سلام دوستان پرشین حساب. از آنجایی که مطالبات ناشی از ادعاهایی برای دریافت مبلغ ثابتی وجه نقد است، پس جزء دارایی های پولی تلقی میشود. حسابداری مطالبات به دو دسته تجاری و غیر تجاری تقسیم میشود. مطالبات مشکوک الوصول در حسابداری به بخشی از حسابهای دریافتنی که نسبت به وصول آنها در آینده مشکوک هستیم گفته میشود.
دسته بندی مطالبات
مطالبات تجاری:
زمانی که مطالبات در حین عملیات عادی و مستمر تجاری موسسه ایجاد شود، حسابها و یا مطالبات دریافتنی تجاری مینامند.
مطالبات غيرتجاري:
مطالباتي كه با عمليات عادي شرکت رابطه مستقيم ندارد. مانند مطالبات ناشي از فروش نسيه داراييهای ثابت.
تفاوت اسناد دریافتنی و حسابهای دریافتنی
حسابهای دریافتنی آن دسته از مطالباتی است که در مقابل آن هیچ گونه سندی دریافت نشده باشد و بر حسب اعتبار و موارد دیگر انجام گیرد، ولی اسناد دریافتنی با دریافت سند تحقق میابد. ( مانند چک و سفته و برات )
ارزیابی حسابهای دریافتنی
حسابهای دریافتنی را باید به ارزش خالص بازیافتی در ترازنامه گزارش کرد. برای مثال 50میلیون رقم مطالبات شرکت است ولی انتظار میرود 40میلیون از این وصول گردد پس به ارزشی که انتظار میرود به وجه نقد تبدیل شود را باید در گزارشات خود اعلام دارد. با این تفسیر، مطالبات همیشه با خطر عدم وصول همراه هستند. به همین دلیل دو روش حسابداری (روش حذف مستقیم) و ( روش ایجاد ذخیره ) را باید استفاده کرد.
پیشنهاد میشود بخوانید: چگونه اسناد دریافتنی خود را مدیریت کنیم؟
حذف مطالبات سوخت شده
در روش مستقیم بابت مطالبات سوخت شده ثبت زیر انجام میشود:
هزینه مطالبات سوخت شده **** | |
حسابهای دریافتنی **** |
در روش ایجاد ذخیره در مورد مطالبات سوخت شده در زمان ایجاد ذخیره این ثبت انجام میشود:
هزینه مطالبات مشکوک الوصول **** | |
ذخیره مطالبات مشکوک الوصول **** |
در روش ایجاد ذخیره در زمان سوخت مطالبات، ثبت زیر اعمال میشود:
ذخیره مطالبات مشکوک الوصول **** | |
حسابهای دریافتنی **** |
پیشنهاد میشود بخوانید: اهمیت ثبت سند در حسابداری
وصول مطالبات حذف شده
روش حذف مستقیم
در این روش برای وصول طلب در دوره حذف طلب ثبتهای زیر انجام میشود:
الف) حسابهای دریافتنی *** | |
هزینه مطالبات سوخت شده *** | |
ب) موجودی نقد *** | |
حسابهای دریافتنی *** |
و برای وصول طلب بعد از دوره حذف طلب ثبت های زیر انجام میشود:
الف) حسابهای دریافتنی *** | |
بازیافت مطالبات سوخت شده یا سایر درآمدها *** | |
ب) موجودی نقد *** | |
حسابهای دریافتنی *** |
روش ذخیره گیری
الف) حسابهای دریافتنی *** | |
ذخیره مطالبات مشکوک الوصول *** | |
ب) موجودی نقد *** | |
حسابهای دریافتنی *** | |
و یا : | |
موجودی نقد *** | |
ذخیره مطالبات مشکوک الوصول *** |
- ذخیره مطالبات مشکوک الوصول یک حساب دائمی بوده و مانده آن یک حساب کاهنده دارایی در ترازنامه از مانده حساب مطالبات کسر میشود.
- در روش ذخیره، هر گونه مطالبات سوخت شده در بدهکار حساب ذخیره مطالبات مشکوک و در بستانکار حسابهای دریافتنی ثبت میگردد. در این روش وصول هر گونه مطالبات سوخت شده در بدهکار حساب بانک و بستانکار ذخیره مطالبات مشکوک ثبت میشود.
