تعدیلات سنواتی و ارتباط آن با استرداد مالیاتی

مقدمه

این روزها که به انتهای سال مالیاتی نزدیک میشویم لازم است تا با قوانین و استانداردهای لازم آشنایی داشته باشیم تا در صورت مواجه شدن با موارد حسابداری و مالیاتی بتوانیم به خوبی و بدون سردرگمی عکس العمل نشان دهیم.

موردی که بسیاری از کاربران درباره آن از ما سوال پرسیدند بحث مربوط به استرداد مالیاتی سال های قبل است. یعنی زمانی که مشخص شود مبلغی که به عنوان مالیات به اداره دارایی پرداخت شده است بنا به دلایل مختلف بیشتر از مبلغ قابل پرداخت بوده، باید استرداد مالیاتی انجام شود و این موضوع به همراه طی شدن مراحل قانونی به رسیدگی دفاتر و محاسبات حسابداری و تطبیق با استانداردهای حسابداری می انجامد.

پس یک حسابدار خبره بهتر است استاندارد های حسابداری را به خوبی فرا گیرد تا بتواند با قوانین مالیاتی آن را یکسان سازد. یکی از مواردی که منجر به استرداد مالیاتی میشود فروش ها و یا خرید های سال های قبل است که برگشت شده و یا به دلایلی متوجه میشویم اشتباها مالیات آن محاسبه شده است. که این موضوع به تعدیلات سنواتی و نحوه برخورد با آن مربوط میشود.
استاندارد حسابداری شماره 6 به این مورد پرداخته است.

منظور از تعدیلات سنواتی چیست؟

پیشتر در مورد تعدیلات سنواتی چیست توضیحات کامل تری دادیمو اما بطور خلاسه تعدیلات سنواتی یعنی اقلام مربوط به سنوات قبل که در تعدیل مانده سود (زیان) انباشته ابتدای دوره منظور می گردد، به اقلامی محدود می شود که از:
“تغییر در رویه حسابداری” و “اصلاح اشتباه ” ناشی گردد. اثر تعدیلات سنواتی باید از طریق اصلاح مانده سود (زیان) انباشته ابتدای دوره در صورت های مالی منعکس گردد. اقلام مقایسه ایی صورت های مالی هم نیز باید مجدد ارائه شود و یا در یادداشت های توضیحی افشا شود.

برای مقایسه بین صورت های مالی که یکی از خصوصیات کیفی آنهاست باید ثبات رویه رعایت شده باشد در واقع اگر تغییر رویه به دلیل داشتن مزایا و ارجحیت در روش حسابداری جدید است، امکان پذیر خواهد بود.

تغییر در رویه حسابداری

تغییرات در رویه های حسابداری می تواند شامل موارد زیر باشد:
تغییر در روش ارزیابی موجودی کالا (مثلا لایفو LIFO و فایفو FIFO)
تغییر در روش اقل بهای تمام شده و  خالص ارزش فروش
تغییر در روش حسابداری قراردادهای بلند مدت (مثلا روش کار تکمیل شده و درصد پیشرفت کار)

نکته
در مواردی که روش حسابداری مربوط به یک قلم تغییر کند(تغییر در اصول ) و در همان زمان (و یا در نتیجه این تغییر)  تغییری هم در برآورد همان قلم صورت بگیرد و اثر این دو از هم قابل تفکیک نباشد ، این تغییر به عنوان تغییر در برآورد حسابداری محسوب میشود.

اصلاح اشتباه

ممکن است در دوره جاری اشتباهاتی مربوط به صورتهای مالی دوره های قبل کشف شود، این اشتباهات میتواند مواردی مانند:

• اشتباهات ریاضی
• موارد تقلب
• تغییر از یک رویه غیر استاندارد حسابداری به یک رویه استاندارد حسابداری
• اشتباه در بکارگیری رویه های حسابداری
• تعبیر نادرست یا نادیده گرفتن واقعیتهای موجود در زمان تهیه صورتهای مالی

این اشتباهات اگر با اهمیت نباشد در سود و زیان خالص دوره جاری منظور میشود.ولی اگر با اهمیت باشد صورت های مالی باید مجدد ارائه شود.

به طور کاملا مختصر از تعدیلات سنواتی مطلبی بیان کردیم که در صورتی که مطالب بیشتری در این خصوص نیاز باشد باید استاندارد حسابداری شماره 6 دقیق مطالعه گردد. قابل ذکر است که این موضوع در دوره های جامع حسابداری ما مفصل ارائه شده است. (شرح کامل دوره آموزش حسابداری را اینجا مطالعه کنید)

تعدیلات سنواتی و امور مالیاتی

سوالی که مطرح میشود بحث استرداد مالیاتی و  چگونگی ارتباط آن با تعدیلات سنواتیست. استرداد مالیاتی انواع مختلف دارد یکی زمانی است که مالیات پرداخت شده مربوط به مالیات بر درآمد حقوق باشد در این صورت اگر ملوم شود مالیات حقوق آقای x بیشتر محاسبه و به اداره دارایی پرداخت شده باشد، حقوق بگیر (و نه کسی که حقوق پرداخت کرده است) باید ظرف مدت 8 ماه (از اول مرداد ماه تا پایان سال جاری یعنی اسفندماه) درخواست خود را ارائه کند. اداره دارایی هم موظف است ظرف مدت 3 ماه این درخواست را بررسی کند.

در مواقعی که موضوع استرداد مربوط به مواردی مثلا  مالیات فروش و یا خرید باشد و مشخص شود که باید فروشها و سود و زیان دوباره تغییر کند، از نظر نحوه برخورد حسابداری باید همان موارد تعدیلات سنواتی اعمال شود و از نظر مالیاتی هم نیاز به بررسی دفاتر دارد. در واقع هرگونه تغییر اصلاحی و یا کم کردن وجوهی که به کاهش مالیات منجر شود، مطابق قانون باید دفاتر بررسی شود و نحوه حسابداری این موضوع رسیدگی گردد که اگر موارد قانونی رعایت شده باشد بسته به مورد، این اضافه پرداختی یا مسترد میشود و یا اینکه در صورت وجود بدهی مالیاتی در موضوعات دیگر، به همان بدهی منظور میگردد.

از این جهت نیاز است تا برای موفق بودن و درست عمل کردن در زمینه حسابداری و مالیاتی، این دو مقوله مهم را جدا از هم تلقی نکنیم و ارتباط های بین این دو را کاملا اصولی به کار بندبم.