جرائم معاملات فصلی بر چه مواردی دلالت دارد؟
جرایم معاملات فصلی به دو گروه اصلی تقسیم میشود: جرایم عدم ارسال معاملات فصلی و یا تاخیر در ارسال لیست گزارشات و جرایم عدم اجرای دستورالعملهای سازمان
جرایم عدم ارسال معاملات فصلی چقدر است؟
بر اساس ماده 169 ق.م.م جریمه عدم ارسال صورت معاملات به روشهای تعیین شده، 1% مبلغ معاملاتی است که فهرست آنها ارسال نشده است.
آیا ویرایش صورت معاملات فصلی مشمول جریمه است؟
در صورتی که ویرایش اطلاعات پس از مهلت مقرر انجام شود، مشمول جریمه عدم ارسال خواهد بود.
یکی از مهمترین معضلات بسیاری از شرکتها، درگیری با جرایم معاملات فصلی و یا تاخیر در ارسال آن است. ارسال معاملات فصلی، فی نفسه مالیاتی برای مودیان به دنبال ندارد؛ بلکه ابزاری برای شفافیت درآمدها و هزینههای مودیان به شمار میرود. از این رو برخی افراد ثبت و ارسال معاملات خود را به تعویق میاندازند. اما اهمیت تسلیم فهرست گزارشات فصلی تا آنجاست که هر گونه تخلف یا سهلانگاری در ارسال و یا بیتوجهی به سررسیدهای ارسال معاملات، مشمول جرائم سنگینی خواهد شد. از این رو در این مطلب بر آن شدیم تا شما را با جرائم عدم ارسال معاملات فصلی و نحوه رسیدگی به این جرائم بیشتر آشنا نماییم. با ما همراه باشید.
جرایم معاملات فصلی
جرائم مربوط به صورت معاملات فصلی را میتوان به سه گروه کلی زیر تقسیم بندی نمود:
- جرایم عدم ارسال صورت معاملات و یا تاخیر در لیست گزارشات
- جرائم مربوط به عدم اجرای دستورالعملهای سازمان مالیاتی
- جرایم مربوط به ویرایش صورت معاملات فصلی
جرایم عدم ارسال معاملات فصلی و یا تاخیر در ارسال لیست گزارشات
در صورتی که مودیان مشمول ارسال معاملات فصلی، اطلاعات خود را با روشهای تعیین شده سازمان مالیاتی، ثبت و ارسال ننمایند، مشمول جریمهای به میزان 1% مبلغ معاملاتی که فهرست آنها در موعد مقرر ارسال نشده است، خواهند شد. برای اطلاع از مهلت ارسال معاملات فصلی برای هر فصل، کلیک کنید.
جرائم مربوط به عدم اجرای دستورالعملهای سازمان مالیاتی
یکی از مواردی که سازمان مالیاتی به شدت بر روی آن حساس است، عدم افشای حقیقت معاملات است؛ از این رو برای ارتکاب هر یک از جرائم مرتبط با این موضوع مجازاتهای سنگینی وضع نموده است. به عنوان مثال ارتکاب هر یک از جرایم زیر مشمول پرداخت جریمهای معادل 2% مبلغ مورد معامله خواهد بود:
- عدم صدور صورت حساب
- عدم درج کد اقتصادی خود
- عدم درج کد اقتصادی طرف معامله
- استفاده از کد اقتصادی دیگران برای خود
- استفاده از کد اقتصادی خود برای دیگران
نکته: بر اساس ابلاغیه شماره 80/112799 مورخ 99/7/23، کد اقتصادی با شناسه ملی جایگزین شد. به این ترتیب منظور از کد اقتصادی در عبارات فوق، همان شناسه ملی برای اشخاص حقوقی و کد ملی برای اشخاص حقیقی است.
جدول جرایم معاملات فصلی
ردیف | شرح تخلف | نرخ جریمه | ماخذ محاسبه جریمه |
1 | عدم ارائه فهرست معاملات طبق روشهای تعیین شده | 1% | مبلغ معاملاتی که فهرست آنها ارسال نشده |
2 | عدم صدور صورتحساب فروش کالا یا ارائه خدمات | 2% | مبلغ مورد معامله |
3 | عدم درج شماره اقتصادی خود | 2% | مبلغ مورد معامله |
4 | عدم درج شماره اقتصادی طرف معامله | 2% | مبلغ مورد معامله |
5 | استفاده از شماره اقتصادی خود برای معاملات دیگران | 2% | مبلغ مورد معامله |
6 | استفاده از شماره اقتصادی دیگران برای معاملات خود | 2% | مبلغ مورد معامله |
جرائم مربوط به ویرایش صورت معاملات فصلی
گاهی اصلاح صورت معاملات فصلی نیز مشمول جریمه میشود. این جرائم در دو حالت زیر رخ میدهند:
- ویرایش اطلاعات مربوط به معاملات فصلی، منجر به افزایش مبلغ مورد معامله شده باشد
- ویرایش اطلاعات گزارشات فصلی پس از پایان مهلت مقرر ارسال صورت معاملات؛ مشمول جرایم عدم ارسال معاملات فصلی خواهد شد
نکته: کلیه ویرایش اطلاعاتی که منجر به تغییر طرف معامله یا افزایش مبلغ مورد معامله شود، در صورتیکه در مهلت مقرر ارسال فهرست باشد،مشمول جریمه نخواهد بود. در غیر اینصورت نسبت به مودی جدید یا مابهالتفاوت مبلغ افزایشی مشمول جریمه عدم ارسال فهرست خواهد بود.
