منو
بخشی از تبصره های قانون بودجه 1402 که به قوانین مالیاتی میپردازد.
از آنجا که قانون بودجه توسط هیئت وزیران تنظیم و تصویب میشود، تهیه، تنظیم و تصویب احکام مالیاتی بودجه 1402 برعهده هیئت وزیران است.
قانون بودجه هر سال در انتهای سال قبل تصویب و ابلاغ میشود؛ ازین رو زمان ابلاغ احکام مالیاتی بودجه 1402 پس از ابلاغ قانون بودجه است.
بخشنامه احکام مالیاتی قانون بودجه همه ساله پس از ابلاغ قانون بودجه کل کشور صادر میشود. دولت در انتهای هر سال نسبت به برنامه‌ریزی بودجه مالی کشور در سال بعد اقدام و نتیجه عملکرد خود را در قالب قانون بودجه به مردم اعلام می‌کند. در حقیقت قوانین مالیاتی بودجه، چهارچوبی برای شرکتها و موسسات جهت برنامه‌ریزی‌های مالی آنها ارائه می‌دهد. در این مطلب آموزش مالیات همراه ما باشید تا شما را با احکام مالیاتی بودجه 1402 آشنا نماییم.
سازمان مالیاتی بر اساس بخشنامه شماره 200/1402/2 مورخ 1402/01/10،احکام مالیاتی بودجه 1402 کل کشور را ابلاغ نمود.
قانون‌گذار در قانون بودجه سال جدید، احکام مالیاتی قانون بودجه سال 1402 را در دسته‌های زیر طبقه‌بندی نموده است:
در ادامه احکام مالیاتی بودجه سال 1402 را به صورت تفکیکی و با استناد به مواد قانونی عنوان خواهیم نمود. لازم به ذکر است در این مطلب تنها تبصره‌هایی از قانون بودجه 1402 که مرتبط با مالیات هستند، مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
مالیات شرکتهای دولتی مربوطه از محل خالص صادرات گاز طبیعی به صورت زیر تعیین میشود:
بانک مرکزی مکلف است در طول سال، متناسب با وصول منابع، بلافاصله نسبت به واریز این وجوه و تخصیص سهام به صورت زیر اقدام نماید:
| شرح دریافت کننده سهم | میزان سهم | نرخ مالیات |
| شرکت ملی نفت ایران از کل صادرات نفت و میعانات گازی | 14/5% | معاف از تقسیم سود سهام دولت |
| شرکت دولتی ذیربط وزارت نفت از محل خالص صادرات گاز طبیعی | 14/5% | معاف از تقسیم سود سهام دولت و مشمول مالیات با نرخ صفر |
| مناطق نفت خیز، گازخیز و توسعه نیافته موضوع ردیف درآمدی 210109 جدول شماره 5 قانون بودجه 1402 | 3% | — |
نکته: مبالغ مذکور به صورت ماهانه واریز و از ماه یازدهم سال، محاسبه و تسویه میشود.
شرکتهای دولتی در فهرست واگذاری در سال 1402 مشمول حکم ماده 4 قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت 2 هستند.
به بیان دیگر این شرکتها موظف به واریز مالیات علی الحساب و سود سهام علی الحساب بودجه مصوب، به صورت یک دوازدهم در هر ماه هستند.
به منظور تشویق سرمایه گذاری در شرکتهای پذیرفته شده در بهابازار (بورس) و فرابورس و ترغیب آنها به عدم تقسیم بخش بیشتری از سود اکتسابی و استفاده از منابع حاصل برای افزایش سرمایه و در نتیجه توسعه بخش‌های تولیدی و ایجاد فرصت‌های جدید شغلی در سال 1402 مالیات درآمد آن بخش از سود تقسیم نشده شرکتهای مذکور که به حساب سرمایه انتقال می‌یابد (موضوع ماده 105 ق.م.م) مشمول نرخ صفر مالیاتی است.
توصیه می‌کنیم بخوانید: مالیات خرید و فروش سهام در بورس
به منظور حمایت از توسعه ابزارهای مالی و تسهیل معاملات ابزارهای مبتنی بر کالا، مالیات بر ارزش افزوده کلیه کالاهایی که در قالب گواهی سپرده کالایی در بهابازار (بورس) های کالایی کشور پذیرش می‌شوند، مشمول امتیازات مالیاتی به صورت زیر خواهند بود:
مالیات مذکور، در زمان تحویل فیزیکی کالا پس از کسر اعتبار مالیاتی وصول خواهد شد. وظیفه پرداخت مالیات مذکور بر عهده تحویل گیرنده نهایی کالای پشتوانه گواهی سپرده کالایی است.
به وزارتخانه‌ها و سایر دستگاههای اجرائی و شهرداری‌ها اجازه داده میشود با استفاده از روشهای مشارکت عمومی و خصوصی با رعایت قانون برگزاری مناقصات مصوب 1383/1/25 نسبت به اجرا، تکمیل و بهره برداری از طرح (پروژه) های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای با بخش خصوصی و غیردولتی، اقدام و تا 10% از سرجمع اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای مربوط به هر دستگاه اجرائی را صرف تأمین منابع برای مشارکت در این طرح (پروژه) ها کند.
3- طرحهای موضوع این تبصره مشمول اجزای 1 و 2 بند «ث» ماده 132 ق.م.م موضوع ماده 31 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور مصوب 1394/2/1 خواهند بود.
