فهرست مطالب


قبل از تعیین درآمد مشمول مالیات و مطالبه مالیات باید ابتدا مودیان مالیاتی را شناسایی و دسته بندی کرد و با توجه به درجه نسبی صحت عمل هر کدام و نوع وحجم فعالیت آنها، درآمد مشمول مالیات متناسب با وضعیت شغلی آنها را تعیین نمود. برای این منظور گروه بندی مشاغل مالیاتی از نظر صحت عمل و الزام به تکلیف قانونی به گروه های زیر تقسیم میشوند:

گروه بندی مشاغل مالیاتی از نظر صحت عمل و الزام به تکلیف قانونی

  1. مودیانی که هر ساله اظهارنامه مالیاتی ، دفاتر و اسناد و مدارک تسلیم نمی نمایند.
  2.  مودیانی که هر ساله اظهارنامه غیر واقعی تسلیم ولی از ارائه دفاتر و اسناد و مدارک به حوزه مالیاتی خودداری می کنند.باید توجه داشت که تهیه و تنظیم ترازنامه و حساب سود و زیان (صورتهای مالی) بدون وجود دفاتر و اسناد و مدارک امکان پذیر نیست.
  3.  مودیانی که هر ساله اظهارنامه و دفاتر و اسناد و مدارک تسلیم نموده ولی از ابزار فروش و درآمد واقعی خودداری می نمایند. (کتمان درآمد)
  4. مودیانی که هر ساله اظهارنامه مالیاتی خود را با نشان دادن زیان تسلیم حوزه امور مالیاتی می نمایند.
  5.  مودیانی که هر ساله اظهارنامه و دفاتر و اسناد و مدارک تسلیم نموده ولی دفاتر آنها به دلایل جزئی در آیین نامه تحریر دفاتر مردود شده است.

مودیان گروه اول و دوم:

می توان نتیجه گرفت که مالیات مطالبه شده سنوات گذشته این قبیل مودیان طوری است که عدم تسلیم اظهارنامه و دفاتر و اسناد ومدارک به نفع آنها بوده و در صورت تسلیم اظهارنامه و نگهداری دفاتر قانونی مالیات بیشتری می پردازند. لذا ممیزین مالیاتی باید مالیات این دسته از مودیان را تا حدی افزایش دهند که آنها مجبور شوند به تکالیف قانونی خود عمل کنند.

مودیان گروه سوم :

در مورد مودیان گروه سوم که سابقه کتمان درآمد دارند باید توجه شود که در سالهای بعد در صورتی که حجم عملیات آنها کاهش نداشته وروند صعودی درآمد ادامه دارد ، هر ساله نسبت به سنوات قبل باید افزایش معقولی داشته باشد.

مودیان گروه چهارم :

تعدادی از مودیان هر ساله اظهارنامه خود را با نشان دادن مبلغ قابل توجهی زیان به اداره امور مالیاتی تسلیم می نمایند و مالیات مطالبه شده را که با واقعیت تطبیق نمی نماید، پس از اعتراض بی مورد و به منظور معوق ماندن مالیات ودریافت تخفیف از مراجع حل اختلاف و استفاده از معافیت جریمه پرداخت می نمایند .

سوابق گذشته این قبیل مودیان نشان می دهد که جمع مالیات پرداخت شده آنها به اضافه زیان های ابرازی در سنوات قبل چندین برابر سرمایه بدون و هنوز بدون ورشکستگی به فعالیت خود ادامه می دهند.

مودیان گروه پنجم :

در مورد مودیان گروه پنجم باید با احتیاط عمل کرد ، زیرا آیین نامه نحوه تحریر و تنظیم و نگهداری دفاتر که از قانون تجارت استخراج شده است مربوط به زمان های قدیم بوده و با نحوه اصول حسابداری و ثبت دفاتر و سیستم های کامپیوتری حاضر و اوضاع و شرایط و احوال تجارت و اقتصادی امروز مطابقت ندارد.

لذا در تعیین درآمد مشمول مالیات این قبیل مودیان که دفاتر آنها با توجه به آیین نامه ها، توسط هیئت سه نفری مردود می شود، رعایت عدالت مالیاتی و انصاف لازم است و نباید این گروه از مودیان را با گروه های چهارگانه مقایسه کرد. به نظر می رسد تا زمانی که مسئولین و مدیران ارشد مالیاتی کشور درباره گروه های چهارگانه فوق تصمیم جدی نگیرند روال به همین ترتیب خواهد بود.

به نظر می رسد برای این گونه مودیان و مودیانی که هر ساله اظهارنامه بدون فعالیت تسلیم می نمایند، برای جبران هزینه های رسیدگی ، حداقل مالیات را در نظر بگیرند و یا برای مودیان متقلب و خلاف کار جریمه های سنگین مثل لغو پروانه فعالیت، تعطیل محل کسب، زندان و جرائم نقدی غیر قابل بخشش در نظر بگیرند تا از ادامه رو به رشد این تخلفات جلوگیری شود.

