تسویه حساب با پرسنل به چه معناست؟
به فرآیند پرداخت حقوق و دستمزد و سایر مطالبات کارکنان در پایان قرارداد کار، تسویه حساب گفته میشود.
شرط قانونی بودن تسویه حساب کارکنان چیست؟
بر اساس رای دیوان عدالت اداری تسویه حساب مالی بدون ضمیمه نمودن سند معتبر پرداخت وجه فاقد اعتبار قانونی است.
مهلت قانونی تسویه حساب با کارکنان تا چه زمانی است؟
قانون مهلت مشخصی برای تسویه حساب با کارکنان اعلام نکرده است و آن را به توافق کارگر و کارفرما واگذار نموده است.
یکی از موارد مهمی که قانون کار به آن پرداخته است، نحوه تسویه حساب با کارکنان در پایان قرارداد کار است. این مسئله اهمیت تسویه حساب قانونی را به روشنی آشکار میکند؛ زیرا بیاطلاعی و یا کوتاهی در این خصوص و طی نکردن مراتب قانونی منجر به بروز مشکلات و درگیری میان کارگر و کارفرما میشود. اهمیت این موضوع ما را بر آن داشت تا در راستای آشنایی شما همراهان عزیز با یکی از مهمترین مباحث حسابداری حقوق و دستمزد، نحوه صحیح تسویه حساب با پرسنل شرکت و نکات آن بر اساس جدیدترین قوانین را برایتان مطرح نماییم. با ما همراه باشید.
برای دریافت فایل اکسل رایگان فرم تسویه حساب با کارکنان به انتهای مقاله مراجعه نمایید.
تسویه حساب با کارکنان به چه معناست؟
تسویه حساب با کارکنان عبارت است از فرآیند محاسبه و پرداخت کلیه مطالبات کارکنان و ثبت و نگهداری اسناد قانونی پرداخت یا تعهد پرداخت وجوه. به بیان دیگر، طی فرآیند تسویه حساب، کارفرما باید کلیه حق و حقوق پرسنل خود را بپردازد و به کلیه تعهدات خود بر اساس قرارداد کار عمل نماید.
آیا تسویه حساب با تصفیه حساب تفاوت دارد؟ بله قطعا. آنچه در این نوشته مورد نظر ماست، تسویه حساب به همراه تصفیه حساب در پایان قرارداد کار است. برای آشنایی بیشتر با مفهوم تسویه حساب و تصفیه حساب و زمان انجام آن فایل PDF زیر را دریافت نمایید.
زمان تسویه حساب با کارکنان
تسویه حساب با کارکنان در پایان هر قرارداد کار، فارغ از اینکه کارگر به همکاری با مجموعه ادامه دهد و یا قطع همکاری نماید، انجام میشود. به بیان دیگر، حتی در مواردی که کارگر پس از اتمام قرارداد کار موقت تمایل به تمدید قرارداد خود داشته باشد، در پایان هر قرارداد موقت کارفرما باید با وی تسویه حساب نماید.
! نکته
پرداخت کلیه مطالبات کارگران با مجموعه به نحوه قطع همکاری آنان ارتباطی ندارد؛ در حقیقت قطع همکاری با مجموعه به هر صورت انجام شود، اعم از اینکه قرارداد کار پایان یابد یا کارگر استعفا دهد و یا از کار اخراج شود، کارفرما موظف به پرداخت کلیه مطالبات حتی حق سنوات او است.
مهلت تسویه حساب با کارکنان
متاسفانه قانون کار مهلت مشخص و یا شرایط معینی برای زمان تسویه حساب با پرسنل مشخص نکرده است؛ به بیان دیگر، تسویه مطالبات بر اساس زمان مورد توافق بین کارگر و کارفرما انجام میشود.
! نکته
علیرغم اینکه مهلت مشخصی برای تسویه حساب با کارکنان در قانون کار اعلام نشده است، در صورتی که کارفرما فرآیند تسویه حساب را بدون موافقت کارگر به تعویق بیندازد، کارگر میتواند از کارفرما نزد اداره کار شکایت نماید.