2- تسویه مطالبات مالیاتی مودیان از طریق تامین منابع طرحهای تملک دارایی‌های سرمایه‌ای
به منظور تسریع در تأمین اعتبار طرحهای تملک دارایی‌های سرمایه‌ای به ویژه برای مناطق سردسیر، به وزارت امور اقتصادی و دارایی (خزانه‌داری کل کشور) اجازه داده میشود با هماهنگی سازمان برنامه و بودجه کشور و بانک مرکزی، از طریق اسناد اعتباری و اوراق مالی اسلامی با استفاده از ظرفیت نظام بانکی کشور با اتکاء به منابع موضوع ماده 125 قانون محاسبات عمومی، در سقف بند «ب» این تبصره منابع لازم را تجهیز و تا سقف 50% ردیفهای اعتباری طرحهای تملک دارایی‌های سرمایه‌ای با تخصیص سازمان پرداخت نماید. این اسناد قابلیت تسویه مطالبات مالیاتی دولت از اشخاص حقیقی و حقوقی را دارد. در صورت استفاده خزانه داری کل از وجوه موضوع ماده 125 قانون محاسبات عمومی وجوه مزبور باید در سال 1402 مسترد شود.
وزارت امور اقتصادی و دارایی مکلف است گزارش عملکرد این جزء مشتمل بر میزان انتشار اوراق و تخصیص منابع حاصله و عناوین طرح های مشمول به تفکیک سردسیری و گرمسیری را هر سه ماه یک بار به کمیسیون های برنامه و بودجه و محاسبات، اقتصادی و عمران مجلس شورای اسلامی ارائه نماید.
که در سال 1402 منتشر شده باشند، مشمول مالیات به نرخ صفر میشود. همچنین معاملات بین ارکان انتشار و دریافتها و پرداختهای مربوط به انتشار اوراق موضوع این تبصره، صرف نظر از استفاده یا عدم استفاده از نهادهای واسط، مشمول معافیتها و مستثنیات حکم ماده 14 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور میشود.
این تبصره، به موارد مالیاتی بودجه 1402 همراه با جزئیات میپردازد.
1- وزارت نیرو از طریق شرکتهای آب و فاضلاب استانی سراسر کشور مکلف است علاوه بر نرخ آب بها به ازای هر مترمکعب فروش آب شرب بالاتر از الگوی مصرف تا دو برابر بیش از الگو، 15% نرخ آب بها را افزایش دهد و در مورد مشترکانی که بیش از دو برابر الگو مصرف کرده‌اند به ازای هر متر مکعب مازاد، 35% نرخ را افزایش و از آنان دریافت و به خزانه داری کل کشور واریز کند.
3- به استناد ماده 12 قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (2) به هر یک از وزارتخانه‌های نفت و نیرو از طریق شرکتهای تابعه ذیربط اجازه داده میشود ماهانه:
اخذ و به عنوان منابع داخلی نزد خزانه‌داری کل کشور واریز کنند. برای مشترکان روستایی، مبالغ فوق‌الذکر معادل 50% است و مشترکان فاقد انشعاب گاز از پرداخت، معافند.
نکته: وجوه فوق مشمول مالیات بر درآمد و مالیات بر ارزش افزوده نخواهد بود.
1- شرایط صدور برگ قطعی مالیات ارزش افزوده سالهای 87 تا 1400
به وزارت امور اقتصادی و دارایی (سازمان مالیاتی) اجازه داده میشود: ظرف یک سال، آن بخش از پرونده‌های مودیان مالیات بر ارزش افزوده دوره‌های سنوات 1387 تا 1400، که اظهارنامه‌های خود را در موعد مقرر تسلیم نموده‌اند و تاکنون مورد رسیدگی قرار نگرفته‌اند یا قطعی نشده‌اند، به استثنای مودیان بزرگ بر اساس دستورالعملی که به پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور ظرف یک ماه بعد از ابلاغ این قانون تهیه شده و به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی می‌رسد، بدون رسیدگی مأخذ مالیات و عوارض ارزش افزوده را با اعمال ضریب درآمد، قطعی نماید. چنانچه پرونده‌های فوق الذکر تا پایان سال 1402 مطابق دستورالعمل فوق قطعی نشده یا توسط سازمان مالیاتی مورد رسیدگی قرار نگیرد، منطبق بر اظهارنامه تسلیمی مودی قطعی تلقی می‌گردد.
2- شرایط برخورداری معافیت مالیاتی خیریه ها و برخی دیگر از فعالان اقتصادی
سازمان مالیاتی مکلف است در مورد اشخاص موضوع بندهای «د»، «ه»، «ح»، «ط»، «ی» و «ک» و فعالیت‌های قرآنی موضوع بند «ل» ماده 139 ق.م.م که به علت عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی و یا دفاتر و اسناد و مدارک حسب مورد برای عملکرد سالهای 1390 تا 1399 مشمول برخورداری از معافیت یا نرخ صفر مالیاتی نشده‌اند، با دریافت اظهارنامه مالیاتی و دفاتر و اسناد و مدارک در سال 1402، نسبت به اعمال معافیت یا نرخ صفر مالیاتی برای مواردی که مالیات هر سال از سالهای مذکور آنها پرداخت نشده است، اقدام کند و کلیه جریمه‌های پرداخت نشده (اعم از قابل بخشودگی و غیرقابل بخشودگی) اشخاصی که نسبت به پرداخت مالیات اقدام نموده‌اند را مورد بخشودگی قرار دهد.
3- مسئولیت دستگاههای مرتبط برای ارائه اطلاعات مالیاتی مودیان
بانک مرکزی، کلیه بانکها، موسسات اعتباری، صندوق‌های قرض‌الحسنه، شهرداری‌ها، پلیس راهور فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و سازمان ثبت اسناد و املاک کشور مکلفند حداکثر تا پایان اردیبهشت ماه با راه‌اندازی خدمات برخط (وب سرویس)، اطلاعات مورد درخواست سازمان مالیاتی برای سال 1402 و سنوات قبل را در اختیار این سازمان قرار دهند.
مراجع و مقامات مسئول در صورت تخلف از این حکم علاوه بر مسئولیت تضامنی با مودی در پرداخت مالیات، مشمول محرومیت ماده 202 ق.م.م می‌شوند.