بند ب ماده اصلاحی درآمد مشمول مالیات اشخاص حقوقی بابت واگذاری امتیازات و سایر حقوق خود از ایران و واگذاری فیلم های سینمایی به عنوان بها یا حق نمایش به ماخذ ۲۰ تا ۴۰ درصد مجموع وجوهی که ظرف یکسال عاید آنها می گردد:

  •  در صورتیکه کارفرما وزارتخانه ، شرکت دولتی یا شهرداری باشد: ضریب ۲۰ درصد
  • اگر کارفرما شرکت تولیدی باشد: ضریب ۲۰ درصد
  •  بابت واگذاری فیلم های سینمایی: ضریب ۲۰ درصد
  • سایر موارد: ضریب ۳۰ درصد

در صورتیکه امکان تعیین درآمد واقعی مودی طبق دفاتر قانونی یا اسناد و مدارک ابرازی یا به دست آمده و از طریق رسیدگی به دفاتر یا اسناد و مدارک مزبور امکان پذیر نباشد؛ درآمد مشمول مالیات مودی از طریق علی الراس مشخص خواهد شد.

موارد تشخیص درآمد مشمول مالیات از طریق علی الراس : ماده 97 ق.م.م

🔻 درصورتیکه تا موعد مقرر ترازنامه و حساب سود و زیان یا حساب درآمد و هزینه و سود و زیان حسب مورد تسلیم نشده باشد.

🔻 در صورتیکه مودی به درخواست کتبی اداره امور مالیاتی مربوطه از ارائه دفاتر و یا مدارک حساب  موجود در محل کار خود؛ خودداری نماید.در اینصورت اگر مودی قشمتی از ارائه قسمتی از مدارک خودداری نماید که مربوط به حساب هزینه باشد از احتساب آن جزء هزینه های قابل قبول خودداری می شود و اگر مربوط به درآمد باشد درآمد مشمول مالیات این قسمت از طریق علی الراس تعیین خواهد شد.

🔻 در صورتیکه دفاتر و اسناد و مدارک ابرازی برای محاسبه درآمد مشمول مالیات به نظر اداره امور مالیاتی غیر قابل رسیدگی تشخیص داده شود. یا بدلیل عدم رعایت موازین قانونی و آیین نامه های مربوطه مورد قبول واقع نشود.

در اینصورت مراتب باید با ذکر دلایل کافی کتبا به مودی ابلاغ و پرونده برای رسیدگی به هیئتی متشکل از سه نفر ؛ حسابرس منتخب رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور احاله گردد.و مودی می تواند ظرف یکماه از تاریخ ابلاغ با مراجعه به هیئت حل اختلاف مالیاتی نسبت به رفع اشکال رسیدگی و ادای توضیح کافی در مورد نحوه رعایت موازین قانونی و آیین نامه حسب مورد اقدام نماید.

هیئت مکلف است ظرف 10 روز پس از انقضای یکماه فوق؛ نظر خود را با توجیهات و دلایل لازم و کافی به اداره امور مالیاتی اعلام نماید تا بر اساس آن اقدام گردد.

نظر هیئت با اکثریت مناط اعتبار است و نظر عضوی که در اقلیت قرار گیرد باید در صورتجلسه درج گردد.

در مواردی که هیئت نظر اداره امور مالیاتی را در مورد غیر قابل رسیدگی بودن دفاتر مودی مردود اعلام می کند باید مراتب رابه دادستانی انتظامی مالیاتی نیز اعلام نماید.

ماخذ محاسبه درآمد مشمول مالیات در زمان تشخیص از طریق علی الراس:

ماده  98 ق.م.م

در این موارد اداره امور مالیاتی باید پس از تحقیقات و بررسی های لازم و کسب اطلاعات مورد نیاز از مراجع مختلف دولتی و غیر دولتی ، ابتدا قرینه (دلیل فعالیت مثل خرید و فروش و ……) یا قرائن مذکور در این قانون را که متناسب با وضعیت و موضوع فعالیت مودی باشد انتخاب و دلایل انتخاب نوع قرینه یا قرائن و رقم آن ها را با توجیه کافی در گزارش رسیدگی قید نماید و سپس با اعمال ضر یب یا ضرایب مقرر در قرینه یا قرائن انتخابی، درآمد مشمول مالیات مودی را تعیین نماید.

یعنی:

ضریب مالیاتی × قرینه مالیاتی = درآمد مشمول مالیات

در صورتیکه به چند قرینه اعمال ضریب می شود معدلی که از نتایج اعمال ضرایب به دست می آید درآمد مشمول مالیات خواهد بود.