مثال مطالبات سوخت شده
فروش نسیه کالا 50،000،000 ریال
در تاریخ سررسید 60درصد از مطالبات وصول و مابقی سوخت شد.
وصول 2،200،000 ریال از مطالبات سوخت شده سال جاری.
مبلغ 200،000 ریال از مطالبات سوخت شده سال گذشته، قابلیت وصول پیدا کرد.
ثبتهای حسابداری مثال
شرح | بدهکار | بستانکار |
حسابهای دریافتنی | 50،000،000 | |
فروش | 50،000،000 |
شرح | بدهکار | بستانکار |
بانک | 30،000،000=(50،000،000*60% ) | |
هزینه مطالبات سوخت شده | 20،000،000 | |
حسابهای دریافتنی | 50،000،000 |
شرح | بدهکار | بستانکار |
بانک | 2،200،000 | |
هزینه مطالبات سوخت شده | 2،200،000 |
شرح | بدهکار | بستانکار |
حسابهای دریافتنی | 200،000 | |
بازیافت مطالبات سوخت شده | 200،000 |
نکته ای که اهمیت دارد این است که اگر چه روش حذف مستقیم عینیت بیشتری دارد، ولی خالص ارزش بازیافتی مطالبات را بیش از مبلغ واقعی نشان میدهد. و با استفاده از این روش اصل تطابق هزینه و درآمد نقض میشود. پس این روش فقط در مواردی که مطالبات سوخت شده اهمیت کمی داشته باشد باید استفاده شود.
مطالبات مشکوک الوصول را چگونه ارزیابی کنید؟
در ارزشیابی حسابداری مطالبات این سوال پیش می آید که چه مقدار از کل مبلغ آنها وصول خواهد شد. برای رسیدن به جواب:
- باید زیانهای احتمالی ناشی از سوخت مطالبات برآورد و ذخیره مناسبی برای آن منظور شود. روشهایی که در برآورد سوخت مطالبات به کار می رود در زیر توصیف و سنجیده می شود.
- در مواردی هم ممکن است لازم گردد که ذخیره ای برای پرداخت کرایه حمل کالاهای برگشت شده توسط مشتریان ، تخفیفات لازم برای جبران نقص کمیت یا کیفیت یا تاخیر در تحویل کالا ، و مانند اینها ایجاد شود . بدین سان ارزشیابی حسابهای دریافتنی تجاری عبارت است از برآورد خالص ارزش بازیافتنی آنها با کسر کردن کل مبلغ هزینه ها و ذخیره های مربوط از کل مبلغ اولیه ثبت شده آنها.
- مهم ترین ذخیره ای که همیشه لازم است، ذخیره مطالبات مشکوک الوصول است. مبلغ ذخیره مطالبات مشکوک الوصول (که شامل اسناد دریافتنی تجاری هم می شود) از دو دیدگاه مختلف و یا چهار روش به شرح زیر برآورد می شود:
۱- برآورد هزینه اعطای اعتبار به مشتریان
الف ) برمبنای تجارب گذشته ، مبلغی که باید در دوره جاری به حساب ذخیره مطالبات مشکوک الوصول برده شود به صورت صد در صد سوخت مطالبات نسبت به خالص فروشهای نسیه محاسبه می شود.
مثال : اگر میانگین فروشهای نسیه در دوره های گذشته ۱،۰۰۰،۰۰۰ ریال
میانگین سوخت مطالبات دوره های گذشته ۵۰،۰۰۰ ریال
و خالص فروشهای دوره جاری ۱،۵۰۰،۰۰۰ ریال
باشد ، ذخیره مطالبات مشکوک الوصول در دوره جاری چنین محاسبه می شود:
در صد سوخت مطالبات نسبت به خالص فروشهای نسیه
مبلغ ذخیره مطالبات مشکوک الوصول در دوره جاری
ب ) از روش بند (الف) استفاده می شود با این تفاوت که در صد به دست آمده عبارت است از نسبت مطالبات سوخته شده به مجموع فروشهای دوره ( نقد و نسیه ) . نقص روش (ب ) این است که مطالبات سوخته شده را با فروشهای نقد و نسیه هر دو مرتبط می سازد.