نرخ کارمزد و تعرفه شرکتهای معتمد ارائه دهنده خدمات مالیاتی توسط شورای اقتصاد تعیین میشود. معادل یک در هزار مالیات و عوارض ارزش افزوده وصولی از طریق سامانه مودیان به ردیف درآمدی شماره 110519 واریز میشود تا صرفا برای پرداخت کارمزد و تعرفه یاد شده شرکتهای معتمد ارائه دهنده خدمات مالیاتی برای ارائه خدمات مورد درخواست سازمان مالیاتی هزینه شود و مازاد آن با رعایت مهلت مقرر در مواد 63 و 64 قانون محاسبات عمومی مسترد میشود.
در راستای حمایت از توسعه اقتصاد رقومی (دیجیتال) در کشور و تشویق کسب و کارهای اینترنتی به استفاده از سکو (پلتفرم) های داخلی، تا پایان سال 1402 درآمد کسب و کارهای اشخاص حقیقی در سکو (پلتفرم) های داخلی مورد تأیید وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات که تا پایان سال 1401 فاقد پرونده مالیاتی بوده‌اند، مشمول نرخ صفر مالیاتی میشود. همچنین عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی توسط اشخاص یاد شده بابت مالیات کسب و کارهای اینترنتی تا پایان سال 1400 موجب محرومیت از معافیتهای مالیاتی نخواهد بود.
آن بخش از کالاها و خدمات شرکتهای ایرانی طرف قرارداد با شرکتهای خارجی که کالا و خدمات مورد نیاز شرکتهای پیمانکاری خارجی را در طرحهای مورد تعهد طرف خارجی، تأمین می‌نمایند با تصویب شورای اقتصاد، مشمول تبصره 3 ماده 10 قانون دائمی ارزش افزوده خواهند شد.
به منظور اجرای قانون جهش تولید دانش بنیان مصوب 1401/2/11 و توسعه زنجیره ارزش تولید و عبور از خام فروشی، صادرات کلیه مواد و محصولات معدنی، صنایع معدنی فلزی و غیرفلزی، محصولات نفتی، گازی و پتروشیمی مندرج در فهرست تصویب نامه هیأت وزیران راجع به بند «ص» تبصره 6 قانون بودجه سال 1401 کل کشور منطبق بر قانون جهش تولید دانش بنیان در تمام نقاط کشور مشمول مالیات بر درآمد شده و از ابتدای سال 1402، 0.5% به مأخذ ارزش صادراتی این کالاها به عنوان عوارض صادراتی افزوده خواهد شد. میزان قطعی این عوارض ظرف دو ماه پس از لازم الاجرا شدن این قانون تعیین خواهد شد.
وزارت امور اقتصادی و دارایی موظف است نسبت به وصول منابع حاصل از این بند، همچنین مالیات بر درآمد موضوع بند «ص» تبصره 6 قانون بودجه سال 1401 کل کشور و نیز حقوق ورودی (مطابق بند «د» ماده 1 قانون امور گمرکی مصوب 1390) کلیه ماشین آلات و تجهیزات، قطعات، مواد اولیه و واسطه‌ای تولیدی، صنعتی، معدنی و کشاورزی اقدام نماید. حقوق گمرکی این موارد پس از ابلاغ این قانون به مأخذ 1% تعیین میشود.
نکته: اخذ حقوق ورودی موضوع این بند، نافی مفاد تبصره 4 ماده 8 قانون مالیات بر ارزش افزوده و بند «الف» ماده 3 قانون حمایت از شرکتها و موسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری‌ها و اختراعات مصوب 1389 نیست.
همچنین برای شرکتهای تولیدی مشمول عوارض موضوع این بند، در صورت سرمایه گذاری در فعالیت‌های تحقیق و توسعه، با تأیید شورای مذکور، تا سقف میزان عوارض صادراتی معادل 0.5% ارزش صادراتی کلیه مواد و محصولات خام و نیمه خام موضوع این بند، اعتبار مالیاتی لحاظ، شده و از سرجمع مالیات قطعی شده همان سال کسر می‌گردد.
توصیه می‌کنیم بخوانید: شرط معافیت مالیاتی شرکتهای دانش بنیان
مالیات و عوارض ارزش افزوده دریافتی از واحدهای تولیدی و پیمانکاران طرح (پروژه) های واقع در استان به حساب استان محل استقرار واحد تولیدی با رعایت جزء 2 ماده 38 و ماده 39 قانون مالیات بر ارزش افزوده منظور میشود.
سازمان امور مالیاتی مکلف است پرونده‌های واحدهای تولیدی و خدماتی با شخصیت حقیقی یا حقوقی دارای یک محل فعالیت را که محل استقرار واحد تولیدی یا خدماتی آنها در استان محل استقرار دفتر مرکزی آنها نیست به اداره کل امور مالیاتی استان محل استقرار واحد تولیدی و خدماتی ارسال نماید. مالیات و عوارض بر ارزش افزوده واحدهای خدماتی ملی به نسبت سهم هر استان از جمعیت کشور، به حساب خزانه استان ذیربط واریز میشود.
توصیه می‌کنیم بخوانید: ارزش افزوده پیمانکاری
کلیه مراکز درمانی اعم از دولتی، خصوصی، وابسته به نهادهای عمومی، نیروهای مسلح، خیریه‌ها و شرکتهای دولتی مکلفند:
مالیات علی‌الحساب این بند شامل کلیه پرداخت‌هایی که به عنوان درآمد حقوق و کارانه مطابق قوانین بودجه سنواتی پرداخت و مالیات آن کسر میشود، نخواهد بود. حکم ماده 199 ق.م.م در اجرای این جزء جاری است.
2- الزام استفاده از پایانه فروشگاهی
کلیه صاحبان حرف و مشاغل پزشکی، پیراپزشکی، داروسازی و داروخانه‌ها و دامپزشکی و فروشندگان تجهیزات پزشکی که پروانه کار آنها توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و یا سازمان نظام پزشکی ایران صادر میشود و کلیه اشخاص شاغل در کسب و کارهای حقوقی اعم از وکالت و مشاوره حقوقی و خانواده، مکلفند از پایانه فروشگاهی استفاده کنند.
