تعیین درآمد مشمول مالیات ( بخش چهارم )

سلام کاربران عزیز

آنچه در بخش های قبل درباره تعیین درآمد مشمول مالیات از طریق علی الرأس و اعمال ضریب مقطوع گفته شد مربوط به مودیانی است که در موعد مقرر ترازنامه و حساب سودوزیان تسلیم ننموده یا در اجرای بند2 ماده97 از ارائه دفاتر و اسناد و مدارک خودداری نموده و یا دفاتر آنها به موجب اظهارنظر هیئت سه نفری مردود گردیده که در این حالت درآمد مشمول مالیات آنها از طریق علی الرأس تشخیص می شود. در غیر موارد فوق درآمدمشمول مالیات مودی بایستی از طریق رسیدگی به دفاتر و اسناد و مدارک با توجه به مقررات هزینه های قابل قبول و جدول استهلاک و معافیت ها تعیین شود.

تعیین درآمد مشمول مالیات از طریق رسیدگی به دفاتر

موارد مهم و مختلفی که در بدو رسیدگی بایستی مورد توجه قرار گیرد:

الف- اصولا تعداد زیادی از شرکتها و موسسات تجاری و خدماتی به علت نوع کار و فعالیت آنها و داشتن سودهای زیاد ( لوازمم یدکی-دارو-آهن آلات-ساختمان سازی- حق العمل کاران-خرید و فروش وسائط نقلیه و فلزات گرانبها و …) مایلند درآمد آنها از طریق علی الرأس تشخیص گردد، زیرا درصورت قبولی دفاتر مالیات بیشتری خواهند پرداخت و برای این منظور و با استفاده از حسابسازان مجرب دفاتر را طوری تحریر می نمایند که ممیز مالیاتی با بررسی مختصر و مقدماتی ایراد دفاتر را طوری تحریر می نمایند که ممیز مالیاتی با بررسی مختصر و مقدماتی ایراد دفاتر را که عمدا در اختیار او قرار داده اند پیدا نموده و با رضایت خاطر درآمد شمول مالیات را بدون رسیدگی و زحمت از طریق علی الرأس تشخیص می نماید و غافل از اینکه دفاتر طوری طراحی و نوشته شده که ممیز مالیاتی بدون اینکه خود بداند در مسیر مورد نظر مودی یعنی علی الرأس قرار گرفته است. بنابراین ممیزین مالیاتی بایستی هوشیار باشند که ایرادات علنی دفاتر مثل تأخیر ثبت های زیاد – بستانکاریهای غیر معقول و کندن پلمپ و پاره نمودن نخ دفاتر و تراشیدن و جوهر ریختن روی دفاتر و غیرعمدی بوده و برای سوق دادن ماموران بسوی تشخیص مالیات از طریق علی الرأس می باشد. بطور مثال وقتی موسسه ای کالای خود را در بازار ازاد و با سودوزیان بفروش از قیمت فروش کالا را میرساند، قسمتی از قیمت فروش کالا را براساس فاکتور صادر و در دفاتر ثبت و بقیه به قیمت فروش بدون فاکتور و غالبا بطور نقدی یا در دفاتر عمل نمی شود و یا در حسابهای دیگری جا سازی می شود که در صورت کشف توسط مامورین تشخیص در حالت قبولی دفاتر چون کلیه قیمت تمام بشده کالا و هزینه های مربوطه در حسابها عمل شده فروش کتمان شده کلا سود می باشد، ولی در صورتیکه دفاتر مردود گردد طبق نظریه و دستور العمل های صادره بایستی روی فروش کتمان شده اعمال ضریب گردد که در این صورت مالیات به مراتب کمتر از قبول دفاتر می باشد. ضمنا لازم به یادآوری است درصورتیکه طی اسناد و مدارک بدست آمده سود ویژه مؤسسه ای بیش از خودابرازی در اظهارنامه مالیاتی باشد، چون سود ویژه بدست آمده بهترین و واقعی ترین قرینه می باشد، لذا اعمال ضریب بر روی فروش صحیح نبوده و سود ویژه بدست آمده بایستی مأخد محاسبه مالیات قرار گیرد.