۲ – برآورد ارزش مطالبات
پ) میانگین نسبت حسابهای سوخت شده بدهکاران به حسابهای دریافتنی طی سالهای گذشته تعیین و در مانده پایان دوره مانده حسابهای دریافتنی ضرب می شود تا مبلغ ذخیره مطالبات مشکوک الوصول برای دوره جاری به دست آید . آنگاه مانده حساب ذخیره مطالبات مشکوک الوصول تا میزان ذخیره محاسبه شده برای دوره جاری افزایش داده می شود . با استفاده از این روش می توان مطالبات غیر قابل وصول را به طور تقریب برآورد کرد.
نارسایی این روش در آن است که اهمیت نسبی مدت زمانی که از ایجاد یک یک مانده های بدهکاران گذشته است در آن منعکس نمی شود و نسبت به دست آمده برای همه حسابهای وصول نشده یکسان به کار می رود ، و نه فقط برای حسابهایی که در دوره جاری به وجود آمده اند.
ت) حسابهای دریافتنی فعلی زمان بندی می شود و کل مبالغ غیر قابل وصول بر مبنای نتیجه تحلیل زمانی و سایر اطلاعات موجود برآورد می شود. پس از آنکه مبلغ ذخیره حسابهای مشکوک الوصول بدین گونه محاسبه شد ، مانده آن تعدیل می شود تا با مبلغ به دست آمده برابر گردد.
نحوه ثبت حسابداری مطالبات مشکوک الوصول
اگر حسابهای دریافتنی ما ۲میلیون ریال باشد که ۱ میلیون آن به عنوان ذخیره م. م شناسایی شود و بعدا کل این ۲میلیون یک جا وصول شود. نحوهی ثبت آن دردفاتر چگونه است؟
در زمان ایجاد ذخیره
شرح | بدهکار | بستانکار |
هزینه مطالبات مشکوک | 1،000،000 | |
ذخیره مطالبات مشکوک الوصول | 1،000،000 |
سوخت مطالبات
شرح | بدهکار | بستانکار |
ذخیره مطالبات مشکوک | 1،000،000 | |
حسابهای دریافتنی | 1،000،000 |
دریافت مطالباتی که قبلا سوخت شده
شرح | بدهکار | بستانکار |
حسابهای دریافتنی | 1،000،000 | |
ذخیره مطالبات مشکوک | 1،000،000 | |
بانک | 1،000،000 | |
حسابهای دریافتنی | 1،000،000 |
شما میتوانید با کلیک بر روی نحوه محاسبه ذخیره مطالبات مشکوک الوصول با روشهای محاسبه ذخیره مطالبات مشکوکالوصول آشنا شوید.
15 پاسخ
خیلی خیلی ممنون از آموزش های کامل و جامع. واااقعا لذت بردم. تمام ثبت های حسابداری بابت این سرفصل تشریح شده.🌹🌹🌹
سلام وقت بخیر
چرا وقتی ذخیره مطالبات ماهیت بستانکار دارد به عنوان یک رقم کاهنده در ترازنامه سمت دارایی نوشته میشود؟
سلام کاربر گرامی،
ذخیره مطالبات مشکوک الوصول ماهیت بستانکار داشته و جزء حسابهای کاهنده دارایی است و در صورتهای مالی از حسابهای دریافتنی کسر و خالص آن منعکس میشود. به همین دلیل در گروه دارایی های جاری طبقهبندی میشود.
به عبارتی حسابهای دریافتنی را باید به ارزش خالص بازیافتی در ترازنامه گزارش کرد. بنابراین حساب ذخیره مطالبات جزو حسابهایی است که برای صحیح نشان دادن مبلغ دارایی به صورت کاهنده از آن استفاده شده (در سمت راست ترازنامه به عنوان کاهنده دارایی ثبت میشود) تا میزان واقعی دارایی به دست آید.