با مستنکفان از اجرای این حکم مطابق قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان برخورد میشود. سازمان مالیاتی مکلف به معرفی متخلفان به مراجع ذیصلاح و ارائه گزارش فصلی به مجلس شورای اسلامی است.
سازمان مالیاتی با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف است از عرضه کنندگان انواع بازی‌های خارجی مجاز قابل نصب در رایانه، تلفن‌های همراه و پیشانه بازی (کنسول) عوارضی معادل 10% قیمت فروش را اخذ و به حساب درآمد عمومی نزد خزانه‌داری کل کشور واریز نماید.
وکلای عضو مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه و کانونهای وکلای دادگستری موظفند تمامی قراردادهای مالی با موکلان خود را در سامانه تنظیم قرارداد الکترونیکی قوه قضائیه ثبت و تنظیم نمایند. شناسه (کد) یکتای صادرشده برای هر قرارداد توسط سامانه قرارداد الکترونیک، مبنای شناسایی مشاوران، وکلا و کانونهای وکلای دادگستری در سامانه خدمات قضائی به منظور استخراج اطلاعات مالی مندرج در قرارداد و ابطال تمبر مالیاتی خواهد بود.
سازمان مالیاتی مکلف است مالیات موضوع این قراردادها را به صورت الکترونیکی دریافت و مفاصاحساب مالیاتی آن را به صورت الکترونیکی در سراسر کشور صادر نماید. عدم اجرای این حکم از سوی هر شخص حقیقی یا حقوقی استنکاف از اجرا محسوب میشود.
به منظور تسریع و تسهیل رسیدگی به پرونده‌های مالیاتی، اختیار سازمان مالیاتی در تبصره ماده 100 قانون مالیاتهای مستقیم در خصوص معافیت مودیان از انجام بخشی از تکالیف قانون مذکور از قبیل نگهداری اسناد و مدارک و ارائه اظهارنامه مالیاتی، به حداکثر «صد برابر» میزان معافیت موضوع ماده 84 ق.م.م افزایش می‌یابد.
در راستای سیاستهای حمایت از تولید، نرخ مالیات موضوع ماده 105 ق.م.م اشخاص حقوقی دارای پروانه بهره برداری از وزارتخانه‌های ذیربط در فعالیت‌های تولیدی در سال 1401 معادل هفت واحد درصد کاهش می‌یابد. این بخشودگی علاوه‌بر سایر معافیتها و بخشودگی‌ها و مشوق‌های قانونی اشخاص مذکور است.
به منظور ایجاد شفافیت و اصلاح سیاستگذاری در معافیتهای مالیاتی:
1- نرخ صفر مالیاتی اقلام گمرکی
وزارت امور اقتصادی و دارایی موظف است در راستای هدفمندسازی معافیتهای مالیاتی و گمرکی و شفاف سازی حمایتهای مالی، سیاست اعتبار مالیاتی و گمرکی با نرخ صفر را جایگزین معافیتهای قانونی مالیاتی مصرح در قانون مالیاتهای مستقیم و قانون امور گمرکی نموده و فهرست تمامی معافیتهای مالیاتی و گمرکی و میزان معافیت آنها را مشخص کند. این فهرست باید شامل حوزه فعالیت اشخاص، میزان درآمد مالیاتی و گمرکی محاسبه نشده در اثر این معافیتها و استناد قانونی این معافیتها باشد.
2- تعیین مالیات بر واردات وصولی گمرک
دستگاههای اجرائی موظفند معافیتها و تخفیفات مالیاتی و گمرکی قانونی را به صورت جمعی- خرجی در حساب‌های مربوط به خود ثبت کنند. عملکرد معافیتها و تخفیفات گمرکی و مالیاتی به عنوان مالیات بر واردات وصولی گمرک جمهوری اسلامی ایران و سازمان امور مالیاتی محسوب میشود.
3- مالیات بر درآمد اشخاص مشمول بند ل ماده 139 ق.م.م
درآمد سالانه مشمول اشخاص موضوع بند «ل» ماده 139 ق.م.م تا معادل چهار برابر سقف مالیاتی ماده 84 ق.م.م معاف است و مازاد بر آن حسب مورد به نرخ قانون مالیاتهای مستقیم، مشمول مالیات است. فعالیت‌های انتشاراتی، مطبوعاتی و قرآنی و موسسات رسانه‌ای دارای مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کماکان از معافیت مندرج در بند «ل» ماده 139 ق.م.م برخوردار خواهند بود.
4- لغو معافیت مالیاتی کلیه موسسات آموزشی و کمک آموزشی
معافیتهای مالیاتی تمام موسسات آموزشی و کمک آموزشی از جمله موسسات کنکور دانشگاه‌ها اعم از کنکور سراسری و کنکورهای تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکتری) و انتشارات کمک آموزشی، با رعایت ماده 134 ق.م.م و اصلاحات و الحاقات بعدی آن لغو میشود.
5- ارزش افزوده تبلیغات کالاها و خدمات داخلی
تبلیغات کالاها و خدمات داخلی در روزنامه ها و نشریات، از پرداخت مالیات و عوارض موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده معاف نیست.
انواع خودروی سواری و وانت دو اتاق (کابین) دارای شماره انتظامی شخصی در اختیار مالکان اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی که قیمت روز خودروی آنها بیش از 30,000,000,000 ریال است نسبت به مازاد بر این مبلغ مشمول مالیات سالانه خودرو به نرخ 1% می‌گردند.
مأخذ محاسبه مالیات خودرو موضوع این بند، قیمت روز انواع خودرو با توجه به تاریخ ساخت یا واردات آن و صرفا بر اساس مشخصات مالک خودرو مندرج در شناسنامه خودرو صادره توسط نیروی انتظامی (برگ سبز) به عنوان سند رسمی خودرو است که توسط سازمان امور مالیاتی کشور تا پایان فروردین سال 1402 تعیین و اعلام می‌گردد.
