییز ، اظهار نامه مالیات بر ارزش افزوده تمامی این واحد ها ارائه و پرداخت شده است . این اظهار نامه نمایشگر کلیه فروش ها و خرید های این واحد ها از ابتدای سال تا پایان پاییز است . در طی این مدت یعنی از 30آذر تا 30 دیماه ، اسناد و مدارک طلبکارن حاکی از آن است که خرید هایی به مبلغ کل 10.000.000تومان انجام شده است .کارفرما گمان میکند 40درصد از خرید هایش با 15درصد سود فروش رفته است . ارزیابی موجودی کالا با این مدارک ناقص به این شرح است:

فروش                                                                                               4.000.000
کسر میشود بهای تمام شده کالای فروش رفته:
موجودی اول دوره طبق مدارک قبل                   20.000.000
اضافه میشود: خرید ها                                 10.000.000
کالای آماده برای فروش                                 30.000.000
کسر میشود: موجودی آخر دوره                                           …… 400.000
……. 3.400.000
سود ناخالص                                                                                          ……. 600.000

طبق اطلاعات موجود فروش ها با 15درصد سود به مشتریان عرضه شده است پس 40.000.000*15%= 600.000

از کسر فروش و سود مبلغ بهای تمام شده کالای فروش رفته حاصل میشود و متقابلا از تفاوت این رقم با بهای آماده برای فروش ، موجودی آخر دوره به دست میاید. بدین ترتیب مبالغ خرید و فروش و موجودی ابتدا و انتهای دوره با توجه به شواهد و محاسابات حاصل میشود .
حساب موجودی بانک
برای اینکه موجودی های بانک را با توجه به شرایط حادثه به دست آوریم ابتدا میباست صورتحساب های بانک را در بازه زمانی مشخصی تهیه کنیم از این طریق میتوان به اطلاعات گسترده ایی دست یافت . برای مثال چک هایی که از حساب پاس شده است، واریزی هایی که انجام شده است و غیره . امروزه با بهبود نظام بانکی میتوان تمامی اطلاعات افرادی را که به حساب ما پولی واریز کرده اند و یا برداشت هایی انجام دادند بیرون کشید . که البته نیاز است تا مسولین بانک ها به طریقی حساب شده این اطلاعات را در اختیار افراد معتبر قرار دهند تا جلوی سوء استفاده های بعدی گرفته شود. پس از این طریق میتوان به بسیاری از مجهولات ترازنامه پاسخ داد.

حساب مشتریان

مرحله بعدی دریافت صورت حساب های مشتریان است . کسانی که ادعای طلبی از واحد تجاری شما دارند قطعا باید ادعای طلب خود را از طریق مدارک و اسناد معتبر ارائه دهند درست به همین طریقی که شما باید جهت وصول ادعاهای خود با مدارک معتبر پا پیش بگذارید. البته این نکته وجود داردکه در اینگونه حوادث همیشه صورت حساب های دریافتی از طلبکاران بیشتر از مبالغ طلب ما از دیگران است و گاها اتفاق می افتد که بخشی از مطالبات ما از مشتریانی که بعضا سندی برای ادعای طلب خود نداریم، سوخت میشود .

بخش دوم این مطلب در رابطه با قوانین مالیاتی و حقوقی این حادثه است…