ب- ممیزین مالیاتی می تواند از طریق مشاهده و ارتباط حقایق مربوط به عملیات مؤسسه با اطلاعات حسابداری تهیه شده به شواهد خاصی پی برده بنابراین در حسابرسی مالیاتی نباید فقط به رسیدگی دفاتر و اسناد و مدارک اکتفا نمود، بلکه با مراجعه به محل مؤسسه و بازرسی و مشاهده کلیه قسمتها مخصوصا موسسات تولیدی میزان تقریبی هزینه سالیانه عملیات آنها را با توجه به تعداد کارگران، ماشین آلات، وسعت محل، تعداد کارکنان و مدیران، موقعیت ظاهری برای گردش چنین مؤسسه ای برآورد و با مقایسه آن با فروش و درآمد ابزاری مندرج در اظهارنامه به این واقعیت برسد که عملیات ثبت شده در دفاتر و مدارک با واقعیت عینی مطابقت دارد یا خیر؟ ضمنا سؤال و جواب از مسئولان و مشتریان و مراجعین می تواندبه ممیز مالیاتی در کسب جزئیات و حقایق کمک کند.

ج- مقایسه اعداد و ارقام مندرج در صورت حسابها در بدو رسیدگی ( تحزیه و تحلیل نسبت ها و روندهای مالی ) در این صورت ممیز مالیاتی بایستی با استفاده از صورت حسابها نسبت های مالی مختلفی را محاسبه و با سبت های محاسبه شده سالهای ( سه سال ) گذشته مؤسسه و سال مورد رسیدگی مؤسسات مشابه مقایسه نماید، و سپس تفاوتها و مغایرتهای غیرعادی مورد بررسی دقیق قرار داده و بکوشد علل آنها را بیابد. معمولا در مؤسسه بین هر معامله و اجزاء تشکیل دهنده آن باید ارتباط معین و معقولی برقرار باشد. مقایسه هریک از اقلام دارائی، بدهی یا درامد و هزینه با منابع مشابه دوره قبل وسیله ایست برای پیدا کردن تغییراتی که در ارقام بوجود آمده است. مثلا افزایش یا کاهش حجم هزینه های مستقیم فروش ( هزینه توزیع و فروش ) نشان دهنده افزایش یا کاهش فروش می باشد و یا با مقایسه نسبت سود ناویژه به فروش یک مؤسسه با سالهای قبل همان مؤسسه و سال مورد رسیدگی مؤسسات مشابه می توان به این نتیجه رسید که سود ابزاری واقعی بوده یا نه، یا با مقایسه بدهکاران سال قبل با سال مورد رسیدگی به میزان فروش نسیه رسید و یا با مقایسه دارائی های ثابت سال مورد رسیدگی سال قبل میزان دارائی های خریداری یا فروش رفته مشخص می شود.

د- انتقال اطلاعات حوزه مالیاتی به حوزه های دیگر: ممیزین مالیاتی در موقع رسیدگی به دفاتر و اسناد و مدارک شرکت های تحت رسیدگی خود بایستی هرگونه اطلاعات را که در مورد شرکت مورد رسیدگی به دست می آورند اعم از خرید، فروش و سایر درآمدها و … را طی نامه کتبی به حوزه مالیاتی ذیربط اعلام نمایند. در عمل ثابت شده است که انتقال اطلاعات بین حوزه های مالیاتی باعث کشف حقایق بسیار و درآمدهای کتمان شده زیادی شده است.

ه- استفاده از ابزار مؤثر ماده 181: فایده جرای ماده 181 بر کسی پوشیده نیست و اجرای این ماده طی سالیان گذشته بسیاری از درآمدهای کتمان شده را کشف و باعث افزایش مالیات و شناخت مؤدیان متقلب گردیده بنابراین ممیزین مالیاتی بایستی ابتدا مؤسساتی را که به نظر آنها صحیح العمل نمی باشد شناسایی و از طریق اعمال ماده 181 و اخذ دفاتر و اسناد و مدارک غیر قانونی آنها از یک طرف جلو تقلب و سوءاستفاده را گرفته و از طرف دیگر به اصل رعایت عدالت مالیاتی کمک نمایند.

برای رسیدگی به دفاتر و اسناد و مدارک حسابرسی مالیاتی به سه بخش اصلی تقسیم می شود:

          1- حسابرسی ترازنامه

          2- حسابرسی حساب عملکرد و سود و زیان

          3- حسارسی حساب تولید

لینک های مرتبط:

تعیین درآمد مشمول مالیات ( بخش اول )

تعیین درآمد مشمول مالیات ( بخش دوم )

تعیین درآمد مشمول مالیات ( بخش سوم)