توصیه می‌کنیم بخوانید: مالیات نقل و انتقال خودرو
1- مالیات بر دارایی املاک
زمینهای فاقد اعیانی دارای کاربری مسکونی، اداری و تجاری، باغ ویلاهای مجاز (با احتساب عرصه و اعیان) و خانه‌های مجلل (لوکس) که ارزش آنها بیش از 200,000,000,000 ریال باشد مازاد بر این مبلغ مشمول مالیات به میزان دو در هزار می‌شوند.
نکته: این مالیات بر عهده شخصی است که در ابتدای سال مالک املاک فوق بوده و افرادی که فقط مالک یک باب منزل مسکونی هستند و در ده سال اخیر تغییر مالکیت نداده‌اند از شمول این حکم مستثنی هستند.
2- مالیات باغ ویلاها و خانه های لوکس
خانه‌های مجلل (لوکس) و باغ ویلاهای درحال ساخت، مشمول این مالیات نیستند. باغ ویلاهای غیرمجاز تا زمان دریافت پروانه ساخت یا اجرای حکم کمیسیونهای ماده 99 یا ماده 100 قانون شهرداری‌ها حسب مورد مشمول جریمه‌ای معادل 2 برابر مالیات باغ ویلاهای مجاز هستند. 50% جریمه‌های دریافتی حسب مورد به شهرداری یا دهیاری محل باغ ویلا اختصاص می‌یابد.
3- تعیین ماخذ محاسبه مالیات بر املاک
وزارتخانه‌های راه و شهرسازی و صنعت، معدن و تجارت، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و شهرداری‌ها موظفند امکان دسترسی برخط (آنلاین) به اطلاعات مالکیت املاک مورد نیاز سازمان امور مالیاتی کشور در حوزه اماکن را در اختیار این سازمان قرار دهند. سازمان مالیاتی مکلف است نسبت به تعیین دارایی‌های مشمول بر اساس ارزش به قیمت روز آنها که بر مبنای آخرین ارزش معاملاتی موضوع ماده 64 ق.م.م توسط سازمان مالیاتی تعیین میشود، حداکثر تا پایان خرداد سال 1402 اقدام نماید و مراتب را به نحو مقتضی به اطلاع اشخاص مشمول برساند.
4- مهلت پرداخت مالیات بر املاک
کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی مکلفند با رعایت قوانین مالیاتی، مالیات سالانه مربوط به هر یک از واحدهای مسکونی و باغ ویلاهای تحت تملک خود و فرزندان کمتر از هجده سال و محجور تحت تکفل را حداکثر تا پایان بهمن سال 1402 پرداخت نمایند. ثبت نقل و انتقال املاکی که به موجب این بند برای آنها مالیات وضع گردیده است، قبل از پرداخت بدهی مالیاتی مورد انتقال، شامل مالیات بر دارایی، نقل و انتقال قطعی و اجاره ممنوع است. متخلف از حکم این جزء در پرداخت مالیات متعلقه مسوولیت تضامنی دارد.
دولت مکلف است 0.27% از کل 9% مالیات بر ارزش افزوده را از طریق ردیفهای درآمدی و هزینه‌ای مربوطه برای توسعه ورزش مدارس، ورزش همگانی، ورزش روستایی و عشایری، ورزش بانوان و زیرساختهای ورزش به ویژه در حوزه جانبازان و معلولان اختصاص دهد. این مبلغ از طریق ردیفهای مربوط به
پس از مبادله موافقت نامه به این وزارتخانه‌ها اختصاص می‌یابد.
3- از مجموع عوارض و مالیات 9% موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده قبل از توزیع آن منابع بین ذینفعان، مبلغ مندرج در این بند کسر خواهد شد.
دولت مکلف است یک پنجم از منابع این بند را برای ازدواج و اشتغال جوانان به عنوان سهم وزارت ورزش و جوانان هزینه نماید.
در راستای تحقق ماده 18 قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، اشخاص حقیقی موضوع ماده 84 ق.م.م با رعایت شرایط مذکور در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت علاوه بر اعمال معافیت مذکور به ازای فرزند سوم و بیشتر که از آبان سال 1400 به بعد متولد شده‌اند، به ازای هر فرزند مشمول 15% افزایش در تخفیف مالیاتی می‌شوند.
عوارض و مالیات ارزش افزوده پرداختی بابت خرید کالاها و خدمات کلیه طرح (پروژه) های زودبازده و عام المنفعه که توسط گروه‌های جهادی، نیروهای داوطلب بسیجی و سازمان بسیج سازندگی در مناطق محروم و کم برخوردار روستایی و شهری اجرا میشود، با درخواست سازمان بسیج سازندگی و پس از تأیید ذی‌حسابی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با ارائه اسناد و مدارک مثبته و با رعایت مفاد ماده 8 قانون مالیات بر ارزش افزوده مسترد می‌گردد.
3- تهاتر مطالبات شرکتهایی که دولت در آنها حساب دارد با بدهی مالیاتی به دولت
3-2- به دولت اجازه داده میشود مطالبات شرکتهای واگذارشده براساس قانون اجرای کلی اصل چهل و چهارم قانون اساسی که دولت در آنها سهام دارد را با بدهی آنها به دولت بابت مالیات، سود سهام، قدرالسهم به صورت جمعی– خرجی از طریق گردش خزانه تهاتر کند.
هزینه کرد اشخاص حقوقی در خصوص تولید و انتشار محتوای فرهنگی و آموزشی با اولویت انعکاس ظرفیت‌ها و توانمندی‌های استان‌ها و مناطق کم برخوردار و محروم که با هماهنگی و تأیید سازمان صداوسیما جهت پخش در شبکه‌های ملی، استانی و بین المللی آن سازمان صورت می‌گیرد به صورت 100% به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی قلمداد شود.