📌 مواردی از اصلاح صورت معاملات فصلی که مشمول جریمه نمیشود:
- ویرایش سال مربوط به اطلاعات ارسالی
- ویرایش یکی از اقلام اطلاعاتی مربوط به اطلاعات هویتی مودی از جمله نام یا شماره ملی که منجر به صحت اطلاعات ارسالی گردد؛ فارغ از زمان ویرایش اطلاعات
آیا جرایم عدم ارسال معاملات فصلی قابل بخشش است؟
در قانون مالیاتهای مستقیم، ماده یا تبصرهای که مستقیما به بخشودگی جرائم معاملات فصلی اشاره نماید، وجود ندارد. اما سازمان مالیاتی در موقعیتهای مختلف با استناد به ماده 191 ق.م.م، تصمیماتی در خصوص بخشودگی همه یا بخشی از جرائم مربوطه اتخاذ نموده که توسط بخشنامهای به مودیان و شعب این سازمان ابلاغ میشود.
📌 نکته
بخشودگیهای سازمان، شامل جرائم غیرقابل بخشش نمیشود.
نحوه رسیدگی به جرائم صورت معاملات فصلی (ماده 169 مکرر)
در خصوص نحوه رسیدگی به جرایم معاملات فصلی، باید به موارد زیر توجه نمود:
- مهلت رسیدگی
- مبنای رسیدگی
مهلت رسیدگی به جرایم معاملات فصلی
بر اساس مقررات ماده 157 ق.م.م، مهلت زمان رسیدگی به جرایم معاملات فصلی موضوع ماده 169، برای هر سال (فارغ از دوره زمانی تسلیم فهرست معاملات) ، پنج (5) سال از تاریخ انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه مالیاتی سال مربوط حسب مورد خواهد بود.
مبنای محاسبه جرائم معاملات فصلی
مبنای محاسبه جرائم مربوط به عدم رعایت تکالیف قانونی در ارسال فهرست معاملات، مبلغ معاملاتی است که تا آخرین مهلت تسلیم فهرست مورد نظر (با توجه به تمدید مهلتهای قانونی) نسبت به ثبت و ارسال آنها در فهرست فصل مربوطه، اقدام نشده است.
تکلیف ارسال صورت معاملات فصلی
سازمان مالیاتی به منظور پیشگیری از فرار مالیاتی و پولشویی، تکالیفی در جهت ایجاد شفافیت مالی و مالیاتی برای مودیان در نظر گرفته است. یکی از مهمترین این تکالیف، ثبت و ارسال صورت معاملات انجام شده مودیان طی یک فصل است.
این تکلیف که بر عهده هر دو گروه خریدار و فروشنده است، ابزار دقیقی برای بررسی صحت ادعای مودیان در مورد سود و زیان ابرازی خود در اظهارنامه مالیاتی به شمار میآید. به نحوی که عدم هماهنگی میان دو طرف معامله در فهرست معاملات ارسالی طی سال مالی، میتواند ریسک کتمان درآمد را برای مودی به همراه داشته باشد. از این رو ثبت و ارسال دقیق صورت معاملات فصلی در زمان مقرر، از اهمیت بالایی برخوردار بوده و هم تراز با سایر تکالیف مالیاتی محسوب میشود.
مشمولین ارسال صورت معاملات فصلی
بر اساس ماده (۹) آیین نامه اجرایی تبصره (۳) ماده (۱۶۹) ق.م.م، مشمولین ارسال فهرست معاملات فصلی عبارتند از:
- اشخاص حقوقی
- صاحبان مشاغلی که حسب نوع و یا حجم فعالیت جزو گروه اول موضوع ماده (۲) آیین نامه اجرایی ماده (۹۵) قانون محسوب میشوند
به این ترتیب مودیان مشمول، موظف به درج کلیه اطلاعات زیر، ظرف مدت تعیین شده توسط سازمان مالیاتی در سامانه صورت معاملات (169) هستند:
- اطلاعات هویتی و مکانی خود و طرف مقابل
- مجوزهای فعالیت تجاری و اقتصادی
- اطلاعات مربوط به خرید و فروش (همراه با جزئیات مالیات و عوارض ارزش افزوده)
- اطلاعات مربوط به صادرات یا واردات
- قراردادهای حق العمل کاری، تجاری یا پیمانکاری
- اطلاعات خرید و فروش ارز و سکه طلا
- اطلاعات بیمه نامهها و خسارتها
- اطلاعات مربوط به اجاره
- اطلاعات مالی، پولی، اعتباری و سرمایهای
📌 نکته
بر اساس قانون دائمی ارزش افزوده مصوب تیر ماه 1400، در هنگام تکمیل اطلاعات در سامانه صورت معاملات فصلی، نیازی به تفکیک مقادیر مربوط به مالیات و عوارض نیست؛ بلکه میتوانیم کل مبلغ 9% ارزش افزوده را به صورت یکجا در فیلد مربوط به «مالیات ارزش افزوده» ثبت نماییم.
کلام آخر
در این نوشتار به بیان جرایم معاملات فصلی و همچنین جرائم مرتبط با عدم اجرای دستورالعملهای سازمان مالیاتی در خصوص ارائه فهرست گزارشات فصلی و اطلاعات هویتی خریدار و فروشنده پرداختیم. همان گونه که مشاهده میکنید، آموزش صورت معاملات فصلی یکی از نیازهای اولیه یک حسابدار است؛ زیرا هر مجموعه اقتصادی در فواصل زمانی کوتاهی ملزم به تهیه و ارسال لیست گزارشات فصلی خود است و عدم آشنایی حسابداران با این مقوله، مجموعه را با چالشهای زیادی مواجه خواهد نمود.