تسویه حساب با کارکنان در قانون
تسویه حساب با پرسنل یکی از موضوعاتی است که قوانین به صورت مستقیم جزئیات آن را بیان نکردهاند؛ بلکه توافق در این خصوص را بر عهده کارگر و کارفرما و حاکمیت اخلاق سپردهاند. کلیات مطرح شده در خصوص مطالبات کارکنان در زمان تسویه حساب، به شرح قوانین زیر است:
- مطالبات ناشی از قرارداد کار
- مزایای پایان کار
- عیدی و پاداش در سال کارکرد
مطالبات ناشی از قرارداد کار
مطابق ماده 22 قانون کار، کارفرما موظف است در پایان قرارداد کار، کلیه مطالبات ناشی از قرارداد کار و مربوط به دوره اشتغال کارگر را به او (در صورت فوت او به وارث قانونی او) پرداخت نماید.
مزایای پایان کار
قانون گذار در ماده 24 قانون کار کارکرد یک سال یا بیشتر در یک کارگاه را ضمانت دریافت پاداش دانسته است. بر این اساس در صورت خاتمه قرارداد کار، اعم از معین یا مدت موقت، کارفرما موظف است به کارکنانی که مطابق قرارداد، یک سال یا بیشتر، به کار در کارگاه او اشتغال داشتهاند، به ازای هر سال سابقه (اعم از متوالی یا متناوب) معادل یک ماه آخرین حقوق آنان را به عنوان مزایای پایان کار (حق سنوات) پرداخت نماید.
عیدی و پاداش در سال کارکرد
مطابق قانون عیدی و پاداش کارگران (مصوب 1370)، کلیه کارگاههای مشمول قانون کار مکلفند به هر یک از کارگران خود به نسبت یک سال کار معادل 60 روز آخرین مزد، به عنوان عیدی و پاداش بپردازند؛ مبلغ پرداختی از این بابت به هر یک از کارکنان نباید از معادل 90 روز حداقل مزد روزانه قانونی تجاوز کند. مبلغ عیدی پرداختی به کارکنانی که کمتر از یکسال در یک کارگاه مشغول بودهاند، به ماخذ 60 روز مزد و به نسبت ایام کارکرد در سال محاسبه میشود.
! نکته
دقت کنید که نحوه محاسبه عیدی و سنوات برای کارمندان دولتی با کارکنان بخش خصوصی متفاوت است.
مراحل قانونی تسویه حساب با کارکنان
در سالهای اخیر، دیوان عدالت اداری در راستای پیشگیری از تضییع حقوق کارگران آرایی در خصوص تسویه حساب با کارکنان صادر نموده است که میتواند ضمانت اجرایی خوبی برای انجام قانونی فرآیند تسویه حساب باشد. از جمله مقررات ایجاد شده بر اساس آرای دیوان عدالت اداری میتوان به تهیه و نگهداری اسناد پرداخت مطالبات به کارگر که به امضای کارگر رسیده باشد، اشاره نمود.
به این ترتیب، بیاطلاعی یا بیتوجهی کارگر و کارفرما به نحوه انجام تسویه حساب به صورت قانونی، منجر به بروز مشکلاتی برای طرفین خواهد شد. در ادامه به منظور افزایش آگاهی کارگران و کارفرمایان و پیشگیری از بروز چالش، مراحل قانونی فرآیند تسویه حساب با کارکنان را مطرح میکنیم.