به دولت اجازه داده میشود مطالبات حسابرسی شده قبل از سال 1397 سازمانهای گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) و توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) بابت مشارکت در تأمین سرمایه بانک تخصصی صنعت و معدن و همچنین مطالبات سازمانهای مذکور و وزارت نفت از طریق شرکت دولتی تابعه بابت سهم متعلق به آنها از واگذاری سهام مطابق قوانین مربوط، مشروط به انجام تکالیف موضوع قانون اجرای سیاستهای کلی اصل چهل و چهارم قانون اساسی را با بدهی آنها به دولت بابت مالیات و سود سهام تا سقف بیست هزار میلیارد ریال به صورت جمعی- خرجی از طریق گردش خزانه تهاتر کند.
هرگونه نقل و انتقال دارایی به/از شرکتهای سهامی عام طرح (پروژه)، صندوق‌های سرمایه گذاری غیرمستقیم و زمین و ساختمان، املاک و مستغلات مشمول مالیات نقل و انتقال با نرخ صفر است.
ارزش خرید مواد معدنی برای واحدهای فراوری مواد معدنی در صورت ارائه صورتحساب الکترونیکی تأیید شده مطابق ماده 95 ق.م.م و آیین نامه اجرائی آن به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی مورد قبول واقع میشود.
کمکهای نقدی و غیرنقدی خیرین در طرح (پروژه) های آبرسانی روستایی و اجرای عملیات آبخیزداری با تأیید وزارتخانه‌های نیرو و جهاد کشاورزی به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی محسوب میشود. همچنین در کمکهای غیرنقدی بهای کالا یا خدمات و عوارض و مالیات ارزش افزوده پرداختی بابت طرح (پروژه) های مزبور با تأیید وزارت نیرو، به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی محسوب میشود.
سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران مکلف است با اعلام وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بخشی از شهرکهای مذکور را در اختیار فعالان و تولیدکنندگان صنایع دستی مشمول قرار دهد. کلیه معافیتها و مزایای شهرکهای صنعتی به این واحدهای تولیدی صنایع دستی نیز تعلق می‌گیرد.
شرکتهای بیمه‌ای مکلفند مبلغ شش هزار میلیارد ریال از اصل حق بیمه شخص ثالث دریافتی را طی جدولی که براساس فروش بیمه (پرتفوی) هریک از شرکتها تعیین و به تصویب شورای عالی بیمه می‌رسد به صورت ماهانه به حساب درآمد عمومی نزد خزانه داری کل کشور واریز کنند.
نکته: وجوه واریزی شرکتهای بیمه موضوع این بند به عنوان هزینه‌های قابل قبول مالیاتی محسوب میشود.
در راستای کاهش هزینه‌های قوه قضائیه از طریق ارتقای بهره وری، پیشگیری از وقوع جرائم و دعاوی و الکترونیکی کردن فرایندها:
5- ایجاد امکان بازداشت و رفع بازداشت آنلاین برای سازمان مالیاتی
سازمان ثبت اسناد و املاک کشور موظف است ظرف سه ماه پس از لازم الاجرا شدن این قانون، امکان بازداشت و رفع بازداشت برخط و آنی کلیه املاک دارای سند حدنگاری را برای مراجع ذیصلاح از قبیل مراجع دادگستری، دوایر اجرای ثبت و سازمان مالیاتی فراهم نماید.
میزان مالیات طرح (پروژه) های مسکن مهر بابت هر واحد مسکن مهر و واحدهای احداثی موضوع قانون جهش تولید مسکن (شامل ساخت، آماده سازی، محوطه سازی، زیربنایی و روبنایی) برای سالهای 1398 تا 1402 در طرح (پروژه) های تفاهم نامه سه جانبه با سازندگان و تعاونی‌ها و پیمانکاران فرعی طرف قرارداد با آنها با هر نوع قرارداد و با معرفی وزارت راه و شهرسازی معادل 3,000,000 ریال برای هر واحد تعیین می‌گردد و هیچ گونه مالیات دیگری به غیر از مالیات بر ارزش افزوده بابت خرید مصالح به این طرح (پروژه) ها تعلق نمی‌گیرد.
نکته: سازمان امور مالیاتی کشور موظف به صدور مفاصاحساب مالیاتی پس از دریافت این مالیات است.
برای ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی واقع در محدوده و خارج از محدوده شهرها و تأمین زیرساختهای لازم در این مناطق اعم از مسجد، مدرسه، پاسگاه و کلانتری، روشنایی معابر، ایستگاه‌های رادیویی و تلویزیونی، زیرساختهای بهداشتی، زیر ساخت تأمین آب و برق و سایر تأسیسات شهری مورد نیاز در چهارچوب طرح آمایش سرزمینی و بر اساس استعدادهای اقتصادی و با رعایت معیارهای زیست محیطی و مراقبت از منابع آب و خاک کشاورزی و ایمنی در مقابل سوانح طبیعی و امکان استفاده از زیرساخت‌ها و شبکه شهری و سطح بندی شهرهای کشور و جلوگیری از افزایش و گسترش بی‌رویه کلانشهرها، شورای برنامه ریزی و توسعه استان‌ها مکلفند از محل عوارض ماده 39 قانون مالیات بر ارزش افزوده، سهم این مناطق را بر اساس جمعیت ساکن، تعیین و صرف محرومیت زدایی و بهسازی همان مناطق نمایند.
به دستگاههای اجرائی اجازه داده میشود با رعایت ماده 10 قانون جهش تولید مسکن مصوب 1400/5/17 در سقف ردیف ذیربط مندرج در جدول شماره 5 این قانون با اخذ مجوز از وزیر امور اقتصادی و دارایی نسبت به:
3- شرایط استفاده از معافیت مالیاتی درآمد حاصل از فروش اموال غیرمنقول دولتی
درآمد حاصل از فروش اموال غیرمنقول، اراضی و املاک شرکتهای دولتی، مشروط به مصرف آن در طرحهای تملک دارایی‌های سرمایه‌ای نیمه تمام و طرحهای پیشران و اولویتدار، مشمول مالیات و سود ویژه سهم دولت نخواهد بود.