ماده 152:

قرائن مالياتي عبارتست از عواملي كه در هررشته از مشاغل با توجه به موقعيت شغلي براي تشخيص درآمد مشمول ماليات بطور علي الراس به كار مي رود و فهرست آن بشرح زير مي باشد:

  1. خريد سالانه
  2. فروش سالانه
  3. درآمد ناويژه
  4. ميزان توليد در كارخانجات
  5.  ارزش حق واگذاري محل كسب
  6. جمع كل وجوهي كه بابت حق التحرير و حق الزحمه وصول عوارض و مصرف تمبر عايد دفترخانه اسناد رسمي مي شود يا ميزان تمبرمصرفي آنها
  7. ساير عوامل به تشخيص كميسيون تعيين ضرائب

ماده 153:

ضرايب مالياتي عبارت است از ارقام مشخصه اي كه حاصل ضرب انها در قرينه مالياتي در موارد تشخيص علي الراس درآمدمشمول ماليات تلقي مي گردد

تبصره: درصورتي كه به چند قرينه اعمال ضريب شود معدلي كه از نتايج اعمال ضرايب بدست مي آيد درآمد مشمول ماليات خواهد بود.

ماده 154:

جدول ضرايب تشخيص درآمد مشمول ماليات به ترتيب زير تنظيم و ابلاغ مي گردد:

الف : براي تعيين ضرايب هر سال كميسيوني مركب از نمايندگان سازمان امور مالياتي كشور و بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران و نماينده شوراي مركزي اصناف در مورد اصناف و نماينده نظام پزشكي در مورد مشاغل وابسته به پزشكي و نماينده اتاق بازرگاني و صنايع بازرگاني و صنايع و معادن ايران در مورد ساير مشاغل در سازمان امور مالياتي كشور تشكيل مي شود.

با توجه به جريان معاملات و اوضاع و احوال اقتصادي ضرايب مربوط به ماليات هاي حوزه تهران را نسبت به هريك از قرائن مذكور در ماده 152 اين قانون درباره موديان مختلف برحسب نوع مشاغل به طور تفكيك تعيين و فهرست آن را به سازمان امور مالياتي كشور تسليم مي نمايد. تصميما ت اين كميسيون از طرف سازمان امور مالياتي كشور به عنوان جدول ضرايب حوزه تهران براي اجرا ابلاغ خواهد شد.

ب : جدول مذكور در بند الف از طرف سازمان امور مالياتي كشور به ادارات امور مالياتي شهرستانها ارسال مي گردد.

به محض وصول جدول مذكور كميسيوني مركب از رئيس اداره امور مالياتي محل و رئيس بانك ملي ايران و نماينده شوراي مركزي اصناف در مورد اصناف و نماينده نظام پزشكي در مورد مشاغل وابسته به پزشكي و نماينده اتاق بازرگاني و صنايع و معادن ايران در مورد ساير مشاغل تشكيل مي شود.

كميسيون مزبور جدول رسيده را مبناي مطالعه قرار داده و با توجه به اوضاع و احوال اقتصادي خاص حوزه جغرافيائي محل در صورت اقتضا تغييرات لازم را در اقلام آن با ذكر دليل به عمل خواهد آورد نتيجه كميسيون به مركز گزارش شده و از طرف سازمان امور مالياتي كشور مورد بررسي قرار مي گيرد و تا حدي كه دلايل اقامه شده براي تغييرات جدول قانع كننده به نظر برسد جدول از طرف سازمان امور مالياتي كشور براي اصلاح و عنوان جدول ضرايب به اداره امور مالياتي مربوط ابلاغ خواهد شد.

تبصره 1- در نقاطي كه شوراي مركزي اصناف يا اتاق بازرگاني و صنايع و معادن ايران يا نظام پزشكي تشكيل نشده است فرماندار محل حسب مورد به جاي هريك از نمايندگان آنها نماينده اي بصير و مطلع را جهت شركت در كميسيون ضرايب معرفي خواهد نمود.

تبصره 2- حضور نماينده سازمان امور مالياتي كشور يا رئيس اداره امور مالياتي هم چنين نماينده بانك مركزي يا بانك ملي حسب مورد براي رسميت جلسات كميسيون ضروري است و تصميمات كميسيون با اكثريت آراي حاضرين در جلسه مناط اعتبار است.

تبصره 3- ضريب مالياتي در مواردي كه درآمد مشمول ماليات موضوع اين قانون بايد علي الراس تشخيص داده شود درصورتي كه به موجب اين قانون يا طبق جدول ضريبي براي آن تعيين نشده باشد بوسيله هيئت حل اختلاف مالياتي محل با توجه به ضريب مشاغل مشابه تعيين خواهد شد.

تبصره 4- كميسيون تعيين ضرايب نماينده اتحاديه هر رشته يا صنف را براي اداي توضيحات در جلسه كميسيون ضرايب دعوت خواهد نمود.

تنظیم :مریم ربیعی /کارشناس ارشد حسابداری

پر بحث ترین مقالات مرتبط

دیگر مقالات مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

شروع نامنویسی دوره حضوری آنلاین ۳۳ ام صفرتاصدمالیات ۱۴۰۲

آخرین بروزرسانی ها :

بروز ترین دوره ها :