فرآیند قانونی تسویه حساب با کارکنان طی مراحل زیر انجام میشود:
- مرحله اول: تسویه اداری/کارگاهی
- مرحله دوم: تسویه مالی
- مرحله سوم: دریافت و الصاق سند پرداخت مطالبات
- مرحله چهارم تعیین تکلیف بیمه بیکاری
- مرحله پنجم: ارائه گواهی رضایت از کارگر
مرحله اول: تسویه حساب اداری/کارگاهی با کارکنان
کارکنان طی مدت فعالیت در مجموعه، لوازم، تجهیزات و حتی اطلاعاتی در اختیار دارند، که در زمان قطع همکاری و تسویه حساب با کارکنان باید به همان صورتی که دریافت نمودهاند، به مجموعه تحویل دهند. از جمله مهمترین این اقلام میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- ابزارآلات و تجهیزات کارگاهی نظیر دستگاههای موجود در کارگاه
- اقلام اداری نظیر سیستمهای کامپیوتری و یا دستگاههای تلفن همراه
- تجهیزات رفاهی نظیر منزل یا اتومبیل
- تجهیزات نظامی یا امنیتی
- اطلاعات مربوط به مجموعه مورد نظر مانند لیست شماره تماسهای مشتریان
مرحله دوم: تسویه حساب مالی با کارکنان
برای تسویه حساب مالی ابتدا باید مطالبات و بدهیهای شخص تعیین شود. بر این اساس در بخش حسابداری مراحل زیر انجام میشود:
- تعیین مدت دقیق کارکرد شخص بر اساس دستگاه ورود و خروج (بر اساس روز و ساعت)
- محاسبه ساعات اضافه کاری، تعطیل کاری و کارکردهای فوق العاده
- محاسبه ساعات غیبت یا مرخصی
- محاسبه تعداد روزهای مرخصی استفاده نشده
- محاسبه دیون و بدهیهای شخص به مجموعه
- محاسبه مطالبات شخص بر اساس موارد تعیین شده
! نکته
فرم تسویه حساب با کارکنان برای هر یک از پرسنل، بر اساس شرایط جذب و میزان کارکرد متفاوت از دیگری است؛ از این رو باید برای هر یک از کارکنان برگه تسویه حساب جدایی در نظر گرفت.
مرحله سوم: الصاق سند پرداخت مطالبات به برگه تسویه حساب پرسنل
یکی از مهمترین مراحل تسویه حساب با کارکنان، ضمیمه نمودن سند پرداخت مطالبات شخص به برگه تسویه حساب او است. هیئت عمومی دیوان عدالت اداری بر اساس رای وحدت رویه شماره ۱۷-۲۰ مورخ 97/1/21 اعلام نمود، برگه تسویه حساب با کارکنان بدون الصاق سند پرداخت هیچ گونه اعتباری ندارد.
سند پرداخت باید شامل اقلام زیر به صورت تفکیکی باشد:
- موضوع پرداختی
- مبلغ پرداخت شده
- مدت استحقاق کارکنان از مزایای موضوع پرداخت
- اقرار کارکنان به دریافت کلیه مطالبات
خوب است بدانید:
انواع سند پرداخت معتبر عبارت از فیش واریز بانکی، کپی چک تسلیمی، پرینت حساب و یا سایر موارد نشان دهنده پرداخت مطالبات به کارگر است. بر این اساس، پرداخت مطالبات مالی کارکنان به صورت وجوه نقد برخلاف قانون بوده و تسویه کلیه مطالبات اشخاص باید به روشهایی که دارای اسناد بانکی معتبر باشد (نظیر پرداخت چک بانکی یا واریز به حساب) انجام شود.
مرحله چهارم: تعیین تکلیف بیمه بیکاری در زمان تسویه حساب کارکنان
گاهی فرد پس از تسویه حساب با محل خدمت قبلی، تا مدتی شغل مناسبی پیدا نمیکند؛ به عبارت دیگر، مدتی را بیکار میماند و در نتیجه تمایل به استفاده از بیمه بیکاری در این مدت دارد؛ از این رو تعیین وضعیت بیمه بیکاری را نیز میتوان یکی از مراحل فرآیند تسویه حساب با کارکنان در نظر گرفت.
کارگر پس از تسویه حساب تنها در سه حالت زیر میتواند از مقرری بیمه بیکاری استفاده نماید:
- اشخاص فاقد قرارداد کار؛ در صورتی که بیش از 6 ماه در یک کارگاه خدمت نموده باشند و برای آنان بیکاری غیرارادی حادث شود
- اشخاص با قرارداد کار موقت بیش از یک سال؛ بر اساس تفاهمنامه شماره 118739 مورخ 1384/12/1 وزارت کار و امور اجتماعی و سازمان تامین اجتماعی در صورتی که برای ایشان بیکاری غیرارادی حادث شود
- اشخاص با قرارداد کار دائم؛ در صورتی که بیکاری غیرارادی برای این اشخاص حادث شود، با ارائه یک نسخه از قرارداد و برگه تسویه حساب به اداره کار و شکایت از کارفرما، امکان استفاده از مزایای بیمه بیکاری را دارد
مرحله پنجم: ارائه گواهی رضایت از کارگر در زمان تسویه حساب پرسنل
قانون کار در ماده 187، کارفرما را موظف نموده است که بنا به درخواست کارگر پس از پایان قرارداد کار، گواهی انجام کار با قید مدت کارکرد، زمان شروع و پایان و نوع کار انجام شده را به وی تسلیم نماید.