در راستای اجرای تبصره 8 ماده 169 مکرر ق.م.م، کلیه دستگاههای اجرائی و خدماترسان مکلفند محل سکونت اشخاص حقیقی را صرفا از سامانه ملی املاک و اسکان کشور استعلام نمایند.
در سال 1402، سقف معافیت مالیاتی حقوق و نرخ مالیات بر مجموع درآمد اشخاص حقیقی که تحت عناوینی از قبیل حقوق و مزایا (به استثنای عیدی و کارانه اعضای هیأت علمی بالینی تمام وقت جغرافیایی و پزشکان متخصص بالینی تمام وقت جغرافیایی)، مقرری یا مزد، حق شغل، حق شاغل، فوق العاده‌ها، اضافه کار، حق الزحمه، حق مشاوره، حق حضور در جلسات، پاداش، حق التدریس، حق التحقیق، حق پژوهش و کارانه اعم از مستمر یا غیرمستمر که به صورت نقدی و غیرنقدی، از یک یا چند منبع، در بخش دولتی و یا غیردولتی تحصیل می‌نمایند، چه از کارفرمای اصلی و یا غیراصلی (موضوع تبصره 1 ماده 86 ق.م.م) باشد، به شرح ذیل است:
1- سقف معافیت مالیاتی سالانه موضوع ماده 84 ق.م.م در سال 1402 مبلغ یک میلیارد و دویست میلیون ریال تعیین میشود.
2- نرخ مالیات بر مجموع درآمد اشخاص حقیقی به شرح زیر است:
| از مبلغ (ريال) | تا مبلغ (ريال) | نسبت به مازاد (ريال) | نرخ مالیات |
| 1 | 1,200,000,000 | — | 0 |
| 1,200,000,001 | 1,680,000,000 | 1,200,000,000 | 10% |
| 1,680,000,001 | 2,760,000,000 | 1,680,000,000 | 15% |
| 2,760,000,000 | 4,080,000,000 | 2,760,000,000 | 20% |
| 4,080,000,001 | بیش از 4,080,000,000 | 4,080,000,000 | 30% |
کلیه افرادی که در قبال ارائه خدمت در دستگاه‌ها تحت هر عنوان از جمله ساعتی، روزمزد، قراردادی، حق التدریس، حق التحقیق، حق الزحمه، حق نظارت، حق التألیف و پاداش شورای حل اختلاف دریافتی دارند، مشمول حکم این بند هستند.
میزان معافیت مالیات سالانه مستغلات اشخاص فاقد درآمد موضوع ماده 57 ق.م.م و مالیات بر درآمد مشاغل موضوع ماده 101 ق.م.م سالانه به مبلغ چهارصد و هفتاد و پنج میلیون ریال تعیین میشود.
2- معافیت بنزین از ارزش افزوده
منابع حاصل از اصلاح قیمت بنزین نسبت به قیمت قبل از سهمیه بندی در سال 1398، مشمول عوارض و مالیات بر ارزش افزوده و سهم 14.5% شرکت ملی نفت ایران نمی‌شود.
3- تخصیص عوارض شهرداری به تامین و نوسازی ناوگان حمل و نقل شهری و ماشین آلات دهیاری ها
عوارض شهرداری‌ها و دهیاری‌ها از فروش حاملهای انرژی موضوع بند «الف» ماده 26 قانون مالیات بر ارزش افزوده و پرداختیهای (مصارف) این تبصره، پس از وصول، ظرف یک ماه به حساب تمرکز وجوه وزارت کشور واریز میشود تا با تصویب شورای برنامه ریزی استان به شهرداری‌ها و دهیاری‌ها پرداخت و 25% آن صرف تأمین و نوسازی ناوگان حمل و نقل شهری و تأمین ماشین آلات دهیاری‌های سراسر کشور با اولویت مناطق محروم شود.
6- تخصیص منابع حاصل از حذف یارانه خانوارهای غیرمشمول به نان و مستمری خانوارهای کمیته امداد
سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها موظف است منابع حاصل از حذف یارانه خانواده‌های غیرمشمول حمایت دولت و عوارض و مالیات بر ارزش افزوده موضوع جزء 6-1 این بند را با تخصیص سازمان صرفا برای تأمین یارانه نان و بابت مستمری خانوارهای پشت نوبتی کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی کشور (مبلغ هشت هزار میلیارد ریال) هزینه نماید.
شرکت تولید مواد اولیه و سوخت هسته‌ای ایران مکلف است جهت توسعه و تسریع در اجرای طرحهای تملک دارایی‌های سرمایه‌ای، مواد معدنی و محصولات جانبی همراه با مواد پرتوزا پس از جداسازی را مطابق با قوانین و مقررات به فروش رسانده و درآمد حاصل از آن را پس از کسر هزینه‌ها (شامل قیمت تمام شده کالا و خدمات فروش رفته، اداری- عمومی و توزیع و فروش) و با پرداخت حقوق دولتی مطابق با ماده 14 قانون معادن مصوب 1377 به حساب خاصی نزد خزانه داری کل کشور واریز کند؛ تا مطابق بودجه سالانه آن شرکت جهت سرمایه گذاری در طرح‌ها و ردیفهای تملک دارایی‌های سرمایه‌ای جهت خرید کیک زرد با منشأ داخلی یا خارجی و یا تملک سهام معادن پرتوزا و شرکتهای مرتبط با چرخه سوخت و توسعه صنعت هسته‌ای بر اساس موافقت نامه‌های مبادله شده با سازمان برنامه و بودجه کشور هزینه نماید.
درآمد حاصل به حساب افزایش سرمایه دولت در شرکت، منظور و معاف از تقسیم سود سهام دولت و مالیات آن با نرخ صفر محاسبه میشود.