سلام وقت بخیر
من حسابدار مبتدی هستم لطف میکنید یک گروه حسابداری جهت پرسش و پاسخ معرفی کنید.
ممنون
پیشنهاد میکنم از قسمت پرسش و پاسخ سایت پرشین حساب استفاده کنید.
برای کسب تخصص و مهارت بیشتر نیز میتوانید از مطالب آموزشی سایت پرشین حساب و پیج اینستاگرام ما استفاده کنید.
لینک پیج اینستاگرام پرشین حساب
با سلام
این ثبت حسابداری که در مثال اوردین مورد پذیرش دارایی نیست اگه ثبت بزنید هزینه / ذخیره
دارایی هزینه رو برگشت میده اولا باید لاوصول بودن احراز بشه بعد حسابهای دریافتنی بنام فرد بدهکار باشه و اون بستانکار بشه .
همینطوری بصرف اینکه همیشه مثلا 5 درصد مطالبات سوخت میشه نمیشه ذخیره گرفت
با سلام
لطفا مسئله خود را مجدد در شماره واتساپ 09900079534 مطرح نمایید تا توسط کارشناس بررسی و راهنمایی گردد .
سلام
این قسمت رو تشریح کنید که به چه صورت حساب دریافتنی بیشتر از ارزش بازیافتنی نشان داده مبشود.
نکته ای که اهمیت دارد این است که اگر چه روش حذف مستقیم عینیت بیشتری دارد، ولی خالص ارزش بازیافتی مطالبات را بیش از مبلغ واقعی نشان میدهد. و با استفاده از این روش اصل تطابق هزینه و درآمد نقض میشود. پس این روش را فقط در مواردی که مطالبات سوخت شده اهمیت کمی داشته باشد باید استفاده شود.
سلام
چون ارزش بازیافتی مطالبات مربوط به سنوات قبل است لذا با استفاده از این روش اصل تطابق هزینه و درآمد نقض میشود
با سلام … اگر برای مثال در سال 98 متوجه شویم تعدادی از مطالبات ما که مربوط به سال های گذشته است غیر قابل وصول است برای ثبت حسابداری آیا ایت ثبت درست است ؟
تعدیلات سنواتی (بدهکار) چون که مطالبات مربوط به سال های قبل است
حسابهای دریافتنی بستانکار (بستانکار )
آیا این ثبت صحیح است؟
با تشکر فراوان
سلام
بله درست است
با سلام
وقتی ما ذخیره میگیریم در ترازنامه از حساب دریافتنی کم میشه وبا توجه به اینکه در هرصورت ذخیره یک حساب موقت هست ومانده به سال بعد منتقل نمیشه چه نیازی به حذف مطالبات هست درصورتی که در روال اینکار خود بخود انجام میشه.
سلام کاربر گرامی،
برای ثبت مطالبات مشکوک الوصول دو روش حذف مستقیم و ایجاد ذخیره وجود دارد.
حساب ذخیره مطالبات مشکوک الوصول یک حساب دائمی و کاهنده حسابهای دریافتنی است. در زمان ایجاد ذخیره حساب هزینه مطالبات مشکوک الوصول بدهکار و حساب ذخیره بستانکار شده و در هنگام سوخت طلب چه در دوره جاری یا دوره بعد چون ذخیره گیری شده، حساب ذخیره بدهکار و حساب دریافتنی بستانکار میشود.
سلام میشه لطفا ثبت این رویداد مالی رو لطف کنید بگید
فروش نسیه مبلغ ۱۲۰۰۰۰ با شرط ن_۳۰_۱۰_۲%
دریافت مبلغ ۱۰۰۰۰۰ در دوره تخفیف پس از کسر تخفیف
دریافت مبلغ ۱۰۰۰۰بعد از دوره تخفیف و حذف مابقی
سلام
لطفا سئوال خود را تشریح کنید
ثبت فروش نسیه به شرح زیر میباشد:
اسناد یا حساب دریافتنی * بد
تخفیفات فروش * بد
فروش * بس
مالیات بر ارزش افزوده * بس
پس از دریافت وجه نیز ثبت زیر زده میشود:
بانک * بد
اسناد یا حساب دریافتنی * بس