چه اقلامی باید در برگه تصفیه حساب قانونی کارکنان لحاظ شود؟
بر اساس قوانین، فرم تسویه حساب با کارکنان شامل اقلام و مطالبات زیر است:
- حقوق و دستمزد و کلیه مطالبات معوق کارکنان بر اساس قرارداد کار تنظیم شده
- مزایای به تبع شغل، مزایای شاغل و مزایای رفاهی از جمله حق اولاد و عائله مندی، حق مسکن، خواربار و مزایای غیرنقدی
- حقوق برای حداکثر 9 روز از مرخصیهای استفاده نشده طی سال (ماده 66 قانون کار)
- عیدی و پاداش پایان سال کارکرد
- سنوات پایان خدمت
نحوه محاسبه مطالبات کارگران در زمان تسویه حساب
1- محاسبه حقوق و دستمزد، کلیه مزایا و مطالبات با کمک آموزش حسابداری حقوق و دستمزد به سادگی قابل محاسبه است.
2- نحوه محاسبه حقوق در ایام مرخصی بر اساس رای دیوان عدالت اداری به شماره 1963 مورخ 99/12/19 به صورت زیر است:
بازخرید روزانه ایام مرخصی | 30 / (حقوق پایه ماهانه + بن + حق مسکن+ حق اولاد + کلیه دریافتهای به اعتبار قرارداد کار) |
در واقع حقوق روزانه ایام مرخصی معادل یک سیام حق السعی ماهیانه است.
3- حداقل عیدی و پاداش برای یک سال کارکرد، معادل 60 روز دستمزد روزانه و برای کارکرد کمتر از یک سال، پنج روز حقوق و دستمزد به ازای هر ماه است.
4- حق سنوات یا سنوات پایان خدمت، معادل یک ماه حقوق برای هر سال کارکرد و برای کارکرد کمتر از یک سال، 2.5 روز حقوق و دستمزد به ازای هر ماه است.
خوب است بدانید:
دیوان عدالت اداری در رای شماره 2727 مورخ 98/10/4، اعلام نمود: در قراردادهای کار با مدت بیش از یک سال، تسویه حق سنوات کارگران در پایان هر سال به صورت علیالحساب خواهد بود. به بیان دیگر، با توجه به اینکه قرارداد کار بین کارگر و کارفرما به اتمام نرسیده است، مبلغ پرداختی به عنوان علیالحساب در نظر گرفته میشود و مابهالتفاوت آن باید در زمان اتمام قرارداد پرداخت شود.
دانلود فرم رایگان تسویه حساب پرسنل در اکسل (excel)
با تکمیل فرم زیر، فایل اکسل فرم تسویه حساب پرسنل در یک شرکت نمونه برای شما ایمیل میشود.
نمونه فرم تسویه حساب کارکنان
کلام آخر
شاید تصور کنید با تسویه حساب با کارکنان همه چیز فیمابین کارگر و کارفرما به اتمام میرسد؛اما دقت به این نکته ضروری است که تسویه حساب با پرسنل در صورتی که به صورت قانونی و اصولی انجام نشود، میتواند کارگر و کارفرما را در راهروهای دادگاهها رو در روی یکدیگر قرار دهد. در این میان محکومیت غیرمنصفانه هر یک از طرفین منجر به تضییع حقوق او میشود. آموزش قانون کار و تامین اجتماعی برای کارگران و کارفرمایان این فرصت را ایجاد میکند که با اطلاع از حقوق و وظایف خود، از ایجاد مشکلات بعدی پیشگیری نمایند.
همین الان اقدام کنید.