نقل و انتقال اموال و دارایی‌ها از شرکتهای توزیع نیروی برق به شرکت مادر تخصصی توانیر و بالعکس از سال 1396 به بعد (مشروط به ثبت اطلاعات اموال غیرمنقول شرکتهای مذکور در سامانه سادا وزارت امور اقتصادی و دارایی) از پرداخت سود سهام ابرازی و هرگونه مالیات معاف است.
در اجرای ماده 10 قانون مانعزدایی از توسعه صنعت برق و به منظور ارتقای بازدهی نیروگاهها و جلوگیری از قاچاق سوخت، وزارت نفت مکلف است از ابتدای سال 1402 از طریق شرکتهای ذیربط خود، گازطبیعی و سوخت مایع تحویلی به نیروگاههای تولید برق را با نرخ 95%متوسط وزنی بهای صادراتی و وارداتی این حاملها در هر ماه شمسی محاسبه و 100% منابع ریالی حاصل از افزایش قیمت این حاملها معاف از مالیات و عوارض را برای همان نیروگاه تولید برق به عنوان یارانه ارتقای فناوری و بازدهی منظور و اعمال حساب نماید.
بانکها و موسسات اعتباری غیربانکی مکلفند حسب ماده 4 قانون جهش تولید مسکن نسبت به پرداخت تسهیلات مسکن (مطابق سهمیه تعیین شده توسط بانک مرکزی برای هر بانک) اقدام نمایند. درصورت عدم پرداخت تسهیلات مسکن مطابق تبصره 5 ماده 4 قانون جهش تولید مسکن، نسبت به اخذ مالیات به میزان 20% از تعهد انجام نشده (تا سقف سیصد هزار میلیارد ریال) اقدام میشود و به ردیف تعیین شده در جداول درآمدی جهت تخصیص به صندوق ملی مسکن با اولویت تأمین مسکن برای زنان سرپرست خانوار در مناطق محروم و تأمین اعتبار جهت تکمیل خطوط ریلی شهرهای جدید واریز می‌گردد.
کلیه دستگاههای موضوع ماده 29 قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران از جمله نهادهای عمومی غیردولتی و بنیادها که به هر شکل از اقشار آسیب پذیر حمایت می‌کنند، مکلفند تمامی حمایتها و کمکهای خود را با لحاظ محرمانگی آن به تفکیک شماره ملی فرد دریافت کننده حمایت، از طریق مرکز ملی تبادل اطلاعات با استعلام از طریق شماره ملی در اختیار پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی قرار دهند.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، بانکها و موسسات اعتباری خصوصی و دولتی مکلفند تسهیلات قرض الحسنه پرداخت شده را به تفکیک شماره ملی در سامانه مذکور ثبت نمایند و هرگونه پرداخت بر مبنای اطلاعات مندرج در این سامانه خواهد بود.
برخورداری هزینه‌های حمایتی پرداختی موسسات خیریه غیردولتی و خصوصی به اشخاص، از معافیتهای مالیاتی بند «ط» ماده 139 ق.م.م علاو‌بر تکالیف موضوع ماده مذکور، منوط به ثبت اطلاعات آن در سامانه مزبور است.
از ابتدای سال 1402 به قیمت خرده فروشی محصولات داخلی از
به عنوان مالیات اضافه و برای محصولات وارداتی از
به عنوان حقوق ورودی دریافت میشود تا مطابق ردیفهای این قانون به نسبت مساوی برای بخش سلامت با اولویت احداث و تجهیز مراکز ناباروری و زایشگاههای دولتی، ورزش همگانی و ورزش بانوان هزینه گردد.
در اجرای بند 1 ماده 38 قانون مالیات بر ارزش افزوده، درآمد حاصل از 1% ارزش افزوده به عنوان مالیات سلامت همزمان با دریافت توسط سازمان مالیاتی به حساب خزانه داری کل کشور واریز می‌گردد. خزانه داری کل کشور مکلف است مبالغ دریافتی در هر ماه را تا پانزدهم ماه بعد به حساب وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی واریز نموده و به کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی گزارش دهد.
به منظور حمایت از تولید و اشتغال پایدار و رشد تولید ملی از طرق مختلف از جمله افزایش سرمایه گذاری، ارتقاء بهره وری، تکمیل طرحهای تولیدی نیمه تمام و احیای واحدهای تولیدی راکد، بازسازی و نوسازی واحدهای تولیدی موجود، استفاده از ظرفیتهای خالی بنگاههای تولیدی و تکمیل زنجیره ارزش تولید، منابع مالی موضوع این تبصره با تأکید بر یکپارچه سازی حمایتهای دولت و بسط عدالت سرزمینی در راستای رشد و پیشرفت استانهای کشور با اولویت طرحهای تولید دانش بنیان و پیشران به شرح زیر تأمین و اختصاص می‌یابد:
9- تخصیص ارزش افزوده به طرحهای دانش بنیان
معادل 50% درآمد مازاد حاصل از منابع تحقق یافته مالیات بر ارزش افزوده نسبت به سقف ردیف مندرج در جدول شماره 5 که به حساب ملی پیشرفت و عدالت نزد خزانه داری کل کشور به نام وزارت امور اقتصادی و دارایی پرداخت میشود.
اجرای احکام مندرج در این قانون مربوط به سال 1402 است و قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران با اصلاحات و الحاقات بعدی آن تا زمان تصویب لایحه برنامه پنجساله هفتم توسعه و حداکثر شش ماه پس از لازم الاجرا شدن این قانون، تمدید میشود. همچنین قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب 1380/11/27 با اصلاحات و الحاقات بعدی آن تنفیذ می‌گردد.
همراهان گرامی، تا اینجا احکام مالیاتی بودجه 1402 در اختیار شما قرار گرفت؛ برای اطلاع شما از شرح کامل قانون بودجه 1402، متن کامل احکام بودجه 1402 به صورت PDF قرار داده‌ایم.
